Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2025 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Dita e Silvestrit të Romës – zakonet dhe besimet popullore

Foto: arkiv

Më 2 janar Ortodoksia nderon ShënSilvester - Papa i Romës, i cili jetoi në shekullin e 3 - 4. Në vitin 314 u zgjodh peshkop dhe papë romak, i cili qëndroi i tillë deri në vdekjen e tij në vitin 335 - kohë në të cilën  janë bërë reformat më të rëndësishme të Konstandinit të Madh (306-337) për t'i dhënë fund persekutimit të krishterëve dhe për të forcuar kishën.

Në kalendarin popullor bullgar më 2 janar  shënohet Dita e Silvestrit, festa është e përhapur kryesisht në Bullgarinë Lindore dhe në disa rajone të Bullgarisë së Mesme Veriore. E quajnë akoma Ditën e Karamanit, Festën e Kaut, Ditën e Rinaços, Sillvestrin, Ditën e Silvestrit. Festa ka karakter pastrues dhe është për nder të bagëtiveme brirë - buallicave, qeve, kaut e kështu me radhë.

Në kohën më të re, në këtë ditë festojnë emrat e vet Sillvija, Sillva,Sillvana, Sillvestër e të tjerë. Emërtimi Rinaçovden /Dita e Rinaços/ shpjegon më së miri thelbin e veprimeve të zakonshme - atëherë, për herë të parë që nga fillimi i festave të Krishtlindjeve, hambarët pastrohen. Në darkën duke u gdhirë Dita e Silvestrit djemtë, të cilët kanë qenë kolendarë /është e mundur të përfshihen dhe burra të martuar/, përsëri ndahen nëgrupe - këtë herë për të vizituar shtëpitë ku rriten bagëtitë. Lajmërojnë për nisjen e vet me muzikë dhe këngë, të cilat i shoqërojnë gjatë gjithë kohës, kurse rrugën e tyre e ndriçojnë me fenerë. Në këtë natë pronarët dhe rinaçët /njerëzit që spastrojnë oborret/ nuk takohen dhe nuk bisedojnë, sepse “kjo sjell fatkeqësi”. Portat mbeten të hapura, qenët janë të lidhur. Në oborr shtëpiaket lënë një bukë, mish dhe verë. Pasi i spastrojnë oborret, burrat  marrin atë që u kanë lënë dhe ikin, pa bërë zë. Në disa vende pronari i shtëpisë i fton në një tavolinë festive në ditën tjetër.


Nëse ndonjë djalë është i ofenduar nga vajza, të cilën e pëlqen, në ditën e Silvestrit mundtë hakmerret dhe, në vend që të gërmojë hambarin, të hedhë më shumë pleh brenda. Një veprimtari e tillë konsiderohet si e turpshme, ndaj babai i vajzës nxiton të pastrojë para lindjes së diellit.

Në Rodopet Perëndimore e quajnë ditën Spolezov dhe shikojnë se kush do të hyjë i pari në shtëpi. Mysafiri duhet të jetë një njeri i mirë dhe i pasur, që të jetë viti me rendiment të mirë dhe i begatshëm. Sipas traditës, në tavolinë nuk vendoset mish derri dhe sallo, që të jenë kafshët e shëndetshëm. Në këtë ditë interpretohen këngë kushtuar festës. Një prej tyre është  për buallin Karaman.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva

Foto: arkiv


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Më shumë nga rubrika

Në zakonin "Pо́le, pо́le" ndërthuren besimi i krishterë dhe traditat pagane të bullgarëve besarabianë

Duke u zhvendosur në Besarabi më shumë se dy shekuj më parë, bullgarët morën me vete një pjesë të ritualeve tona të pasura. Në atdheun e tyre të ri, disa zakone u modifikuan nën ndikimin e traditave vendase, të tjera u zhdukën, ndërsa disa të tjera u..

botuar më 25-01-01 7.00.PD

Fatin e Vitit të Ri e gjejmë te buka, arrat apo... një enë me unaza

Dita e parë e janarit është e mbushur me shumë emocione, pritje dhe gëzime të shoqëruara me shpresën për një vit të bekuar në të cilin çdo pjesëtar i familjes do të jetë i shëndetshëm dhe do të arrijë ëndrrat e tij. Në kalendarin bullgar të festave, 1..

botuar më 24-12-31 6.50.MD

Dhuratë për dhuratë - bukë rituale dhe pjata tek Nata e Buzmit

Në ditët e sotme, si në të kaluarën, që nga mëngjesi i hershëm i Natës së Buzmit, familjet po merren me përgatitjet për darkën më të rëndësishme të vitit. Darka në pritje të Krishtlindjeve është pa mish, por gjithashtu duhet të jetë e pasur dhe e..

botuar më 24-12-24 7.30.PD