“Këtu, në vendin e muzeut, ndodhej shtëpia e Paisij Hilendarskit. Ajo ekzistonte që nga fundi i shekullit XVII. Ka dëshmi se ndërtesa është përdorur si shkollë dhe si metoh. Pas vitit 1912 në të u vendos administrata vendore. Fatkeqësisht në vitin 1922 ajo u dogj deri në themele. Atëherë qytetarët e Bankos vendosën atje një gur, me mbishkrim – që të dihet se bullgari i madh Paisij Hilendarski lindi atje në vitin 1722. Krejt i ri, ai u bë murg. Filloi të shkruante “Historinë sllavo-bullgare” kur ishte mezi 23 vjeç në manastirin Hilendar në Malin e Shenjtë. Për të mbledhur fakte, ai vizitoi shumë vende në tokët bullgare, shkoi madje në Gjermani. E përfundoi librin në manastirin Zograf gjatë vitit 1762. Ky vit sot konsiderohet fillimi i Rilindjes bullgare. Pastaj Paisij u kthye në tokat bullgare për të përhapur librin e vet. Vdiq në vitin 1773, duke udhëtuar për në Malin e Shenjtë. Më 26 qershor 1962 u kanonizua.” 
Tempulli është i vogël. Siç në origjinalin e Athosit, dera është e ulët që t’i rikujtojë secilit që hyn të ulë kokën para Zotit. Në të ka një mbishkrim, në të cilin lexohet se mjetet për ta ndërtuar tempullin janë dhuruar nga Haxhi Vëllçoja. Ai ishte një qytetar i Bankos që ka dhuruar shumë para për Malin e Shenjtë dhe ka marrë pjesë me mjete në të gjitha nismat e mëdha shoqërore në Bansko. Ai ishte vëlla i Paisij Hilendarskit dhe gjithashtu u bë murg, por në moshë më të thyer, kur përfundoi me të gjitha detyrimet ndaj familjes së tij të madhe. Vëllai më i moshuar në familje – Lavrentij, ishte igumen i manastirit Hilendar të Athosit. Pikturat e Paisij Hilendarskit, Lavrentit dhe Haxhi Vëllços i presin vizituesit që në paradhomën e muzeut. Atje është dhe piktura e Shën Ivan Rilskit – mbrojtësi i popullit bullgar. Është pikturuar dhe Neofit Rilski – murg, mësues dhe piktor nga epoka e Rilindjes, që gjithashtu lindi në Bansko. Krahas dokumenteve, fotografive dhe sendeve, në ekspozitë mund të shihet dhe një kopje autentike e “Historisë sllavo-bullgare”, e bërë në Bansko nga Konstantin Çuçulajn. Ruhet dhe një fotokopje e dorëshkrimit të Paisij Hilendarskit – origjinali ndodhet në Malin e Shenjtë. Ka dhe një enë me tokë nga Athosi – një vend që qytetarët e Banskos e nderojnë prej shekujsh. Shumë njerëz që vijnë në Qendrën historike “Paisij Hilendarski” nuk kanë interesa në fushën e historisë. I tërheq ndërtesa madhështore, e cila i ngjan një tempulli. 
Më 10 nëntor 1989, në një mbledhje të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Bullgare (BKP), Todor Zhivkov u lirua nga posti i Sekretarit të Përgjithshëm - posti më i lartë në parti dhe në shtet. Ajo që ndodhi në takim më vonë do të përkufizohej si një..
Arkeologët zbuluan një shishe qelqi shumë të rrallë dhe të vlefshme në një varr të shekullit të II-të në nekropolin jugor të kolonisë romake Deultum pranë fshatit Debellt /Bullgaria Juglindore/. Gjëja unike është se ajo përshkruan mitin e përbindëshit..
Kisha jonë Ortodokse kremton sot Mbledhjen e Shën. Kryeengjëllit Mihail, udhëheqës i ushtrisë qiellore dhe hierarkive engjëllore të patrup, që mundi forcat e errësirës. Është një nga festat më të rëndësishme të krishtera fikse të vjeshtës, e quajtur edhe..
Statuja e parë prej mermeri e zbuluar më 3 korrik në qytetin antik Heraklea Sinthika është ndoshta e nipit të perandorit romak Oktavian Avgust - Lucij,..
Revolucionari i madh Ljuben Karavellov (1834-1879), shkrimtar dhe publicist i Rilindjes sonë, ka lënë një gjurmë të thellë në letërsinë bullgare si prozator,..
Pjesërisht me re
Vranësira të dendura
Vranësira