15 Eylül’ün yaklaşması ile yeni eğitim öğretim yılı hazırlıkları için büyük harcamalar da başlıyor. Birkaç yıl önce okul alışverişi hem veliler, hem de öğrenciler için oldukça heyecan verici bir süreçti, ancak şimdi fiyatların artması ile bu özel anlar ne yazık ki artık eskisi kadar iyimser duygularla dolu değil. Şumen’de büyük kırtasiye mağazalarından birinin sahibi, okul sırt çantasının içine girecek olan kitap, defter ve kırtasiye ürünleri arayışı hakkında şunları paylaştı:

“Birinci sınıf öğrencilerinin hevesli velileri şimdiden ürünlerimize ilgi gösteriyorlar, sırt çantalarına ve defterlere bakıyorlar. Şu andaki alımlar beklentilerimizi karşılamıyor. Ebeveynler çekimser davranıyorlar, fiyat artışı belki onları korkutuyor ve mümkün olduğunca fiyat ve kalite arasında dengeyi bulan ürünleri seçmeye çalışıyorlar.”

Raflarda yerini alan kırtasiye malzemelerinin neredeyse tamamının fiyatı cep yakıyor. Kırtasiye malzemesi ve kitap satışı yapan işletmeciye göre bu yıl en büyük artış kağıtta:

“Geçen ve ondan önceki yıllara nazaran kağıdın kalitesi çok daha iyi. Defter kapakları da aynı şekilde çok daha iyi, kaliteli, sert UV kaplamalı ve kırışmadan çok uzun süre kullanabilirler. Ancak fiyat yaklaşık yüzde 20 oranında daha yüksek. Bu yıl birinci sınıf öğrencilerinin velileri, gerekli olan tüm ürün yelpazesini satın alırken, yaklaşık 60-70 leva ödeyecek” dedi.

Yeni eğitim öğretim yılının yaklaşması ile Şumen’de ikinci el ders kitabı satıcıları da öğrencileri bekliyor. Henüz öğrencilerin kapılarını çalmadığını belirten satıcılar, yaz tatili döneminde gelen öğrencilerin çoğunun satın almak için değil, eski ders kitaplarını bırakmak için geldiğini söyledi. Öğrencilerin henüz hangi ders kitaplarından okuyacaklarını bilmemelerinden veya Covid-19 dalgası ile yeniden evden, elektronik araçlar kullanarak ders çalışmak zorunda kalıp kalmayacaklarından emin olmadıklarından dolayı, ikinci el dest kitaplarına da ilgi yok denilecek kadar zayıf.

Küstendil bölgesindeki velilere göre, geçen yıl bir öğrencinin okul masraflarını karşılamak için 100-150 leva gerekirken, bu yıl en az 300 leva ayrılması gerekecek. Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR’nin araştırmasına göre bu yıl fiyatlarda en az yüzde 15-20 oranında artış var.

Velilerden biri basitçe şöyle hesap yaptı:

“Okul sırt çantasını 20 levaya alabileceğiniz gibi 120 levaya da satın alabilirsiniz. 40-50 leva arasında güzel sırt çantaları bulunabilir. Bir çocuğu okula hazırlamak için 300 leva civarında ayırmanız gerek” dedi.

Ekonomik kriz toplumun her kesimini derinden etkilemeye devam ediyor. Bu krizden en çok etkilenenler arasında öğrenciler ve velileri bulunuyor. Her geçen yıl istikrarlı bir şekilde artan eğitim harcamaları, kriz sürecinde daha da bozulan gelir dağılımıyla birlikte öğrenci velilerinin bütçesini ciddi anlamda zorlar hale geldi.

Bölgedeki kırtasiye mağazalarına ders kitapları sağlayan bir tedarikçi ders kitaplarındaki artışı şöyle yorumladı:

“Yardımcı ders kitaplarında geçen yıla kıyasla bir artış yok. 8.ve 12. sınıfların ders kitaplarında ciddi artış var, ancak diğer yardımcı ders kitaplarının fiyatlarında değişiklik yok, fiyatlar 5,60 ila 6,90 leva arasında değişiyor” dedi.

Gabrovo şehrinde ders kitaplarının aile bütçesi üzerindeki etkisini bir nebze azaltmak için yıllardır ikinci el ders kitapları satışı düzenlenmektedir. En çok rağbet görenler daha çok korunmuş ders kitapları oluyor. Lise çağındaki bir öğrencinin ihtiyacı olan ders kitapları burada yüzde 30 ila yüzde 60 oranında daha düşük fiyata satın alınabilir.

Sofia, yeni eğitim öğretim yılında ihtiyaç duyacağı ders kitaplarını satın almadan önce eskilerini bıraktığını şu sözleri ile aktardı:

“Gerçekten yeni ders kitapları almak için hiçbir neden görmüyorum. Ders kitaplarımı satmak için geldiğimde fiyatların yüze 50 daha düşük olduğunu gördüm. Buraya daha erken gelinmesi durumunda daha korunmuş ders kitapları bulman mümkün.”

Öğrencilerin ders kitaplarını eğitim yılı sonunda satabileceklerini bilmek, kitaplarını daha dikkatli kullanarak, daha iyi durumda muhafaza etmelerine sebep oluyor. Aynı zamanda ikinci el ders kitapları alarak aile bütçesine neredeyse 100 leva tasarruf sağlanmaktadır.

Kaynak: BNR-Horizont Programı ve BNR-Şumen Rasyosu

Düzenleme ve çeviri: Bedriye Haliz

Foto: freepik.com, BGNES