Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Histori të harruara për gra në pikturimin bullgar

Foto: BTA

Shkolla Bullgare e Pikturimit ka traditat e veta shumëshekullore dhe emra me të cilët është e famshme në të gjithë botën. Vlaldimir Dimitrov-Mjeshtri, Zllatju Bojaxhiev, Deçko Uzunov, Ivan Mërkviçka, Ivan Milev, Konstantin Shtërkellov janë vetëm një pjesë prej krijuesve të cilët zënë vend të denjë në thesarin botëror të artit figurativ. Mirëpo, pak më të njohura janë zonjat në këtë “top listë”. Disa prej tyre janë plotësisht të harruara, ndërsa për të tjerat flitet rrallë herë.

Fakt me të cilin mund të krenohet çdo komb është se në vitin 1999 Instituti biografik Amerikan  (American Biographical Institute, Inc.) nominoi  piktoren bullgare Lika Janko (67) për grua të vitit. Më se 20 vjet me radhë piktorja me prejardhje shqiptare ishe e ndaluar në Bullgari. Ekspozita e saj e parë me vete në Sofje në vitin 1967 u mbyll ditën e gjashtë pas hapjes ndërsa Jankos iu ndalua të ekspozonte deri në vitin 1981. Pushtetarët e akuzuan në “avangardizëm”, “formalizëm” dhe “mosdisiplinë”. 14 vjet asaj iu ndalua të prezantonte veprat e saj dhe të udhëtonte jashtë shtetit. Skandali i zhurmshëm ndihmoi popullaritetin e saj dhe e bëri një nga krijuesit më të kërkuar. E hidhëruar nga ndalesa e imponuar ajo ndaloi së shfaquri artin e saj para publikut. Vitet e fundit ka një interes të theksuar ndaj krijimtarisë së piktores Lika Janko. Sidoqoftë  fati i saj është vetëm një nga shembujt e hidhëruar nga koha para ndryshimeve në Bullgari.

Krejt e ndryshme ishte jeta e njërës prej piktoreve të para bullgare Elisaveta Konsullova-Vazova (1881-1965). Ajo ishte bashkëshorte e aktivistit shoqëror dhe politik Boris Vazov – vëlla i Patrikut të Letërsisë Bullgare Ivan Vazov. Midis dy luftërave botërore Elisaveta Konsullova-Vazova kishte një sukses jashtëzakonisht të madh ndërkombëtar.

Gjatë kësaj periudhe u shfaqën edhe piktoret moderniste si Vera Nedkova (1908-1996) dhe Vera Llukova (1907-1974), si dhe Sulltana Suruzhon (1900-1962), e cila fitoi popullaritet në Izrael ku përjetoi ditët e veta të fundit. Këtë e tregoi para Radio Bullgarisë Milena Ballçeva-Bozhkova. Bashkë me profesorin Çavdar Popov janë krijuesit e albumit të ri dygjuhësor “Pesëdhjetë gra në pikturën bullgare”.

Milena Ballçeva-Bozhkova

Milena Joiç është piktorja e vetme bullgare e cila ka vepra të ekspozuara në Muzeun e Grave Piktore në Uashington.

Prania e grave në artin figurativ bullgar u regjistrua mezi gjatë dy dekadave të para të shekullit XX. Sidoqoftë në se flasim për shfaqjet e para të zonjave në këtë fushë, ato bëhen fakt në kufirin midis shekullit të XIX dhe atij të XX. Ato janë sporadike dhe janë kryesisht në fushën e pikturës. Pas kësaj gratë fillojnë të shfaqen gjithnjë më aktivisht  në të gjitha fushat e arteve plastike – pikturë, grafikë, skulpturë, tekstile, qeramikë.

Materiali që u përfshi në album është vetëm një pjesë e vogël e historisë së pikturës bullgare, e cila krijon një përfytyrim për zhvillimin e artit figurativ tek ne që nga fillimi i shekullit të XX e deri në ditët tona. 

Është interesante, se ideja për këtë botim lini para afro dy vjetësh. Atëherë princi i lindur në Bullgari Nikita Llobanov-Rostovski vizitoi Fondacionin Ndërkombëtar “Shenjtorët Kirill dhe Metodijh” ndërsa pak më vonë dhuroi 3 000 euro për realizimin e projektit.

Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

“Bliri i Artë" bashkon 50 filma nga 18 vende në Stara Zagora

Nga data 1 deri më 5 qershor në Stara Zagora po mbahet edicioni i 11-të i Festivalit Ndërkombëtar të Filmit për Kinemanë e Re Evropiane “Bliri i Artë”. Do të shfaqen 50 filma nga 18 vende, duke përfshirë filma të regjisorëve Nuri Bilge Ceylan,..

botuar më 24-06-02 7.15.PD

Summer Vibes Festival viziton sërish Vidinin

Qyteti Vidin për të pestin vit radhazi është nikoqir i Summer Vibes Festival. Në datat 1 dhe 2 qershor pranë kalasë “Baba Vida” (“Gjysha Vida”) , fëmijët do të zbulojnë një mënyrë më të shëndetshme dhe jo më pak interesante për t'u..

botuar më 24-06-01 7.45.PD

Nënpresidentja Ilijana Jotova kritikoi ngrirjen e ligjeve për kulturën bullgare

Një nga shembujt e shpërfilljes së trashëgimisë kulturore dhe historike nga shteti është shtëpia e Dimitër Talevit në Prilep (shkrimtar i njohur bullgar – shënimi red.). Nga qershori 2023 ka një vendim të Këshillit të Ministrave që shteti ta..

botuar më 24-05-30 10.12.PD