Geçen haftanın sonunda Halk Meclisi Başkanı Dimitar Glavchev, Ukrayna’da uygulamaya konulan yeni eğitim yasasının Bulgar azınlığının ana dilini okuma haklarını etkilemeyeceği yönünde Primorsk mahalli yönetimlerden ve şehirdeki Bulgar diasporası temsilcilerinden teminat aldı. Bundan önce Kiev’in Sofya Büyükelçisi Mikola Balataji, aynı teminatı Meclis Başkanı Glavçev, Başbakan Boyko Borisov ve Dışişleri Bakanı Ekaterina Zaharieva’ya verdi. Ukrayna’da bulunan etnik Bulgarlar’ın ana dilini okuma hakkının ülkedeki eğitim reformundan dolayı zedelenmeyeceğini Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko New York’ta Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rumen Radev’le görüşme yaparken garantiledi. Eylül ayının ikinci yarısında konunun böylesine büyük sıklıkla gündeme getirilmesi, kendiliğinden Sofya’nın ciddi endişeler duyduğunu ortaya koyuyor. Bu etapta Ukrayna tarafının gösterdiği tepki memnuniyetsizliğe sebep vermiyor ve Romanya’da olduğu gibi sert tepkilerin beklenmesine neden yok. Ana dilinde verilen eğitim kaldırılmasını protesto etmek için Romanya Cumhurbaşkanı Claus Yohanis Ukrayna ziyaretini ve Ukrayna Parlamento Başkanının Bükreş ziyaretini de iptal etti.

Bulgaristan’ın tepkisi ılımlı olsa da Sofya’nın konuyu dikkatlice izlemeye devam edeceği belli, çünkü bu konu Rusya ile ihtilafın oluşmasından bu yana Ukrayna’da bulunan soydaşlarımızla ilgili duyulan kaygıların sadece biridir. Ukrayna’da bulunan Bulgar diasporası bundan önce sorunlar yaşamamıştı ve Sofya resmi temaslar sırasında bunu defalarca takdirle ileri sürmüştü. Ancak Mart 2014’te Başbakan Oreşarski nezdindeki Güvenlik Konseyi, silahlı çatışma veya Ukrayna’daki yabancı düşmanlığının artması durumunda 250-300 bin etnik Bulgarlar’ın Bulgaristan’a yönelmelerine ihtimal verdi. 2015 yılının başındaki çatışma durumu ile ilgili Kiev Büyükelçiliği ve Odesa Başkonsolosluğu, askeri eylemlerin yürütüldüğü bölgelerde yaşayan etnik Bulgarlar’a vize verilmesi işlemlerini kolaylaştırma talimatını aldılar, Bulgaristan’ın kuzeydoğusunda yer alan bazı yerleşim birimlerinin yöneticileri ise kendi inisyatifi ile gelebilecek soydaşları karşılamak için hazırlıklara başladılar. Etnik Bulgarlar’ın Ukrayna’dan yurda akın etmelerine gelinmedi, fakat bu yılın Haziran ayında yabancı düşmanlığı sakıncaları kısmen teyit edildi, Ukraynalı milliyetçiler Belgorod Dnestrovski’deki Bulgar topluluğunun bir temsilcisini kıyasıya dövdü. Bu vesile ile Kiev’in Sofya Büyükelçiliği önünde protesto düzenleyen milliyetçiler Ukrayna’daki Bulgarlar’a uygulanan terörün durdurulmasına çağırdı. Ancak katılımcılardan bazılarının Georgievskaya” bandını takarak Rus bayrağını taşımaları ve en az birinin Putin tişörtülü olması protestonun asıl amacı ile ilgili bazı soru işaretleri ve üçüncü bir tarafın da karıştığı yönünde şüpheler getirdi. Konu ciddi olmaktan öte son derece hassasdır, çünkü Ukrayna’daki sözüm ona “Rus bölücüleri” arasında büyük sayıda etnik Bulgar var.

Bulgaristan’ın müteakip tutumunu şimdiden öngörmek zor, fakat gerekirse AB kapsamında da önlemler alınabilir. Konu, AB dışişleri bakanlarının gayri resmi toplantısında da gündeme getirildi. Dışişleri Bakanı Ekaterina Zaharieva, Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Yunanistan’ın Polonya’nın da desteği ile Ukrayna Dışişleri Bakanı, Avrupa Konseyi ve AGİT’e ortak mektup göndereceklerini bildirdi. Ukrayna’nın verdiği teminatlar Bulgaristan tarafından kabul edildi, fakat anlaşılan konu gündemdeki yerini koruyor.

Çeviri : Tanya Blagova