26 Marsi është Dita e Trakisë – kështu data është e regjistruar në kalendarin zyrtar bullgar në vitin 2006, por festohej disa dekada më parë. Në këtë datë të vitit 1913, ushtria bullgare pushtoi Kështjellën e Edrenesë të konsideruar në atë kohë "të papushtueshme". Disfata e detyroi Perandorinë Osmane të nënshkruante Traktatin e Paqes të Londrës, duke ua dorëzuar zotërimet e saj ballkanike vendeve fitimtare të Bashkimit Ballkanik.
Në qershor filloi Lufta е Dytë Ballkanike. Ushtria bullgare po luftonte me Greqinë dhe Serbinë për territoret e diskutueshme në Maqedoni dhe me Rumaninë për Dobruxhën Jugore. Duke përfituar nga kjo, ushtria osmane shkeli kufirin përgjatë vijës Media - Enos, pushtoi Trakinë e Edrenesë dhe dëboi me dhunë popullsinë bullgare.
Për popullsinë e Trakisë, data 26 Mars është simbol i luftës për liri dhe i gatishmërisë për vetëmohim, një ditë për lavdërimin e heronjve të rënë, por edhe një ditë përkujtimore për të bërë homazhe për viktimat që vdiqën për realizimin e idealit kombëtar, theksojnë nga Bashkimi i Shoqërive Trake në Bullgari - një organizatë që bashkon në radhët e saj pasardhës të bullgarëve trakë.
Varna është një nga qytetet ku Dita e Trakisë dhe 111 vjet nga pushtimi i Kalasë së Edrenesë nga ushtria bullgare gjatë Luftës Ballkanike të viteve 1912-1913 festohet solemnisht përballë Monument Portal të Regjimentit të Tetë Bregdetar.
“Valët kryesore të refugjatëve ishin pas Luftës Çlirimtare Ruso-Turke (1878), pas Kryengritjes së Ilindenit (1903) dhe veçanërisht pas Luftës Ballkanike (1912-1913) kur bullgarët trakë u falimentuan gjë pas së cilës u bë edhe debullgarizimi i Trakisë Lindore dhe Perëndimore. Më shumë se 350 000 bullgarë u detyruan të linin vendlindjet e tyre dhe të shkonin në Nënën Bullgari - kujton Rumjana Vëllçeva, kryetarja e Shoqatës Trake të Varnës, “Kapiten Petko Vojvoda”. - Një pjesë e tyre u vendosën në qytetin Varna dhe në rajon. Është e vështirë të thuhet se sa janë për momentin, por nëse kthehemi në vite, ndoshta më shumë se 20 mijë janë në flukset e ndryshme që erdhën në Varna. Pasardhësit janë tepër më shumë në kohën e tanishme. Prandaj, vërejmë me krenari të veçantë se pamja bullgare e Varnës përcaktohet edhe nga ardhja e refugjatëve trakë, kryesisht nga Trakia Lindore, por ka edhe nga Trakia e Egjeut. Për të mos folur për kontributin e pasardhësve të refugjatëve trakë në rritjen dhe ndërtimin e kryeqytetit tonë detar.”
Kur në bazë të Traktatit të Njoit, në vitin 1919, Fuqitë e Mëdha shkëputën nga harta e vendit tonë Trakinë e Egjeut dhe Trakinë Lindore dhe Krahinat Perëndimore, të populluara kryesisht me bullgarë, në Bullgari erdhën qindra mijëra refugjatë. Traktati ishte një katastrofë, sepse jo vetëm që e copëtonte territorin bullgar, por edhe e dështonte vendin tonë ekonomikisht. Si dëshmitar të heshtur të ngjarjeve në trojet trake kanë mbetur dhjetëra tempuj të krishterë, të cilët vazhdojnë të ruajnë historinë dhe besimin e të paraardhësve tanë.
Përpilues: Elena Karkallanova /sipas intervistës së realizuar nga Mariela Dimitrova, BNR-Varna/
Përgatiti në shqip dhe publikoi: Svetllana Dimitrova
Fotot: BTA, BGNES, Muzeu Historik Ushtarak Kombëtar, arkiv
Nga data 5 deri më 7 prill në Hisarja fillon festivali i parë antik “Dioklecianopolis – udhëkryq i kohës”, njoftoi administrata bashkiake. Ai synon të tregojë se si ka qenë jeta në qytetin e Hisarjas në shekujt III-IV. Nëpërmjet rikrijimit të..
Më 3 prill 1860, gjatë shërbesës solemne të Pashkëve në kishën bullgare "Shën Stefan" në Stamboll, Mitropoliti Illarion Makariopollski nuk përmendi emrin e patrikut ekumenik grek. Në vend të emrit të Patrikut Kirill VII, u shpall ai i Sulltanit..
Sot mbushen saktësisht 20 vjet që kur Bullgaria u bë anëtare e plotë e NATO-s. Dhe nëse vendimi do të merrej sërish sot, 56% e bullgarëve do të votonin që vendi ynë të mbetet anëtar i Aleancës, ndërsa 28% janë të mendimit se duhet të jetë jashtë paktit...
90 vjet më parë, më 19 maj 1934, lëvizja "Zveno" dhe Bashkimi Ushtarak në Bullgari kryen një grusht shteti pa gjak. Në emër të modernizimit të vendit,..