Sofya’yı binaların ve doğallığın arasında bir dengeye sahip daha yeşil ve daha temiz bir şehir yapabilir miyiz? Evet, bu mümkündür ve bir yandan belediyeyi, bir yandan yatırımcıları eleştirmek yerine başkentte kentsel ortamı iyileştirme Global Shappers’in platformu Shapping Sofia  sayesinde kesin çözümü de bulabiliriz. Global Shapers yaklaşık on yıl önce Dünya Ekonomi Forumu desteği ile çevreyi geliştirmek isteyen gençleri bir arada toplama fikri ile kuruldu.

Platform 150’den fazla ülkede hızla takipçi kazanıyor. Bu ülkelerde 300’den fazla yerel merkez açılıyor. Bu merkezlerde gençler gönüllü olarak kendilerini ilgilendiren belirli sorunlara çözüm bulmak için çabalarını birleştiriyorlar.

Bulgaristan’da Global Shapers Sofia birkaç yıldan beri var. Ekim başında ise Sofya’nın çevre düzenlemesine adanmış ilk forumu düzenliyor.

Shapping Sofia ekibinden Angel Şoylev’in sözlerine göre başkentin peyzaj sorunlarının çözümü uzmanlar ve gerçekten ilgili taraflar arasındaki diyalogdadır.  Bu yüzden foruma peyzaj ve kentsel çevre ile ilgilen Başkent Belediyesi temsilcileri, CEZ Elektro Bulgaria, Sofproekt, Güneybatı Ormancılık işletmesi  ve Rotaract Club Sofia Vitosha-İzgrev, Bulgaristan Arboristler Derneği, Gorata.bg temsilcileri davet edildi.

Forumun moderatörü Angel İvanov şunları paylaştı:

“Amaç, tartışmayı Sofya’yı ilgilendiren genel şehir planlaması ve ulaşım ana planı seviyesine taşımak. Anladığımız kadarıyla, belediyede soruna makro düzeyinde bakma ve ortak coğrafi harita oluşturularak her ağacın detaylı şekilde “yazılması” yönünde inisiyatif var. Sofya’daki bitki örtüsünün çoğu son yüzyılın başlarına ait olduğundan ve türlerin o zamanın kentsel çevresine göre uyarlandığından dolayı, bu son derece ciddi, ama aynı zamanda çok önemli bir süreçtir.”

Yıllar içerisinde Sofya’nın kentleşmesiyle birlikte türlerin çoğu artık yeni ortam koşullarında büyüyemez oldu. Bu nedenle, bazılarının yenilenmesi veya başka uygun bitki türleri ile değiştirilmesi gerekiyor.

Ağaçların işinin ehli kişiler tarafından “budanmıyor” olması da birçok türün yok olmasına neden oluyor. Bu işler Sofya Belediyesi ile kamu ihaleleri sözleşmesi kazanan özel şirketler tarafından yürütülüyor. Bulgaristan’da ağaçların budanması ve şekillendirilmesi için normatif kurallar bulunmadığından işçiler çoğu kez tekrar büyümesi imkansız olgun ağaçları “şekillendiriyorlar”.

Yol altyapısının sık sık tamir edilmesi de sorun yaratıyor, birçok türün yok olmasına neden oluyor ve yeşil alanların onarılması da çok zor oluyor.

Bu geçişme onarım ve rekonstrüksiyonlardan sonra peyzaj faaliyetler ile ilgilenen şirketler arasındaki “ortak sorumluluktan” kaynaklanıyor.

Angel İvanov’a göre de, bu onların sorumluluğu birbiri üzerine atmasına yol açıyor:

“Çoğu zaman bu onarım çalışmaları sırasında, Belediye profesyonel olmayan taşeronları ve ağaçlar ile çalışmak için herhangi bir sertifikaya sahip olmayan şirketleri kullanıyor. Hatta arborizm kurslarını dahi geçmemişler. Bu da ağaçlar üzerinde kalıcı hasarlar bırakılmasına sebep oluyor.”

Tartışmada ortaya çıkan bu ve diğer sorular, uzmanlar arasında somut cevaplar ve olası çözümler buldu. Uzmanlar, çevre düzenlemeleri ve ihlaller için uygun yaptırımlar konusunda net kurallar olması fikri etrafında birleştiler.

Çeviri: Özlem Tefikova

Fotoğraflar:Global Shapers Sofia ve BGNES