Vargu i koncerteve “Muzika e Evropës”( „The music of Europe”), kushtuar Presidencës bullgare të Këshillit të Bashkimit Evropianb vazhdon me një koncert më 7 maj, në të cilin do të prezantohen veprat e pesë kompozitorëve holandezë. Përzgjedhja është bërë nga pianistja Angela Tosheva, sipas së cilës programi është “një spektakël tingujsh”. Ajo është muzikante me interesa të ndryshme me një qëndrim të posaçëm ndaj muzikës së shekujve XX dhe XXI. Është fituesja e konkurseve të ndryshme gjatë kohës së studimit të saj në shkollën muzikore “Ljubomir Pipkov” dhe pastaj në Akademinë kombëtare “Panço Vlladigerov”. Është pedagoge dhe autore e një studimi shkencor në fushën e muzikës së dhomës. Në vitin 2003 ajo zgjodhi rrugën e artistit të lirë. Atëherë, bashkë me Mihail Goleminov – pianist dhe kompozitor, krijuan shtëpinë muzikore “Orange Factory”. Në vitin 2007 ajo incizoi një CD me muzikën e autorëve holandezë, me ndihmën financiare të Ministrisë së Kulturës së Mbretërisë së Holandës.

“Ndoshta ky album, i cili ishte vlerësuar lartë, është arsyeja për ftesën e organizatorëve për koncertin tim të ardhshëm” – shpjegoi zonja Tosheva.

“Muzika e Holandës është prezantuar sipas një kriteri, i cili e bën atë në të vërtetë unike. Ky është kriteri “bukuroshja e fjetur”. Në shekullin e XVII muzika e Holandës ishte ajo, nga e cila frymëzoheshin kompozitorët e mëdhenj si Hendel dhe Bah. Dhe kjo nuk është e rastit. Orlando di Lasso, Guillaume Du Fay, Jan Pieterszoon Sweelinck dhe mjeshtrit e tjerë të mëdhenj të stilit polifonik janë themeluesit e shkollës polifonike holandeze. Muzika e tyre ka shumë energji, e cila për arsye të ndryshme mbetet “e mbullur” dhe “shpërthen” me fuqinë e saj të plotë pas tre shekujve e gjysmë. Mund të them se tani Holanda ka një vend prijës për sa i përket muzikës bashkëkohore. Përfytyrimi im për kulturën e tyre muzikore përfshin lirinë e tyre, dëshirën për pavarësi dhe diçka shumë të rëndësishme – idetë e tyre konstruktive. Sipas meje holandezët janë konstruktivistët më të mëdhenj në krijimin e muzikës.

Në program kam përfshirë disa pjesë të Jan Pieterszoon Sweelinck, të cilat i paraqitin idiomat e gjuhës muzikore të epokës. Sigurisht që kjo është një gjuhë, e cila paraqitet vështirë nëpërmjet pianos, sepse ajo është menduar për një vegël tjetër muzikore - organon. Me veprat e Sweelinck fillon dhe mbaron programi, në mes ka një Pavana për Filipin /Pavana Philippi/, e cila ka një histori interesante. Është kompozuar mbi temën e një kompozitori anglez Piter Filip, i cili në atë kohë ka qenë në burg, i akuzuar padrejtësisht për organizimin e një rebelimi kundër mbretëreshës. Filip e ka kompozuar temën në burg. Ajo është një margaritar i vërtetë. Njeriu madje nuk mund të supozojë se si është e mundur që një “bukuri e tillë moderne” të krijohet në të kaluarën e largët.

Duke kërkuar muzikën, e cila të më tronditë, gjeta të paktën një qind vepra të kompozitorëve holandezë, të cilët kanë krijuar muzikë gjatë shekullit XX. Seleksionimi i veprave nuk ishte punë e lehtë. Ndoshta kompozitori i tyre më i njohur pas Luftës së Parë Botërore është Johannes Pijper. Unë e ekzekutoj Sonatinën e tij III. Pas kësaj ka një vepër-emblemë të viteve 70 të shekullit XX – Sonata e Tristan Keuris – një prej përfaqësuesve kryesorë të avangarditi, i cili ka jetuar vetëm 50 vjet. Kjo vepër më kujton për Sonatën e gjashtë të Llazar Nikollovit. Ka shumë gjëra të përbashkëta mes dy veprave. E ekzekutoj gjithashtu pjesën “Për të” (“For Her”) të Geert van Keulen – një klarinetist i njohur, i cili nuk gëzon famën e kompozitorit. Kam përfshirë edhe “Piktura e Morosë”. Ajo është krijuar nga ndoshta kompozitori më i njohur i Holandës në botë Louis Andriessen. Koncerti nuk ka pauzë dhe ekzekutohet si një spektakël prej tingujsh.”

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova, Vesella Mançeva