Dritë, shpresë, jetë përtej dhimbjes dhe vuajtjes – kështu bullgarët e kupton festën më të madhe të krishterë – Pashkët. Kjo është dita, në të cilën që të gjithë bëhen më të mirë, më të qeshur dhe të hapur për dashurinë e përgjithshme e cila sikur rrjedh nga e gjithë natyra e transformuar.

Përgatitja për ngjarjen e gëzueshme fillon akoma në fillim të Javës së Madhe kur kisha rikujton gjatë kohës së shërbesave fetare ditët e fundit të Krishtit nga hyrja në Jerusalem deri në kryqëzimin e tij. Rruga drejt ngjarjes së gëzueshme të shumëpritur kalon përmes bashkëpërjetimit të vuajtjeve të Shpëtimtarit. Të gjitha shërbesat kishtare drejtojnë ndaj rimendimit të vlerave shpirtërore. Rrobat e priftërinjve janë në ngjyrën lila të errët – ngjyra e pendimit. Dhe ashtu siç nuk ka gëzim pa dhimbje ashtu dhe Ringjallja vjen pas momenteve të një vuajtje të thellë, e cila spastron vetëdijen nga pasionet e vogla, që t’i përgatis besimtarët për Pashkët e shumëpritur.

Jo rastësisht i quajnë Pashkët festën e festave, sepse i përmbush zemrat me shpresë për jetë të përjetshme dhe shpëtim, i jep kuptim besimit të krishterë. Simbol i kësaj shprese të realizuar për të krishterët ortodoksë është zjarri hyjnor i cili çdo vit, në ditën e së Shtunës së Madhe (sipas kalendarit ortodoks) përmbush me dritë varrin e Zotit. Në minutat e para, flaka e tij nuk djeg dhe nuk i përvëlon duart dhe rrobat, prandaj besimtarët prekin me të fytyrat e veta. Sipas shkencëtarit rus Andrej Vollkov, kandidat i shkencave fizike dhe matematike, kjo flakë ka me të vërtetë një prejardhje qiellore. Me ndihmën e aparaturës speciale ai saktëson se, gjatë kohës së ardhjes së zjarrit hyjnor formohet një pik i fushave elektro-magnetike. “Tanimë është e qartë se, zjarri i shenjtë nuk është krijuar nga njerëzit – shpjegon z. Vollkov. – Kjo nuk është gënjeshtër por mashtrim, sepse “gjurmët” fizike mund të maten! Ky është një realizimi, një çudi. Nuk ka fjalë tjetër për të.”

Çdo vit bota e krishterë me padurim pret paraqitjen e Zotit, që të marrë këtë grimcë nga dashuria e Krijuesit në shtëpinë e vet. Prej disa vjetëve e këtej, me përkrahjen e dhuruesve privat, të cilët sigurojnë transportimin e tij nga Jerusalemi, zjarri arrin dhe deri tek kishat ortodokse bullgare. Kështu çdo një njeri i cili ka marrë pjesë në shërbesën festive tek ne ka mundësi të përurojë banesën e vet me të.

Liturgjia festive me rastin e Pashkëve fillon vonë në mbrëmje në natën e së Shtunës të Madhe dhe vazhdon deri në orët e herëta të ditës së diel. Kishat, më në veçanti në qytetet e mëdha bullgare, janë plot me njerëz nga të gjitha moshat. Pak pas mesnatës, prifti i përshëndet të pranishmit në shërbesën fetare me “Krishti u ringjall!”. Kurse më vonë fillon i ashtuquajturi krishterim – një përshëndetje reciproke me shprehjen “Krishti u ringjall! Me të vërtetë u ringjall!” Besimtarët këmbejnë vezë të ngjyrosura. Pak nga pak pas kësaj përshëndetjeje një pjesë e madhe nga njerëzit kthehen në shtëpi, që të mbeten vetëm besimtarët, të cilët duan të kungohen. Në fund të mëngjesit lexohet “Fjalimi i Shën Joanit Gojëmbël”, në të cilin thirren të gjithë “atë të cilët kanë mbajtur kreshmë dhe nuk kanë mbajtur kreshmë”, të përqafojnë dashurinë e Krishtit” përmes kungimit.

Sipas traditës ditën e diel familjet mblidhen në një tryezë festive me njerëzit e afërm dhe të dashur.

“Që të gjithë në familje jemi bashkë dhe gjithmonë ka qenë një gëzim i madh – thotë në të dalë nga kisha Veselin Jollov. Gjendja shpirtërore është shumë e këndshme dhe çdo gjë është shumë speciale.”

“Si tërësi i lidh këto festa me familjen time dhe me faktin të jem me ta, të ndiej praninë e tyre rreth vetes, si dhe dashurinë. Këto gjëra njeriu në ditët e tij të përditshme shpesh i lëshon. Mbase ajo, të cilën përpiqem është të përshtat veten time në këto momente në këtë valë dhe të mendoj më shumë për këto vlera”, thotë Maja Stefanova.

Për Joanën e vogël festa është shkak: “t’i lutemi Zotit të na dhurojë me shëndet, lumturi dhe dashuri.” Kurse shoqja e saj Viktoria shton: “Shëndet, kësmet, shumë dashuri për familjen time. Më tepër shëndet për bullgarët dhe vetëm lumturi për ne”.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva