Gorna Oryahovitsa Tarih Müzesi’nin 4 bin kadar kartpostal içeren koleksiyonunda askerlik kartları, Paskalya kartları ve tabii Noel ve Yılbaşı kartları bulunur.

Müze uzmanı Temenuga Yordanova, şunları anlattı:

“Rusça, Bulgarca, Fransızca ve Almanca yazılar bulunan posta kartları, gönderen kişilerin mesajını taşıyor. Günümüzde bile bu kişilerin endişeleri, umut ve hayallerini okumamız mümkün. 20. yüzyılın başında çıkarılan karpostallar üzerinde klasik dini süjeler olduğu gibi, güzel kızlar, yüzü gelen baca temizlikçileri, kış peyzajları, Noel ağacı önünde toplanan aileler ve hediye taşıyan masal kahramanları görmek mümkün. Bazıları, gönderildikleri zamana tanıklık ediyor – örneğin dua eden çocukların resmedildiği, Noel ağacının altında ise hediye yerine kılıcın yer aldığı kartpostalın tarihi, Balkan savaşının yılı olan 1907 senesinin 24 Aralık günü.”

Sevdiğim kartlardan biri renkli elbiseler giyimiş çocukların karda kuşlara yem attığı karttır.

Ülkemiz Bulgaristan’da Noel kartlarının gönderilmesi, Avrupa’nın diğer ülkeleri ile aynı zamanda 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında moda haline geldiyse de aslında daha Osmanlı döneminde Tuna boyundaki Ruse, Vidin ve Lom şehirlerinde yaygındı. Posta ile Viyana’dan gelen ilk kutlama kartları siyah beyaz olurken zamanla renkli kartpostallar basılmaya başladı.

Prens Ferdinand Sakskoburgotski’nin ailesi, Bulgaristan Prensliği’nde ilk resimli kart postalın çıkarılması ile tarihe geçti. 1896 yılında veliahtın vaftiz edilmesi münasebeti ile çıkarılan bu kartın aslında Noel kartı olması, sadece arkasındaki yazıdan anlaşılabilir.

“Bu kartta küçük Boris’in siması var. Gorna Oryahovitsa Müzesi’nde muhafaza edilmese de Bulgaristan için çok değerlidir bu kart. 1898 yılı sonrasında Boris’in simasını taşıyan kart neredeyse her yıl çıkarıldı ve insanlar tarafından Noel kartı olarak algılamaya başladı. Ferdinand’ın başlattığı aile kartpostalı koleksiyonu, tahttan çekilmesinden sonra Çar III. Boris ve daha sonra II. Simeon tarafından sürdürüldü. Üç neslin eseri olan bu koleksiyon, dünyada en zengin olanlar arasında yer alarak bir dizi uluslararası ödüle layık görüldü. Eski başbakan Sakskoburgotski, günümüzde bu geleneği sürdürüyor.”

Gorna Oryahovitsa Tarih Müzesi’nde bulunan kartların hangileri en sıradışı ve dikkat çekicidir?

“Tebrik kartlarını birkaç kategoriye bölebiliriz. En eski olanı 2 Ocak 1903 tarihini taşıyor. Üzerinde denizde bulunan bir gemi resmedilmiştir. En değerli olanlardan birinde ise askeri forma giyen delikanlı III. Boris var. Çocukların resmedildiği kartlardan ise üzerinde kızak çeken neşeli miniklerin bulunduğu 1917 tarihli kartpostal dikkat çekiyor”.

Ülkemizde toplu şekilde kartpostal gönderilmesi, II. Dünya Savaşından sonra başladı. Resimlerde fabrikalar ve TKZS’ler öne çıkarken temennilerde barış ve sosyalizm ağır basıyor.

Totaliter rejim Noel dede fikrini piyasadan ve ateist gençliğin bilincinden iterek yerine Donak Dede’yi getirdi. İncil ruhu tamamen ortadan kalktı. Ancak 1976 yılında Bulgar Postaları, Donak Dede’li bir tebrik kartı çıkardı.

“Günümüzde çoğunlukla dijital kartlar gönderiyoruz. Her ne kadar ilk şekli ile olmasa da gönderilen kart postallar, insanlara heyecan verir ve iyi olmalarını hatırlatır. Dinleyicilere seslenerek hayatlarında yeni bir sayfa açmalarını ve yeni yılda sağlık, mutluluk ve refah temennilerinin gerçek olmasını diliyorum. Günlük hayat telaşının geleneklerin unutulmasına sebep olmasına izin vermeyin!” şeklinde konuştu Temenuha Yordanova.

Fotoğraflar Gorna Oryahovitsa Tarih Müzesi tarafından sağlandı

Çeviri: Tanya Blagova