1 Aralık tarihinde resmi olarak göreve başlayan Avrupa Komisyonu'nun yeni yönetiminin geçtiğimiz Çarşamba günü onaylanmasıyla birlikte, sadece parayla değil aynı zamanda politikalarla da ilgili olan gelecek yıl için Avrupa Birliği bütçesinin aynı gün kabul edilmesi konusu, daha az ilgi gördü.

Peki, bütçe, hangi gelişme yönleri belirliyor ve Bulgaristan için önemi nedir?

Avrupa Birliği'nin 2025 yılı bütçesi ana raportörü ve aynı zamanda Avrupa Parlamentosu Başkan Yardımcısı olan "Sosyalistler ve Demokratlar" grubundan Romanya milletvekili Victor Negrescu, genel bütçenin yaklaşık 200 milyar avroluk kısmının ne kadarının harcanacağını şöyle özetledi:

“Eğitim ve gençler için 422 milyon avroyu eklemeyi başardık. Erasmus+Programı, toplam 4 milyar 300 milyon avroya sahip olacak. 45 milyon avro bilim araştırmaları, inovasyonlar ve sağlık için tahsis edilirken 13 milyon avro, özellikle de genç çiftçilere olmak üzere, tarıma tahsis edilecek, ki bu da Avrupa Tarım Garanti Fonu için toplam 39 milyar 900 milyon avro anlamına geliyor. Çevre, biyolojik çeşitlilik ve iklimle ilgili faaliyetler için 5 milyon avro, AB'nin dış sınırlarının yönetimi ve özellikle Schengen Bölgesi’nin Romanya ve Bulgaristan ile genişletilmesi için 10 milyon avro gibi bir pay ayrılırken 6 milyon avro askeri hareketlilik ve 50 milyon avro da insani yardım olarak sağlanacak.”

Bütçe, önceki dönemlerden sağlanan tasarruflar sayesinde artırıldı. Ek fon, afet yardımıdır:

„Sel, kuraklık ve yangınlardan etkilenen Avrupalı ​​vatandaşlarımıza yardım etmeye çalışıyoruz. Doğal afetlerden etkilenen bölgeleri desteklemek amacıyla 3 milyar avroya kadar kaynak tahsis edilecek. Burada söz konusu olan Orta ve Doğu Avrupa ve tabii ki İspanya'dan dostlarımız.”

Avrupa Birliği'nin (AB) 2025 yılı bütçesi,418 “evet” oyla, 185 “ret”  oyla ve 67 “çekimser” oyla kabul edildi. Victor Negrescu, bu sürecin sadece bir formalite olmadığını vurguladı:

“Dünyanın birçok bölgesinde kurumsal geçiş, toplumsal krizler ve karmaşık jeopolitik gerçekliklerin yaşandığı zamanlarda, bütçeler genellikle siyasi çatışmaların merkezinde yer alır. Hükümetler ve koalisyonlar harcama öncelikleri konusundaki mücadelelerinde bocalarken biz birlik içinde kaldık.”

Ulusal bütçelerden farklı olarak AB bütçesi öncelikle Avrupa Birliği çapında büyüme ve fırsatlar yaratacak yatırımlara odaklanıyor.

AB bütçe konusunun önemli bir noktası, ödemelerin, Bulgaristan'ın yalnızca bir tanesini aldığı, çoğu ülkenin ise dördüncü veya beşinci ödeme için taleplerini ilettikleriUlusal Kalkınma ve Sürdürülebilirlik Planları kapsamında, devam etmesi beklentilerinden ibarettir. Bunların üye ülkeler tarafından gerçekleştirilen reformları ve yatırımları desteklemek amacıyla kredi ve hibe şeklinde olduğu da hatırlatmakta yarar var.

Avrupa Birliği'nin gelecek yıl için bütçesi neredeyse 200 milyar avro civarında, söz konusu 450 milyon insan ve 27 ekonomi olunca, bu çok mu, az mı, yoksa yeterli mi?

Bu soruya ekonomi uzmanı Rumen Galabinov cevap verdi:

“Avrupa Birliği'nin gelecek yıl için bütçesi, geçen yılın bütçesinden yüzde 6 daha fazla. Bu, 2021-2027 çok yıllık çerçeve programında üst üste beşinci bütçe olurken yeni Avrupa Komisyonu'nun önceliklerini genel olarak yansıtıyor.Ve genellikle şimdiye kadar olduğu gibi birkaç ana yöndedir.

