Muzikantët dhe valltarët nga qyteti Kotell fituan vendin e parë në konkursin prestigjioz “Karagjozi i artë” në qytetin Bursa në Turqi. Ky sukses i radhës i ansamblit prestigjioz muzikor dhe të vallëzimit është një njohje е nivelit të lartë të shkollës së parë në Bullgari dhe në Ballkan për folklor “Filip Kutev” nga qyteti Kotell i cili gjendet në malin Stara Pllanina.
Për historinë e vet 50 vjeçare Shkolla Kombëtare e Arteve Folklorike ka përgatitur breza të tëra prej muzikantëve, këngëtarëve dhe valltarëve të talentuar. Sot shumë prej tyre janë dirigjentë të njohur, këngëtarë, aranzhues, instrumentistë, valltarë, koreografë, pedagogë tek ne dhe nëpër botë. Krahas arsimit të specializuar, shkolla organizon dhe një veprimtari të pasur koncertesh tek ne dhe jashtë shtetit, me idenë që të popullarizohet muzika jonë tradicionale dhe vallëzimet në një nivel të lartë artistik. Të shumta janë pjesëmarrjet e solistëve të veçantë dhe të grupeve të tij përfaqësive në konkurset dhe festivalet tona dhe ndërkombëtare, të shënuara me dekorata prestigjioze. Prej disa vjetëve në Shkollën Kombëtare të Arteve Folklorike “Filip Kutev” po zhvillohen konkurset kombëtare “Kërraba e artë” dhe “Ylberi i këngës”, të cilat tërheqin fëmijë dhe të rinj nga vendi, mjeshtëritë e të cilëve vlerësohen nga një juri e autoritetshme. Mësimi i valleve bullgare në shkollën e Kotelit fillon gjatë vitit 1998. Përpara disa ditëve 20 vjetori i kësaj dege u festua me suksesin e Konkursit Ndërkombëtar “Karagjozi i artë” – vendi i parë për muzikantët dhe valltarët. Më shumë hollësira tregon zonja Janka Doçeva – menaxhere artistike e Shkollës Kombëtare të Arteve Folklorike “ Filip Kutev”:
“Kam nderin të prezantoj grupe të shkollës në konkurse dhe festivale ndërkombëtare që nga viti 2003. Bashkë me drejtoreshën Maria Gradeshlieva kemi një bashkëpunim të suksesshëm. Në edicionin e 32 të festivalit ndërkombëtar “Karagjozi i artë” garuan ansamble prej 23 vendeve nga e gjithë bota. Programi i nxënësve të Shkollës Kombëtare të Arteve Folklorike “Filip Kutev” nga qyteti Kotell qe i përgatitur nga koreografët Mirosllav Tipovski dhe Konstantin Kostantinov, të cilët janë mësues në koreografi. Programi e pushtoi publikun me gradimin dinamik, me ndikimin skenik, gjë që zbuloi magjinë dhe bukurinë të cilat e mbajnë muzika dhe vallet popullore bullgare. Fëmijët tanë - valltarë dhe muzikantë, qenë të shkëlqyer në interpretimet e tyre dhe u bënë fituesit e pakundërshtueshëm. Ata morën adminrimin e të gjithë pjesëmarrësve, pjesa më e madhe nga të cilët qenë profesionalistë me përvojë të madhe dhe shumë arritje. Sivjet në konkurs garuan grupe nga Gjeorgjia, Osetia e Veriut, Ukraina, Bjellorusia, Kazakistani... Mjaft të mira qenë interpretuesit e vallëzimeve nga Kaukazi. Po kështu shumë e mirë qe dhe prania e grupeve nga Brazili, Maqedonia, Indonezia, por fituan nxënësit tanë. Pavarësisht dhe fëmijë, ata luftuan në mënyrë profesionale.
Në juri, morën pjesë përfaqësues nga Koreja e Jugut, Maqedonia, Turqia, Portugalia, Polonia e të tjera. Në ndryshim nga konkurset e shumta nëpër botë dhe tek ne, ku mund të marrësh pjesë, në qoftë se paguan, tek “Karagjozi i art” gjërat qëndrojnë në mënyrë tjetër. Nga ana financiare shprenzimet e grupeve mbulohen nga vendi pritës. Prandaj dhe seleksionimi i pjesëmarrësve është kaq i përpiktë. Edhe sikur grupi të jetë i miratuar vetëm për etapën e parë të konkursit, kjo tanimë është njohje e nivelit të lartë artistik.”
Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva
Nuk ka statistika që përmbledhin numrin e saktë të grupeve bullgare të vallëzimit jashtë vendit. Por një gjë është e sigurt - këto grupe të krijuara vetë, të shpërndara në të gjitha kontinentet, janë një urë lidhëse e gjallë midis Bullgarisë dhe pjesës..
Herët në mëngjes djemtë dhe vajzat mblidhen nëpër livadhe që të luajnë me diellin. “Besohet se atëherë dielli luan sepse është solstici më i gjatë i vitit” – kjo është gjëja më e rëndësishme që duhet ditur për Ditën e Enjos, sipas tetëvjeçarit Ivo..
Një Muze Etnografik Rajonal në Plovdiv hap dyert për edicionin e 16-të të Javës së Artizanateve Tradicionale, raportojnë organizatorët e muzeut. Hapja është në Ditën e Enjos (24 Qershor), e nderuar në traditën tonë popullore si dita e barërave dhe fuqisë..
Thonë se për të njohur një vend duhet jo vetëm ta shohësh me sy, por edhe ta shijosh. Çdo fshat bullgar, çdo qytet apo rajon ka frymën dhe aromën e vet..