Si të kuptojmë qytetërimin?

botuar më 13-11-27 11.46.PD

Sivjet mbushet 180 vjet nga lindja e rilindësit të shquar bullgar Dobri Vojnikov (22 nëntor 1833). Ai ishte pedagog dhe autor pjesësh, po ashtu dhe regjisori dhe dirigjenti i parë bullgar. Edhe sot e kësaj dite veprat e tij janë aktuale.

“Dobri Vojnikov lindi në qytetin Shumen të Bullgarisë Verilindore, i cili në atë kohë ishte qendra e muzikës dhe teatrit bullgar – rrëfen znj. Nora Marçeva, përgjegjëse e shtëpisë muze “Dobri Vojnikov”. – Gjatë revolucionit hungarez (1848-1849) shumë emigrantë nga Hungaria dhe Polonia erdhën pikërisht në Shumen. Aty në vitin 1851 muzikanti hungarez Mihaj Shafran themeloi orkestrën e parë të Bullgarisë, ku interpretonte Dobri Vojnikov. Më pas ai u bë dhe dirigjent i tij.”

Në vitin 1856 në Shumen u dha shfaqja e parë teatrale – sipas komedisë greke “Mihal Mishkoed”, të përgatitur nga Sava Dobroplodni. Në të njëjtin vit u hap dhe vatra e parë kulturore në vend – “Kryeengjëlli Mikail”. Më vonë në skenën e tij u dhanë shfaqjet historike të Dobri Vojnikovit. Në Shumen u themelua po ashtu dhe një nga shkollat laike bullgare, ku mësim kanë dhënë rilindës të shquar. Mes tyre dallohen Stefan Izvorski, Sava Filaretov dhe vetë Dobri Vojnikov. Në periudhën e Rilindjes Bullgare në qytetin e Shumenit mbizotëronte një atmosferë kulturore, e cila ndikoi mbi zhvillimin e bullgarit të talentuar.

“Dobri Vojnikov ishte një figurë e madhe publike, e cila ka dhënë kontribut në shumë fusha. Ai ishte dramaturg, muzikant, mësues dhe edukator – thotë përgjegjësja e shtëpisë muze “Dobri Vojnikov”. – Pasi mbaroi Liceun Francez në Stamboll, ai u rikthye në Shumen si mësues në shkollën e djemve. Në jetën e tij të shkurtër (vdiq më 1878 në moshën 45-vjeçare) ai la një pasuri të jashtëzakonshme shpirtërore. Dobri Vojnikov është autor i 20 librave dhe i shumë kompozimeve muzikore. Ai themeloi korin dhe orkestrën e parë te nxënësit. Përveç kësaj, ai solli shumë risi në arsimin në Shumen dhe është një nga themeluesit e Akademisë Bullgare të Shkencave. Dobri Vojnikov ishte folklorist dhe dialektolog i dalluar. Mori pjesë në “luftimet” për pavarësinë e kishës bullgare, si dhe në Luftën Ruso-Turke të viteve 1877-1878 për çlirimin e Bullgarisë. Megjithëse punoi në kushte të vështira, ai la gjurmë të thella në fushën e letërsisë dhe muzikës. Dobri Vojnikov ishte atdhetar i flaktë.”

Duhet të përmendet fakti se Dobri Vojnikov është autori i shumë librave mësimorë – Gramatika e shkurtër e bullgarishtes, Përmbledhja e disa rrëfimeve, Historia e shkurtër e Bullgarisë, Manuali i ligjërimit etj. Në periudhën 1858-1864 Dobri Vojnikov ishte mësues në Shumen. Pastaj u vendos në Brailë të Rumanisë ku punoi përsëri në fushën e arsimit deri në vitin 1875. Në këtë qytet rumun kishte diasporë e madhe rilindësish dhe revolucionarësh bullgarë. Në vitin 1866 në Brailë u dha pjesa e parë e Vojnikovit “Vojvoda Stojan”. Kjo është drama e parë historike bullgare e cila në atë kohë korrte sukses pas suksesi. Ndër shfaqjet e tjera të regjisorit bullgar dallohen “Princesha Rajna”, “Pagëzimi i oborrit të Persllavit” e disa të tjera. Njëherë kur jepej “Princesha Rajna” në skenën e Tetarit Kombëtar në Bukuresht ishte dhe mbreti rumun Karl I. Ky i fundit pasi mbeti i habitur me lojën e aktorëve bullgarë, i dhuroi Vojnikovit një gjilpërë kravate prej ari me rubinë, diamante dhe safirë. Sot kjo gjilpërë ruhet te një familjar i Vojnikovit.

“Një nga veprat më të njohura dhe të rëndësishme të Dobri Vojnikovit është “Qytetërimi i keqkuptuar”, që e shkroi më 1878 në Bukuresht – tregon znj. Marçeva. – Kjo komedi e tij është shumë aktuale për nga problemet e shtruara dhe sot e kësaj dite jepet në skenë. Në këtë vepër të madhe Dobri Vojnikov parashikoi kohën, duke përcjellë mesazhin se kultura evropiane duhet të bëhet pjesë e kulturës së bullgarit, por jo me anë të transferimit të keqkuptuar të modës dhe zakoneve të huaja.”

Vitet e fundit të ekzistencës së tij Dobri Vojnikov i kaloi në Manastirin “Shenjtorët Pjetër dhe Pali” në Ljaskovec të Bullgarisë Veriore. Aty ishte drejtor i jetimore. Në lidhje me përvjetorit të 180-të të lindjes së Dobri Vojnikovit do të hapet një monument përkujtimor në Ljaskovec.

Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova

По публикацията работи: Millka Dimitrova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Si të kuptojmë qytetërimin?

Më shumë nga rubrika

Nderojmë Ditën e Kryeengjëjve - ditën e të gjitha hierarkive engjëllore

Manastiri i Bakaxhikut ruan relikte të çmuara nga Çlirimi i Bullgarisë

Hristo Cokev - një nga artistët e parë me arsim akademik para Çlirimit

Nderojmë Ditën e Kryeengjëjve - ditën e të gjitha hierarkive engjëllore