Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Histori të harruara për gra në pikturimin bullgar

Foto: BTA

Shkolla Bullgare e Pikturimit ka traditat e veta shumëshekullore dhe emra me të cilët është e famshme në të gjithë botën. Vlaldimir Dimitrov-Mjeshtri, Zllatju Bojaxhiev, Deçko Uzunov, Ivan Mërkviçka, Ivan Milev, Konstantin Shtërkellov janë vetëm një pjesë prej krijuesve të cilët zënë vend të denjë në thesarin botëror të artit figurativ. Mirëpo, pak më të njohura janë zonjat në këtë “top listë”. Disa prej tyre janë plotësisht të harruara, ndërsa për të tjerat flitet rrallë herë.

Fakt me të cilin mund të krenohet çdo komb është se në vitin 1999 Instituti biografik Amerikan  (American Biographical Institute, Inc.) nominoi  piktoren bullgare Lika Janko (67) për grua të vitit. Më se 20 vjet me radhë piktorja me prejardhje shqiptare ishe e ndaluar në Bullgari. Ekspozita e saj e parë me vete në Sofje në vitin 1967 u mbyll ditën e gjashtë pas hapjes ndërsa Jankos iu ndalua të ekspozonte deri në vitin 1981. Pushtetarët e akuzuan në “avangardizëm”, “formalizëm” dhe “mosdisiplinë”. 14 vjet asaj iu ndalua të prezantonte veprat e saj dhe të udhëtonte jashtë shtetit. Skandali i zhurmshëm ndihmoi popullaritetin e saj dhe e bëri një nga krijuesit më të kërkuar. E hidhëruar nga ndalesa e imponuar ajo ndaloi së shfaquri artin e saj para publikut. Vitet e fundit ka një interes të theksuar ndaj krijimtarisë së piktores Lika Janko. Sidoqoftë  fati i saj është vetëm një nga shembujt e hidhëruar nga koha para ndryshimeve në Bullgari.

Krejt e ndryshme ishte jeta e njërës prej piktoreve të para bullgare Elisaveta Konsullova-Vazova (1881-1965). Ajo ishte bashkëshorte e aktivistit shoqëror dhe politik Boris Vazov – vëlla i Patrikut të Letërsisë Bullgare Ivan Vazov. Midis dy luftërave botërore Elisaveta Konsullova-Vazova kishte një sukses jashtëzakonisht të madh ndërkombëtar.

Gjatë kësaj periudhe u shfaqën edhe piktoret moderniste si Vera Nedkova (1908-1996) dhe Vera Llukova (1907-1974), si dhe Sulltana Suruzhon (1900-1962), e cila fitoi popullaritet në Izrael ku përjetoi ditët e veta të fundit. Këtë e tregoi para Radio Bullgarisë Milena Ballçeva-Bozhkova. Bashkë me profesorin Çavdar Popov janë krijuesit e albumit të ri dygjuhësor “Pesëdhjetë gra në pikturën bullgare”.

Milena Ballçeva-Bozhkova

Milena Joiç është piktorja e vetme bullgare e cila ka vepra të ekspozuara në Muzeun e Grave Piktore në Uashington.

Prania e grave në artin figurativ bullgar u regjistrua mezi gjatë dy dekadave të para të shekullit XX. Sidoqoftë në se flasim për shfaqjet e para të zonjave në këtë fushë, ato bëhen fakt në kufirin midis shekullit të XIX dhe atij të XX. Ato janë sporadike dhe janë kryesisht në fushën e pikturës. Pas kësaj gratë fillojnë të shfaqen gjithnjë më aktivisht  në të gjitha fushat e arteve plastike – pikturë, grafikë, skulpturë, tekstile, qeramikë.

Materiali që u përfshi në album është vetëm një pjesë e vogël e historisë së pikturës bullgare, e cila krijon një përfytyrim për zhvillimin e artit figurativ tek ne që nga fillimi i shekullit të XX e deri në ditët tona. 

Është interesante, se ideja për këtë botim lini para afro dy vjetësh. Atëherë princi i lindur në Bullgari Nikita Llobanov-Rostovski vizitoi Fondacionin Ndërkombëtar “Shenjtorët Kirill dhe Metodijh” ndërsa pak më vonë dhuroi 3 000 euro për realizimin e projektit.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Milena Selimi fitoi çmimin për përkthimin më të mirë në Panairin e 27-të të Librit në Tiranë për romanin bullgar "Kohëstrehim"

Milena Selimi, përkthyesja e romanit “Kohëstrehim” të autorit bullgar Georgi Gospodinov, e cila është edhe përfaqësuese e bullgarëve në Komitetin për Pakicat Kombëtare në Shqipëri, mori çmimin për përkthimin më të mirë për vitin 2024 në Panairin e 27-të..

botuar më 24-11-19 8.30.MD

Lilija Zaharinova tregon histori përrallore në mjedisin urban

Kur një person ecën nëpër Montana dhe Bellogradçik, herët a vonë ai do të ndeshet me kabinat elektrike të lyera me ndjenjën e gëzimit dhe pastërtisë, që duket sikur burojnë nga fëmijëria. Dhe për një çast të vetëm ai do ta gjejë veten në një oaz të..

botuar më 24-11-18 7.35.PD

Kinemaja aventureske nga 39 vende mbërrin në "Bansko Film Fest"

Për vitin e njëzet e tretë, ekipi i “Bansko Film Fest” do të transferojë publikun në disa nga pikat më ekstreme të botës përmes 75 filmave nga 39 vende. “Të gjitha janë premiera, për disa prej tyre shfaqjet në Bansko do të jenë premiera botërore”, tha..

botuar më 24-11-17 7.25.PD