Son yıllarda Tütün Üreticilieri Sicilinde kayıt yaptıranların sayısında izlenen iki katı aşkın artış dikkat çekiyor. BNR Şumen Radyosuna konuşan Ulusal Tütün Üreticileri Birliği Başkanı Tsvetan Filev, bu artışın bu yıl tütün dikili alanların toplam büyüklüğünde de kendini gösterdiğini belirtti.

Tütün dikimi arkada kalırken dolu sezonu ise devam ederken üreticilerin endişeleri var mı, sigorta kültürü arttı mı? Bütün bu soruların cevaplarını birazdan aktaracağımız Ayşe Latif’in röportajı ile getireceğiz.

Son birkaç yılda kayıtlı tütün üreticilerinin sayısında göze çarpan artış izleniyor. 2022 yılında 3400 olan kayıtlı tütün üreticilerinin sayısı geçen yılda ikiye katlanarak 7 400’u buldu, bu yıl ise 8 000’in üzerine çıktı.

Bu artış neye bağlıdır? Ulusal Tütün Üreticileri Birliği Başkanı Tsvetan Filev, bu konuda şunları söyledi:

“İki esas sebebi var. Birincisi Birliğimizin son birkaç yılda ülkedeki tütün üreticilerine elverişli çalışma ortramı sağlamayı başarmasıdır. Son iki iktisad döneminde ticaret yapan şirketlerle yürüttüğümüz görüşmeler sonucu alım fiyatları azamiye çıkarıldı, tütün için geçici ulusal destek, Ukrayna desteği ve “de minimis” gibi finansal araçlar getirildi, ki önceki yıllarda Bulgaristan’daki tütün üreticileri ayrımcılığa maruz kalarak bu tür desteklerden mahrum bırakılmıştı” diyen Tsvetan Filev, üretici sayısında izlenen devamlı artışın diğer ve daha önemli sebebininin ise yeni 2023-2027 program döneminde Bulgaristan’ın Stratejik Planına göre finansal müdahaleler kapsamında aday olan üreticilerin aktif çiftçi olmaları zorunluluğunun olduğuna işaret ederek finansal şema ve araçlardan faydalanmaya aday olacak her tarım üreticisinin aktif çiftçi statüsünde olması gerektiğini belirtti. Tütün sektöründe bu şartı karşılamanın 3 Nolu Yönetmelik kapsamında tarım üreticisi olarak veya 22 Nolu Yönetmelik kapsamında tütün üreticisi olarak kayıt yaptırmak olmak üzere iki yolu olduğunu ifade eden Ulusal Tütün Üreticileri Başkanı, ikinci seçeneğin sırf tütün sektöründe mevcut olduğunu, diğer sektörlerde çalışanların ise sadece tarım üreticisi olarak kayıt yaptırdıklarını kaydetti.

Kayıt yaptırmadan tütün üretenlere uygulanan yaptırımlarda değişiklik var mı sorusu üzerine İvan Filev, şu cevabı verdi:

“Tütün Siciline kayıtlı olmayıp tütün yetiştiriciliği yapan tarım üreticilerinin olmadığını kesinlikle söyleyebilirim. Son iki yılda sektörde sağlanan en büyük başarı budur. Tütün üreticilerinin hepsi kayıtlıdır. ”

Büyük emek isteyen tütün üretimi işinin gençler için cazip olmadığını söyleyen Filev, bunun bütün tarım sektöründe böyle olmasının üzüntü verici bir durum olduğunu ifade etti. Gençlerin ya yurt dışına göçetmeyi ya da büyük şehirlere taşınarak tarımdan farklı alanlarda çalışmayı tercih ettiklerini kaydeden Filev, genç neslin alın teri dökmekten hoşlanmadığını ekledi ve örneğin restorancılık sektöründeki işverenlerin de her yıl yurt dışından işçi istihdam etmek zorunda kaldıklarına işaret etti.

Tütün dikimi tamamlandıktan sonra Bulgaristan’ın kuzeydoğusunda dikili alan büyüklüğünde aynen üretici sayısında olduğu gibi artış izleniyor mu sorusu üzerine Filev, şu cevabı verdi:

“Evet, tütün üreticisi sayısındaki artışa mukabil bir artış var. 2024 yılında kuzeydoğuda yer alan ayrı ayrı belediyelerde tütün dikilen alanların toplam büyüklüğünde “Barley” ve “Kabakulak” cinslerinde yüzde 5 ile yüzde 8 arasında değişen bir artış var. ”

Yağış ve dolu sezonunda üreticilerin endişeli olup olmadığına ilişkin konuşan Filev, Bulgaristan’daki tarım üreticilerinin çoğunda sigorta kültürü olmadığı için sigorta şirketleri ile sözleşme yapmak yolu ile her türlü risklere karşı önlem almak yerine doğal afetlerin onları vurmamasını ümit etmekle yetiniklerini öne sürdü. Mart ve Nisan aylarında görülen kuraklıktan sonra son dönemde düşen yağışların tütün ve diğer tarım kültürlerinin gelişmesi için elverişili olduğunu belirten Filev, bununla birlikte dolu, sağnak yağış, sel ve saire felaketlerin bitkileri mahvetmeyeceğini ümit etmenin, sulama yapılacakken bile yağmura bel bağlamanın iyi bir tarım pratiği olmadığını vurguladı.

“Tarımda sigortalandırma, sulama ve kültürlerin diğer AB ülkelerinde ve bütün dünyada yetiştirildiği şekilde yetiştirilmesi konusunda çözüm getirilmesi gereken birçok sorun var. Her gün her saat gibi tütün alım anlaşmaları ne zaman yapılacak, tütünü kim alacak, süresi içinde ödenmediyse neden ödenmedi, belirli finansal araçlardan faydalanmak için başvurular ne zaman sunulacak ve destek parası ne zaman havale edilecek her çeşit sorularla bize başvuran tütün üreticilerinden şimdiye kadar sigortalandırma ile ilgili tek bir soru almış değiliz. Bu konu tütün üreticilerinin gündeminde yer almıyor. Diğer tarım sektörlerindeki örgütlerin başkanlarından aldığım bilgiye göre durum her yerde aynı” şeklinde konuştu Filev.

Ticaret Şirketleri Sicilinde kayıtlı bulunan ve Tarım Bakanlığı’ndan tütün ticareti yapmak için izin alan şirketlerin sayısı, 30’un üzerindedir. Onlardan kaçının piyasada faaliyet yürütecekleri ise sonbaharda tütün alım kampanyası start almadan görülecek.

Çeviri  : Tanya Blagova