Devletlerin  kaderleri güçlü erkekler taraflarından belirlendiği zamanlarda Bulgaristan’da bir kadın  uluslararası kürsüye çıkar, kadın ve çocuk hakları ile ilgili önemli soruları gündeme getirir.  1930'da Başbakanı Andrey Lyapçev'in eşi – Konstantsa, Milletler Teşkilatı’nın  oturumuna katılır ve kadın ticaretine karşı bir anlaşma ve çocuklarını istismar eden ebeveynler için cezai önlemler talep eder.

Konstantsa Lyapcheva 1887 yılında Sofya'da doğdu ve hayatını hayırseverliğe adadı. Balkan Savaşları (1912-1913) sırasında hemşire olarak yaralı askerlere ve mültecilere yardım etti. Hayırseverlik çalışmalarından dolayı Bulgar Kızıl Haç ve 3. Çar Boris tarafından ödüllendirildi.

“Buditelkite” – “Aydınlatıcı kadınlar”  projesinin yaratıcısı Elitsa Lyapçeva anlattı:

“Konstantsa Lyapçeva büyük sosyal,toplumsal sınırlamalar ve siyasi çalkantılar döneminde yaşar.. Kendisi fakat şanslıydı, ailesi zengindi  ve İsviçre’ye okumaya gönderir.  Mükemmel eğitimi sayesinde birçok Avrupa dili konuşur.  24 yaşındayken Constantsa, ondan çok daha yaşlı olan 45 yaşındaki Andrey Lyapçev ile evlenir.  Ancak ikisi birlikte mutlu değiller, Kostantsa  zor bir yaşam sürdürür. Çocuğu yoktur ama kendini çocuklara adar, tüm Bulgaristan çocuklarının annesi olur.”

Konstantsa çocuklara yasal koruma , anneliğin son derece önemli bir sosyal ödev olarak tanınmasını sağlar.

Avrupa ruhu ile eğitilen Kostantsa Lyapçeva, üst düzey tabaka ile kolay iletişime girer. Hatta ve hatta eşi olan Bulgaristan Başbakanı'nın davranışlarını yumuşatır ve görünüşünü geliştirir. Dahası, sadece eşine halkla ilişkilerde rehberlik etmekle kalmaz, aynı zamanda onu toplum içinde de eleştirir.

Elitsa Pavloviç anlatıyor:

“Üç kez başbakan görevinde olan bir insan ile evli olması, en yüksek kamu sahnesinde yer almasına yardımcı olur. Bu onun Milletler Teşkilatı’na yolu  açar ve yabancı dil bilmesi birçok temas kurmasına yardımcı olur”.

Lyapçeva faaliyetine ilk olarak Bulgaristan'da başlar. Elitsa Pavloviç devam ediyor:

“Bir çok yetimhane kurar. Kamu ve siyasi faaliyetlerde bulunur. Yıllardır bu etkinliğe yatırım yapar. Konstantsa Lyapçeva Çocuk Esirgeme Birliği'ni kurar ve onun başkanı olur. Ölümüne dek  Birliğin üyeleri 150 bin kişiye ulaşır. Misyonu olan bir kadındır.”

Eşi gibi Konstantsa Lyapçeva da bütün malını mülkünü devlete bağışlar. 1942'de vefat eder. Bir çok açık gönüllü, sıcak kalpli ve aktif ve akıllı insan gibi günümüzde unutulanlar listesindedir. Ve bu yıl da hiç kimse, 1927'de kutlamasını yürürlüğe getiren Lyapçeva’nın adını 1 Haziran Çocuk Bayramı’nda anmadı bile. 

Fotoğraflar: Dimitır Karastoyanov

Türkçesi: Müjgan Baharova