“Yeşil Geçiş” bütçesinden sağlanan finansmanın yanı sıra dijital dönüşüm de devam ediyor. Dünyada meydana gelen ve Avrupa Birliği ülkelerini de etkileyen ve olumsuz sonuçlar doğuran iklim değişiklikleri nedeniyle ortaya çıkan doğal afetlerin zararlarının aşılması için artık biraz daha fazla para ayrılıyor ve tahsis ediliyor. Ayrıca Avrupa ekonomilerinin rekabet gücünü artırmak için gerekli kaynak tahsis ediliyor, ki bu, Mario Draghi'nin raporuna da yansıyan yenilikçilik, rekabetçilik ve Avrupa Birliği'nin uluslararası teknoloji pazarında daha iyi bir konuma gelmesi yönünde bir şeydir.

Ulusal Kalkınma ve Sürdürülebilirlik Planları kapsamındaki programlar ve fonlar devam ediyor, ki bu, geçen yıl hiç fon alamadığımız için, Bulgaristan'ı büyük ölçüde etkileyen bir şey. Yalnızca tek bir ödeme aldık, o da 2022'nin sonunda 1 milyar 369 milyon avro değerindeydi. Daha sonra, geçen yıl almamız gereken 724 milyon avroluk ikinci ödemeyi, hiç alamadık. Umarım, Ulusal Kalkınma ve Sürdürülebilirlik Planımız kapsamında geçen yıla ait bu gecikmiş ikinci ödemeyi veya en azından bir kısmını almak için elimizden geleni yapacağız. Önümüzdeki yıllar için, aynı zamanda 2025 yılı için de, bu plan kapsamında parayı kullanmamız ve oylanan GelecekNesil AB (NextGenerationEU) paketi kapsamında bu finansmanı etkin bir şekilde sürdürmemiz gerekiyor.”

Bulgaristan, Kalkınma ve Sürdürülebilirlik Planı kapsamında yalnızca bir ödeme aldı. Gelecek yıl için Avrupa bütçesinden daha fazla ödeme yapılması yönünde talepte bulunabileceğiz mi?

“Evet, tabii ki.Bizler, bu hakkımızı koruyoruz ve bu kaynaklar ayırılmıştır. Onlar, yıllar zarfında korunuyor, ama şunu da unutmamak lazım, ki bu parayı kullanmak için son süre 2026 yılı, yani fazla zamanımız yok. Bizim henüz alamadığımız miktarın üçte dördünü oluşturan fonları kullanmak için gerçek anlamda iki yılımız daha var. Geri kalan fonları da almamızı umut ediyorum. Avrupa Komisyonu'nun, bizim gibi ülkeler için kullanma süresini 2026'nın ötesine uzatması ihtimali de var. Ama gerçekleşip gerçekleşmeyeceği henüz belli değil.”

Bütçe dökümü sadece parayla değil aynı zamanda politikalarla da ilgilidir. Bu bütçeyle hangi yönler belirleniyor?

“Toplamda, mutlak değer olarak gelecek yılın bütçesi yaklaşık 10 milyar avro daha fazladır. Tabii ki, bu para güvence altına alınmış ve planlanmıştır ve bu nedenle Avrupa Komisyonu'nun hem önceki hem de şimdiki yönetimi bununla ilgilendi. Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi'nden de onay var, dolayısıyla hem uyum programları hem de diğer AB ülkeleriyle yakınlaşma politikası için finansmanın devamlılığını garanti ediyoruz. Tam anlamıyla birkaç gün içinde Schengen Bölgesine tam üyeliğimizin onaylanması bizim için çok önemli. Daha sonra diğer önemli jeo-ekonomik ve stratejik hedefimiz, yani gelecek yılın ortasından veya en geç 2026'nın başından itibaren gerçekleşebilecek Avro Bölgesi üyeliğine ulaşmaktır.“

Yeni AB bütçesini, zayıflayan ekonomi ve Ukrayna'daki savaş da dahil olmak üzere, en büyük sorunlara çözüm olarak görüyor musunuz?

“Bütçe, Avrupa ekonomisinin rekabet gücünü artırmaya yönelik devam eden çabalarla uyum içeresindedir. Ayrıca Avrupa Birliği'nin dış sınırlarını güçlendirmek ve yasadışı göçün olumsuz sonuçlarını en aza indirmek için kaynak bulunacaktır. Ülkelerin sağlık, eğitim ve sosyal alanları için ek fonlar olacak. Elbette, Ukrayna'daki savaş özellikle üzerinde durulan bir konudur ve umarız, bu durum çok uzun sürmez ve Avrupa Birliği ülkelerini memnun edecek, aynı zamanda Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne girme ihtimalini daha net ortaya koyacak bir çözüme ulaşılır. Bu arada Moldova, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ olmak üzere, yeni üyelik başvurusunda bulunan başka ülkeler de var. Bunların hepsi, üyeliklerinin hayata geçirilmesi için önceden planlanan takvimde devam eden şeylerdir. Bütçe de bu beklentilere uygundur.”

Çeviri: Şevkiye Çakır

Bu haber, AB “Euranet Plus” Radyo Ağı çerçevesinde hazırlanmıştır. Haberin orjinalini buradan dinleyebilirsiniz.