Bullgarishtja është një gjuhë indoevropiane me shumë dialekte. Të folmet e bullgarishtes dëgjohen jo vetëm duke udhëtuar nëpër vendin, por dhe jashtë shtetit. Të folmet arkaike hasen në rajonet e Trakisë Perëndimore, Maqedonisë, Dobruxhës Veriore, dhe në rajonet kufitare juglindore të Serbisë, të populluara kryesisht me bullgarë etnikë. Pra në çdo vend ku në të kaluarën është shtritë shteti bullgar. Sot çdokush mund të bëhet kureshtar dhe të klikojë mbi kartën interaktive të dialekteve, të hartuar nga Akademia Bullgare e Shkencave.
Në shekullin e IX-të bullgarishtja ka qenë e folme klasike e sllavishtes, por sot është një gjuhë “ekzotike” e Ballkanit, sepse dallohet nga gjuhët e tjera sllave, vë në dukje shkencëtarja Doc. Ana Koçeva nga Akademia Bullgare e Shkencave. Bullgarishtja ka tipare që nuk hasen në gjuhët sllave – nuk ka rasa, në vend të paskajores përdoret mënyra lidhore, koha e ardhme formohet në mënyrë analitike me lidhëz etj. “Kjo është e vetmja gjuhë sllavo-ballkanike në botë, pra ka tipare të gjuhëve sllave dhe njëkohësisht të gjuhëve të Ballkanit”, kategorike është Doc. Koçeva, e cila është njëra nga krijueseve të kartës së dialekteve bullgare.
Në këtë kartë janë hartuar 60 nga më se 100 të folmet e bullgarishtes. Po të klikoni mbi kartën interaktive, do të dëgjoni disa shprehje dialektore. Incizimet audio janë bërë nga shkencëtarët, të cilët kanë marrë intervistë me presona që flasin dialekt. Të folmet e bullgarishtes nuk kanë shumë dallime me njëra-tjetrën për sa i përket morfologjisë, por dallimet fonetike dhe leksikore janë të dukshme.
“Pikërisht mbi këto dallime është bërë ndarja dialektore e gjuhës bullgare – thotë Doc. Koçeva. – Nga karta e dialekteve bullgare mësojmë se cilat janë të folmet arkaike. Me ngjyrën e kuqe janë shënuar të folmet të cilat i afrohen gjendjes së gjuhës së vjetër bullgare. Ndërsa në ngjyrën blu dhe vjollcë janë shënuar të folmet të cilat kanë pësuar ndryshime të dukshme nga bullgarishtja e vjetër. Gjejmë po ashtu veçori dialektore për të cilat ka informacione suplementare pasi klikohet mbi simbolin “libër”. Po të klikoni mbi simbolin “mikrofon” do të dëgjoni shprehje autentike. Edhe sot e kësaj dite me kolegët nga Akademia Bullgare e Shkencave zhvillojmë ekspedita linguistike për të parë se ç’po ndodh me të folmet e bullgarishtes në terren. Pra, kjo kartë interkative është me zë.”
Karta e dialekteve bullgare është me prioritet të pasurohet. Çdokush i cili interesohet me ruajtjen e gjuhës sonë mund të dorëzojë incizim të të folmeve bullgare.
Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova
Për më shumë se 30 vjet, dy universitete bullgare ofrojnë studime cilësore në frëngjisht për degë dhe diploma teknike dhe inxhinierike të njohura në mbarë botën. Prandaj mësuesit thonë me krenari se mes të diplomuarve nuk ka asnjë të papunë...
Partia Popullore Evropiane rriti vendet e saj në krahasim me votimin për Parlamentin e mëparshëm Evropian në 2019 me gjithsej 186 deputetë. Ndërkohë, socialistët dhe demokratët pësojnë rënie me disa mandate nga zgjedhjet e mëparshme dhe do të kenë 135..
Në renditjen Impact Rankings 2024 të Times Higher Education (THE), botuar më 12 qershor 2024, Universiteti i Sofjes "Shën Kliment Ohridski" u rendit në vendin 401-600 në mesin e 1963 universiteteve në botë. Alma Mater merr pjesë në renditje për të..
Në rreshtat e mëposhtëm, Radio Bullgaria do t'ju tregojë shkurtimisht kushtet të cilat shtetasit e huaj duhet të plotësojnë, që të përdorin ndihmën..
Burgas po pret javën e pesëmbëdhjetë evropiane të qenve, njoftoi BTA. Fillon më 6 korrik në zonën e Bazës së Kuajve në Kopshtin Detar dhe organizohet nga..
Fshati turistik Ribarica në rajonin e Tetevenit po pret edicionin e dymbëdhjetë të “Trabant Fest”, njoftuan organizatorët nga “Klubi Kombëtar Trabant”...