Para të bardha për ditë të zeza... dolën në dritë

botuar më 12-06-07 12.17.MD

Koha e kursimit të parave “nën dyshek” ka kaluar, komenton financieri Emill Hërsev.

Foto: BGNES

Me rreth 1.5 miliardë euro është rritur për vit shuma e përgjithshme e parave kesh në Bullgari. Kështu resursi i parave në këmbim në këtë moment te ne del afro 11 miliardë euro, me fjalë të tjera ka një rritje vjetore prej 15%. Këtë e tregojnë të dhënat e Bankës Popullore Bullgare, të cilat masin “paratë më të shpejta” – bankënotat në xhepat tona, paratë në kasë, paratë e bardha për ditë të zeza, të fshehura “nën dyshek” dhe llogaritë bankare. Kurse këto janë paratë, me të cilat bëjmë pazar, paguajmë llogari të ndryshme, kurse firmat nga ana e tyre paguajnë borxhet ndaj furnizuesve dhe punonjësve.

Ekspertë komentojnë se, rritja e parave të shpejta është një shenjë e mirë për ekonominë dhe është simptomë për lëvizjen e tregut. Me fjalë të tjera kompanitë shikojnë në mënyrë më optimiste mbi situatën ekonomike, kurse njerëzit e zakonshëm fillojnë të harxhojnë më shumë, që e vërtit konsumin në vend. Të tjerë frikësohen se, bullgarët tanimë po nxjerrin paratë e veta të fundit “nën dyshek”, që të mbulojnë vrimat e buxhetit familjar, me qenë se rrogat nuk arrijnë që të paguhen të gjitha shpenzimet. Një gjallërim nëpër dyqane nuk vihet re, kurse bullgari nuk e ka mbushur xhepin më shumë se përpara. Përkundrazi, ekonomia gri dhe çmimet më të larta janë një nga shkaqet për qarkullimin e shtuar të parave kesh. A është kështu me të vërtetë?

“Fakti se, popullsia fut para në banka, shpjegohet në mënyrë të gabuar si nxjerrje të parave nga “poshtë dyshekut”. Këtë e pohojnë njerëzit, të cilët nuk i njohin proceset ekonomike – në mënyrë kategorike deklaroi doktori i shkencave ekonomike Emill Hërsev. – Në fakt nuk i nxjerrin nga “poshtë dyshekut “, i nxjerrin nga biznesi i vet i vogël. Ky është kapitali i atyre 27 mijë firmave, të cilat Dhoma ekonomike bullgare njoftoi se për vitin e fundit kanë falimentuar dhe janë në likuidim. Fare i gabuar është pohimi se, këto janë para, të cilat kanë hyrë në qarkullim. Ky është një shtim i parave, të dalë nga qarkullimi i ciklit të kapitaleve të firmave të veta, ku kanë punuar dhe kanë hyrë në sistemin bankar. Kjo është një ngrirje e kapitalit. Nga ana e jashtme duket si shtim të të ashtuquajturave para në qarkullim.”

Ekonomia gri po kështu ka kontribut për shtimin e parave në dorë. “Kuptohet, ky është dekapitalizimi në fjalë i firmave – shpjegon Emill Hërsevi. – Ai vjen nga sektori i bardhë dhe nga ai gri. Ja dhe një shembull. Kemi firmë për muratorë dhe lyerje dhe deri tani kemi punuar në ndërtesa. Kemi marrë ndonjë farë parash – ku gri, ku të bardha, nuk kemi bërë një llogari të saktë. Por tani nuk ka më ndërtim dhe rrimë në shtëpi dhe qajmë. Kurse paratë nga firma i kemi vënë në bankë. Kjo ka ndodhur. Asnjë lloj “dyshekë”! Prej kohe kaloj ajo kohë – akoma gjatë vitit 1997. Kjo do të thotë mungesë të mundësive për firmat e vogla familjare të vazhdojnë atë biznes, i cili në vitet e bumit ekonomik deri në vitin 2009 kanë zhvilluar. Për shembull i kanë investuar paratë në dyqane, kanë blerë mallra. Tani dyqani falimenton – i heq mallrat, i nxjerr paratë nga firma dhe i ve në llogarinë tënde personale. Kjo bëhet. Ku është kapitali i 27 mijë firmave të falimentuara? Ja ku është – në llogaritë personale të partnerëve të biznesit.”

Ka një pjesë nga paratë në fjalë, “të nxjerra nga dyshekët”, të cilat janë transferim nga jashtë. “Dhe ato fare nuk janë pak – ato janë më shumë nga të gjitha paratë, të cilat i marrim nga Bashkimi Evropian”, komentoi Emill Hërsevi. Këto para vijnë nga bullgarët, të cilët punojnë jashtë shtetit dhe të cilët dërgojnë para për mirëmbajtjen e familjeve të veta dhe për kursimin e parave. Të dhënat zyrtare për këto transfero janë për 1,5-2 miliardë euro për vit, kurse informacioni jozyrtar tregon se, rryma e përgjithshme e këtyre mjeteve arrin mbi 3 miliardë euro.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva

По публикацията работи: Tanja Harizanova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Para të bardha për ditë të zeza... dolën në dritë

Më shumë nga rubrika

Tregu i pasurive të paluajtshme ngriu

1.6 milionë bullgarë punojnë me paga nën nivelin e jetesës

Pikëpamjet e ekspertëve për politikën financiare të shtetit në pragun e një Kuvendi të ri dhe Projektbuxhetin 2025