Bu hafta Maliye Bakanlığı 2017 yılında Bulgaristan’daki belediyelerin mali durumuna ilişkin verileri yayınladı. Bu veriler, hafif bir iyileşmeyi gösteriyor. Ülke genelindeki belediye borçlarının ortalama seviyesi 2016 yılında %49.16 oranından 2017 yılının sonunda %48.08’e düşmüştür.Aynı zamanda gecikmiş borçlar da %7.25’ten % 5.58’e kadar azalmış. 2018 yılında finansal rehabilitasyon listesinden 21 belediye çıkarılmış, ancak iki yeni belediye dahil edilmiştir. 2016 yılından bu yana 9 belediye bu listede kalıcı yer alıyor.

Bundan bir aydan kısa zaman önce Sofya’da toplanan Belediyeler Birliği Genel Kurulu, belediyelerin durumunda iyileşme kaydetti. Ülkenin en büyük sivil örgütü olan Belediyeler Birliği Genel Kurulu, son bir yıl zarfında gerek eğitim, gerekse sosyal hizmetler ve sağlık sektörü için daha fazla mali kaynakların sağlandığını açıkladı.

Ancak bazı endişe verici verilerin de üzerinde duruldu. Genel Kurulu toplantısına davet edilen Cumurbaşkanı Rumen Radev, birçok ülkede ilerlemeyi beraberinde getirenbelediyelerin Avrupa adem -i merkeziyetçilik modelinin Bulgaristan’da henüz elde edilmediğine dikkat çekti.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü verilerine göre, 2016 yılında yerel idarenin gelirleri Bulgaristan’ın GSYH’ın %7’sini oluşturuyor, oysa Avrupa genelinde bu oran ortalama %15.6 orandadır. Maliye Bakanlığının belediyelerin mali durumunda hafif iyileşme kaydettiği 2017 yılında 62 belediyede yerel vergiler artırılırken sadece 8 vergide düşüş yaşandı. Piyasa Ekonomisi Enstitüsü’ne göre, yerel idarelerin mali bağımsızlığına giden en kısa yolun, gelir vergilerinin bir kısmı veya tamamı belediyelerin hesabına yatırılmasından geçiyor.

Bazı uzmanlar, Avrupa projelerinde eşfinansman zorunluğunun belediyelerin mali sorunlarına neden olduğunu da iddia ediyorlar. Eşfinansman şartı nedeniyle, bankalardan kredi çekiliyor ve böylece borçlar birikiyor. Tek sözle eşfinansman, belediyeler için ek bir yüktür.

Bugün adem -i merkeziyetçilik ve gelirlerin bir kısmının tekar belediye hesaplarına yaratılması konusuyla ilgili tartışmalar gündemde olmasa da, yerel yönetimlerin faaliyetleri, adem-i merkeziyetçiliğin somut bir sorun olduğunu gösteriyor.

Piyasa Ekonomisi Enstitüsü, bu modelin ancak belediyelerin konsolidasyonu ve ülkenin yeni bölge ve idari bölünmesinden sonra yapılacağını, iddia etse de, siyasi iradenin mevcut olduğu müddetçe, bu değişikliğin daha 2018 yılından itibaren yürürlüğe konması mümkündür.

Cumhurbaşkanı Rumen Radev de Belediyeler Birliğü Genel Kurulu toplantısında aynı görüşü ortaya atarken belediyelerin gerçek anlamda iyileşmesi, bir tek bölgesel kalkınma için etkili bir ulusal politikanın geliştirilmesi sayesinde mümkün olacağını öne sürdü.

Çeviri: Şevkiye Çakır