Mjekësia në epokën e trakëve të lashtë

botuar më 11-11-11 12.17.MD

Disa nga instrumentet kirurgjike të gjetura në fshatin Karanovo

Foto: doc. Krasimir Koev

Njeriu bashkëkohor gjithnjë e më vështirë mund të befasohet nga zbulimet në mjekësinë moderne. Tashmë u mësuam me teknologjitë e larta, të cilat janë në shërbim të mjekëve të sotëm dhe madje bëjmë prognoza për të ardhmen e mjekësisë. Rrallë kthehemi në të kaluarën dhe zakonisht ky krahasim na bën që të ndihemi krenarë për përparimin e madh të mjekësisë moderne. Mirëpo del se edhe qytetërimet e lashta mund të na befasojnë.

Para disa vitesh një ekip prej arkeologësh bullgarë zbuloi në fshatin Karanovo, i cili gjendet afër qytetit Nova Zagora në Bullgarinë Jugore, një nekropol me 26 tumula nga fundi i shekullit të parë dhe fillimi i shekullit të dytë të erës së re. Një prej zbulimeve është një karrocë me katër rrota të mëdha dhe skeletet e dy kuajve. Zbulimi tjetër interesant i specialistëve, të udhëhequr nga arkeologu Veselin Ignatov, është lidhur me njohuritë mjekësore të trakëve të lashtë. Ja komenti i doktor Krasimir Koevit, docent i oftalmologjisë në Universitetin e Mjekësisë në Sofje: “Në Bullgari, si dhe në shumicën e vendeve në botë, nuk është zhvilluar mirë arkeologjia mjekësore. Mirëpo, ajo mund ta ndihmojë sqarimin e shumë çështjeve mjekësore. Në një prej tumulave të zbuluara trake afër fshatit Karanovo, për shembull, është varrosur një mjek i respektuar. Afër tij janë gjetur 18 instrumente kirurgjike. Përpunimi i tyre është prej bronzi, kurse inkrustacioni mbi to është prej argjendi dhe bronzi. Është kureshtare se këto instrumente dallohen shumë pak nga ato bashkëkohore. Ky zbulim vërteton zhvillimin e lartë të shkencës mjekësore në epokën e trakëve të lashtë dhe në përgjithësi në lashtësi. Një prej instrumenteve të gjetura për shembull ngjan shumë me “Lugën e Davielit.” Ky është një instrument, me të cilin zhvillohen operacione të perdes së brendshme të syrit. Është përdorur për herë të parë në vitin 1741 nga francezi Zhak Daviel – mjek personal i mbretit Ljudovik XV. Është zbuluar gjithashtu dhe një vegël, e cila ngjan shumë me veglën, e cila përdoret për operacionin e halacionit, ky është byci kronik në sy. Janë zbuluar dhe disa pinca, të cilat janë identike me pincat e tanishme kirurgjike.”

Sipas oftalmologut të njohur ka nevojë për më shumë studime të hollësishme të këtyre zbulimeve. Tani për tani nuk ka të dhëna se vegla të tilla janë gjetur diku tjetër. Doktor Koevi mendon se veglat e këtij mjeku të lashtë trak janë përdorur për operacione të vështira në një ekip prej disa specialistësh. Kjo nga ana e vet e bën për të menduar se trakët kanë pasur një formë të organizuar mjekimi spitalor.

“Prania e këtij kompleti prej instrumentesh mjekësore të mjekut të varrosur trak në një prej 26 kodërvarreve të zbuluara në Karanovo tregon jo vetëm statusin e lartë social të mjekut. Në fakt ky mjek ka qenë pothuaj në një nivel me udhëheqësit trakë, gjë që tregon rëndësinë e madhe të shkencës dhe praktikës mjekësore në epokën e trakëve të lashtë” – shënon docent Koevi.”

Ekipi i arkeologëve bullgarë

Ai jep dhe shembuj të tjerë për nivelin e lartë të mjekësisë në lashtësi. Në vendbanimin më në verilindje në Bullgari, Durankullak, janë zbuluar kafka njerëzish nga përpara dhjetë mijë vitesh. Mbi to janë zbuluar gjurma prej trepanacioni (hapje vrime në kockë), por nuk janë gjetur instrumente. Trepanacione të tilla sipas Krasimir Koevit janë kryer nga actekët dhe majanët. Qëllimi për popullarizimin dhe ruajtjen e trashëgimisë historiko-kulturore në Bullgari e bën doktor Koevin dhe akoma disa intelektualë bullgarë për të krijuar shoqërinë “Velika Bolgaria” (Bullgaria e Madhe”). Kryetar i saj është gazetarja Patricia Kirillova, kurse ndër themeluesit e shoqërisë është dhe profesori Evgenij Saçev, i cili është specialist i trashëgimisë historiko-kulturore dhe sigurimit kombëtar. Pikërisht gjatë një ekspedite, të organizuar nga kjo shoqëri, docent Koevi u njoh me këto zbulime në fshatin Karanovo dhe me veglat kirurgjike të trakëve të lashtë, të ekspozuara në Muzeun Arkeologjik në Nova Zagora.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

По публикацията работи: Lina Ivanova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Mjekësia në epokën e trakëve të lashtë

Më shumë nga rubrika

"Lindja e Virgjëreshës" - Manastiri Paligodèn mbron atë që është lënë trashëgim nga Shën Apostulli Pal

Madhështia e Bashkimit dhe pasojat e sindromës së bashkimit

Pallati i gjuetisë në Kriçim është një vend i vërtetë mbretëror

Ljuben Karavellovi dhe lufta e popullit shqiptar për pavarësi