Son aylarda serbest piyasada elektrik fiyatları birkaç defa arttı. 2022 yılının başından bu yana Bulgaristan’da ortalama elektrik fiyatı megavat saat başına 131,95 avro oldu. Geçtiğimiz yıl Temmuz ayında 95 avro olan elektrik fiyatı bu dönem içerisinde 300 avronun üzerinde zirveler de yaşadı. Şimdilik fiyatlar haneleri doğrudan etkilemiyor, çünkü Aralık ayında parlamento kararı ile Mart 2022’nin sonuna kadar fiyatlar donduruldu. Birçok uzman, yetkilileri piyasa dışı davranış sergilemek ile suçladı ve bunun daha sonra tüketicilere pahalıya mal olacağını söylediler.

Enerji ve Su Düzenleme Komisyonu KEVR Başkanı İvan İvanov, “Fiyatların dondurulması kararının olumsuz tarafları önümüzdeki haftalarda ve aylarda ortaya çıkacak” dedi ve devamında hükümet tarafından bağımsız düzenleyicinin çalışmalarına müdahale edildiğine dair AB’ye şikayette bulunduğunu söyledi. Başbakan Kiril Petkov, nüfus için elektrik fiyatlarının dondurulmasının en iyi çözüm olmadığını itiraf etti ve belirlenen son tarihten önce yeniden gözden geçirilebileceğini belirtti.

Hanelerin elektrik fiyatları hakkında erteleme olabilir, ancak iş dünyası için hızla yükselen ve en cesur tahminleri bile aşan, 1 MWh için 180-250 avro aralığında, şu ana kadar benzeri görülmemiş seviyelere ulaşmış olan serbest piyasa fiyatları geçerlidir. Вulgаrіа ОN АІR televizyonuna konuşan Bulgaristan Sanayi ve Enerji Tüketicileri Federasyonu İcra Müdürü İvaylo Naydenov, “ Şu anda çoğu şirket zararla çalışıyor, çünkü daha düşük fiyatlarda aldıkları işleri yerine getirmek zorundalar” dedi. 

Bulgaristan genel olarak yeterli miktarda elektrik tüketiyor ve hatta ihraç bile ediyor. Aynı zamanda yerli elektrik nükleer santrallerde ve kömür santrallerinde üretildiği için oldukça daha ucuz. Polonya hariç Avrupa'nın en ucuz elektrik ülkemizde üretiliyor.

İş dünyasında birçok küçük ve orta ölçekli şirket pahalı elektrik fiyatlarını karşılamakta zorlanıyor ve ciddi şekilde zarar görüyorlar. Bu nedenle şirketler devletten tazminat bekliyor. Enerji Bakanlığı, Temmuz ayı piyasa fiyatı olan megavat saat başına 96 euronun üzerindeki fiyatların dörtte üçünü tazmin etmeyi teklif etti. Ayrıca piyasa fiyatının % 30’una kadar tazmimata sınırlama getirilmesini istedi. Planlanan yardımların değeri 767 milyon avro. Başbakan Kiril Petkov “Bu, enerli fiyatlarından kaynaklanan şoku önlemek için devasa bir kaynaktır. İş dünyasının büyük bir kısmının enerji maliyetlerini karşılamakta zorlandığını ve elektrik dağıtım şirketlerinin de ciddi zorluklar yaşadığını ve bunun hanelerin elektrik fiyatlarına yansıyabileceğinin kesinlikle farkındayız” dedi.

İş sektörü desteğin yeterli olmadığını düşünüyor ve Cumhurbaşkanı Rumen Radev ile görüşmede Parlamento’nun sunduğu %30 tazminat tavanının artan elektrik ve fiyatlarından dolayı işe yaramadığını öne sürdüler. Parlamento Bütçe ve Maliye Komisyonu Başkanı Lübomir Karimanski , uzmanlarla görüşme ardından bu tazminat tavanının %35’e kadar yükselebileceğine ihtimal verdi.  

Şimdilik iş sektörünü tatmin edici kararlar yok.  

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü uzmanı Krasen Stançev: “ İşletmeler işini durduracak, gelirler ve üretimler duracak ve rekabet gücü azalacak. Son on yıldan daha kötü bir ekonomik duruma gireceğiz” dedi.  

Bu durumdan şimdilik sadece elektrik santralleri, Bulgar Enerji Holdingi ve NEK- Ulusal Elektrik Kurumu memnun görünüyor. Bu kurumlar yüksek fiyatlardan devasa kar ve kazançlar elde ediyor. İş sektörü işte tam bu yüksek fiyatlardan ve kazançlardan kaynaklarla tazminatların sağlanmasını öneriyor.  

Çeviri: Sevda Dükkancı