Ne duhet të jemi optimistë për unitetin e Evropës, tha në një intervistë për Radio Bullgarinë, profesor Loïc Grard, profesor i së drejtës publike në Universitetin në Bordo, në një intervistë për Radio Bullgarinë. Rasti – një debat mbi ndërtimin evropian, perspektivat dhe sfidat me të cilat përballet Evropa, organizuar në Muajin e Frankofonisë nga Instituti Francez i Kulturës në Sofje.

Që nga krijimi i tij në vitet 1950, projekti evropian ka pasur si qellimbashkimin e shtëpinë tonë të përbashkët, që është Evropa. Përçarja e bllokut lindor në vitet 1990 çoi pikërisht në këtë - më pak se 15 vjet më vonë, vendet e këtij blloku ishin tashmë në Bashkimin Evropian. “Sot kemi një përçarje të re, por duhet të jemi optimistë se kriza në Ukrainë do të përshpejtojë pranimin e Ballkanit, gjë që nga ana tjetër do t'i japë shtysë anëtarësimit të Ukrainës”, shpjegon profesori Grar. – Ndërsa pyetja nëse Evropa do të lëvizë me të njëjtën shpejtësi është një çështje tjetër. Ne mund të jemi një familje pa përparuar me ritme të njëjta”.

Evropa gjithmonë ka jetuar me rreziqe dhe gjithmonë do të ketë rreziqe në rrugën e saj – si nga ana e migrantëve, ekologjisë, kriza aktuale gjeopolitike. Ish-presidenti i Komisionit Evropian, Jean-Claude Juncker, madje foli për “polikriza”, kujton profesor Grard. E rëndësishme, sipas tij, është që përgjigja të jetë e njëjtë, si në rastin e krizës financiare greke apo Covid-it: “Evropa nuk është problemi, por zgjidhja”, përfundon ai.

Si qëndron keqkuptimi midis Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut në këtë kontekst evropian? Loïc Grard bën një krahasim me mosmarrëveshjet rreth Irlandës së Veriut, të rinovuara me Brexit:

“Shohim një pakicë protestante në një vend katolik që e përcakton veten se i përket një vendi fqinj protestant. Problemi mes Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut është në thelb i njëjtë. Prandaj, nëse të dy vendet janë në një shtëpi të përbashkët, pa kufij ekonomikë, nëse Maqedonia e Veriut hyn në BE, ajo do t'i zgjidhë problemet në vend që t'i krijojë ato."

Si është të jesh qytetar evropian, na përgjigjet një tjetër pjesëmarrëse në debat - Illdiko Otova, profesoreshë e shkencave politike në Universitetin e Ri Bullgar në Sofje:

“Të jesh qytetar evropian do të thotë të jesh qytetar, që do të thotë të jesh aktiv – thekson ajo për Maria Stoevën nga redaksia francezee Radio Bullgarisë – Shtetësia është lokalizuar prej kohësh jashtë kufijve të shtetit-kombëtar dhe është shkëputur nga kjo marrëdhënie juridike. Të jesh qytetar nënkupton aktivitet dhe përkushtim. /…/ Të mbash qëndrimi, të dalësh në protestë, të nënshkruash një peticion ose thjesht të shprehësh një mendim. Kjo do të thotë të jesh qytetar dhe kështu është ndërtuar Bashkimi Evropian. Ai ndërtohet përmes qytetarëve të tij dhe përtej institucioneve.”

Sipas saj, fjalimet politike, përfshirë edhe në Bullgari, ivrasin politikatdhe "roli i medias nuk është i vogël në këtë mes".

Sipas Jean Crombois, profesor i studimeve evropiane në Universitetin Amerikan në Bullgari, anëtarësimi në Bashkimin Evropian ka gjithashtu një dimension simbolik. Shumica e studentëve të tij që janë të interesuar për Bashkimin Evropian nuk kanë nënshtetësi evropiane, ndërsa studentëve bullgarë nuk u bën përshtypje, sepse e kanë të dhënë këtë nënshtetësi. “Kemi shumë studentë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Gjeorgjia, Moldavia – ata kanë një etje për Evropën që ne po ua mohojmë”.

Çfarë nënkupton Europa sot?

“Rrëfim i ri evropian - shpjegon profesori Loïc Grard. – Rrëfimi i vjetër ka të bëjë me Evropën që na mbron nga barbarizmi i shekullit të ХХ -të, gjë që nuk ka për të ndodhur më - kështu mendojnë të gjithë, ndoshta e kanë gabim. Ideja është ende e njëjtë - Evropa që na mbron. Sot, kërcënimi, rreziku i përgjithshëm është ai i ndryshimeve klimaterike. Duket sikur ky rrezik është i largët në kohë, por ndoshta jo edhe aq shumë.” Vetëm përgjigja e përbashkët mund të sjellë rezultate: "nëse përgjigjemi si 500 milionë njerëz, ne mund të ndikojmë në të gjithë botën, kështu që një Evropë e fortë mbron", thekson profesor Grard.

Përgatiti në shqip: Kostandina Bello

Foto: Instituti Francez i Kulturës në Sofje