Την νέα χιλιετία γινόμαστε μάρτυρες της αύξησης των κρουσμάτων άσθματος, αλλεργιών, καρκίνου, στειρότητας… Αυτά επιβεβαιώνονται από σειρά ερευνών, που συνδέονται με το περιβάλλον και τα κτήρια, που κατοικούμε. Γι' αυτό αποκαθιστάται μια παλιά αντίληψη για την οικοδόμηση των λεγόμενων υγιεινών κτιρίων ή κτιρίων βιοκλιματικού σχεδιασμού. Τα όλο και γνωστότερα στον κόσμο οικολογικά σπίτια βρίσκουν τους υποστηρικτές τους και στη Βουλγαρία, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Λεπτομέρειες μαθαίνουμε από τον αρχιτέκτονα Νικολάι Μαρίνοφ, συνιδρυτή της Ένωσης οικοδόμησης με φυσικά υλικά.

"Όλα άρχισαν όταν ήμουν φοιτητής και συνειδητοποίησα, ότι περίπου το 40% των επιπτώσεων στο περιβάλλον από τον άνθρακα και την ενέργεια, οφείλονται στην οικοδομική και παρόμοιες δραστηριότητες. Όταν έλαβα το πτυχίο μου, άρχισα την πραγματική μου εκπαίδευση στον χώρο της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, ακολουθώντας τις αρχές της ηλιακής αρχιτεκτονικής, αφού επεξεργαζόμουν διάφορες προτάσεις χαμηλής ενέργειας για δημόσια κτίρια. Ως μέρος μίας μη κυβερνητικής οργάνωσης είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε ερευνητικές δραστηριότητες σε απομονωμένες περιοχές της Ανατολικής Ροδόπης. Έτσι ανακάλυψα τα πραγματικά προσόντα και το δυναμικό της παραδοσιακής οικοδόμησης και των φυσικών υλικών – θέμα, που δεν παρουσιάστηκε με κανέναν τρόπο στην εκπαίδευσή μου αρχιτέκτονα στο πανεπιστήμιο".

Η οικοδόμηση περίπου 20 οικολογικών σπιτιών στην Βουλγαρία είναι πλέον γεγονός. Τα περισσότερα είναι στο νότιο τμήμα της χώρας και οικοδομήθηκαν με άχυρο. Στο στυλ "Νεμπράσκα" το κτήριο δεν έχει δική του κατασκευή, αλλά το βάρος της σκέπης λαμβάνουν οι τοίχοι από άχυρο. Στο άλλο το στυλ – δοκοσειρά, το βάρος λαμβάνει ξύλινη ή άλλη κατασκευή, ενώ το άχυρο χρησιμοποιείται για γέμισμα. Το μεγάλο μέρος της κατασκευαστικής διαδικασίας συνδέεται με χειρωνακτική εργασία. Τα βασικά υλικά είναι πηλός, ξύλο, άχυρο και άμμος. Στον κόσμο υπάρχουν κτίρια, που οικοδομήθηκαν από άχυρο και είναι ηλικίας 100 χρονών και που είναι εξαιρετικά ανθεκτικά σε σεισμούς. Δυστυχώς, λέει ο αρχιτέκτονας Μαρίνοφ, στην Βουλγαρία ακόμη υπάρχουν σκεπτικοί, που συνδέουν αυτόν τον τύπο οικοδόμησης με τα σπίτια στα χωριά και με την φτώχεια. Κατά την γνώμη του ήρθε ο καιρός να σκεφτούμε σε τι περιβάλλον ζούμε, εργαζόμαστε και ανατρέφουμε τα παιδιά μας. Παρακαλέσαμε τον αρχιτέκτονα Μαρίνοφ να μας πει λίγα λόγια για τις ιδιότητες του πηλού. Τα πήλινα σπίτια ουσιαστικά μένουν για πάντα.

Τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα γίνεται λόγος για την ανάγκη από την οικοδόμηση υγιεινών βιοκλιματικών κτιρίων, που να εξασφαλίζουν κατάλληλο περιβάλλον.
"Ο πηλός είναι ένα υπέροχο υλικό. Αποδείχνει τις ιδιότητές του εδώ και 8 χιλιάδες χρόνια. Σύμφωνα με μακροχρόνια τεστ, που έγιναν στη Γερμανία, τα πήλινα σπίτια διατηρούν υγρασία του αέρα 50%. Είναι τα πιο κατάλληλα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Όσοι ζουν σε τέτοια σπίτια πάσχουν λιγότερο από αλλεργίες, κρυώματα και προβλήματα με το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η μέθοδος ρύθμισης της υγρασίας μας επιτρέπει να απελευθερωθούμε από τα πολύπλοκα συστήματα κλιματισμού και χρησιμοποιείται πλέον σε κάποια μουσεία ως μέτρο προστασίας των εκθεμάτων. Εφαρμόζεται επίσης σε νοσοκομεία, όπου θεραπεύονται ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος", λέει ο αρχιτέκτονας.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα
Φωτογραφίες: προσωπικό αρχείο