Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως στην Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία για μια μοναδική στο είδος της αστρονομική ερευνητική υποδομή. Η Βουλγαρία συμμετέχει στο έργο μεγάλης κλίμακας ως πλήρες μέλος και ιδρυτής του συλλόγου και έως το τέλος του 2025 θα κατασκευαστεί στη χώρα μας ένα επαγγελματικό ραδιοτηλεσκόπιο, μέρος του δικτύου LOFAR (Low-Frequency Array).

Είναι το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο που ερευνά το σύμπαν στις χαμηλότερες δυνατές ραδιοσυχνότητες για να μελετήσει τα φαινόμενά του. Το ραδιοτηλεσκόπιο λειτουργεί από το 2012 μέσω σταθμών παρατήρησης που διανέμονται στο μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής ηπείρου. Έχουν ήδη κατασκευαστεί 52 και το επόμενο θα είναι στη Βουλγαρία, η οποία εργάζεται για το έργο εδώ και τρία χρόνια.

«Κάθε σταθμός έχει πολλές σχετικά απλές κεραίες ραδιοφώνου, οι οποίες, μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας, ηλεκτρονικών και υπολογιστών, μπορούν να παρατηρούν τα ίδια αντικείμενα στον ουρανό μαζί», δήλωσε σε συνέντευξη για τη ΒΕΡ ο αν. καθ. Κάμεν Κοζάρεφ από το Ινστιτούτο Αστρονομίας της ΒΑΕ. – Όταν όλοι αυτοί οι σταθμοί παρατήρησης λειτουργούν ταυτόχρονα, το ραδιοτηλεσκόπιο μπορεί να επιτύχει πολύ υψηλές αναλύσεις».

«Στην πραγματικότητα, με αυτό το τηλεσκόπιο μπορούμε να παρατηρήσουμε όλα τα είδη φαινομένων από την αρχή του σύμπαντος, από τα πρώτα αστέρια που γεννήθηκαν ποτέ μέχρι τη δική μας ιονόσφαιρα, τον ήλιο μας κ.λπ. Δύο ακόμη σταθμοί σχεδιάζεται να κατασκευαστούν το 2025. Ο ένας θα είναι στη Βουλγαρία και ο άλλος στην Ιταλία και ο σταθμός μας θα είναι ο πρώτος στη Βαλκανική Χερσόνησο και γενικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, θα είναι ο νοτιότερος και ο ανατολικότερος σταθμός του ραδιοτηλεσκοπίου.»

Ο σταθμός παρατήρησης στη χώρα μας θα κατασκευαστεί σε άμεση γειτνίαση με το Εθνικό Αστρονομικό Αστεροσκοπείο «Ρόζεν». Θα έχει το μέγεθος ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, όπου θα βρίσκονται δίπολες κεραίες.

Το έργο υποστηρίζεται οικονομικά από το βουλγαρικό κράτος μέσω του Εθνικού Οδικού Χάρτη για την Επιστημονική Υποδομή. Αυτή τη στιγμή γίνονται ενεργές εργασίες για την κατασκευή του σταθμού, σχεδιάζεται πού θα βρίσκονται οι κεραίες. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή Κοζάρεφ, υπάρχουν παραδόσεις στην οπτική αστρονομία στη Βουλγαρία και ένα ολοκαίνουργιο οπτικό τηλεσκόπιο τέθηκε πρόσφατα σε λειτουργία στο Αστεροσκοπείο Ρόζεν, αλλά οι ερευνητές μας δεν έχουν μεγάλη εμπειρία με την ραδιοαστρονομία. Μετά την κατασκευή του ραδιοτηλεσκοπίου, θα είναι δυνατή η συνεργασία με άλλους σταθμούς καθώς και η ανεξάρτητη δουλειά, κάτι που θα επιτρέψει στους Βούλγαρους ερευνητές να πραγματοποιήσουν νέες έρευνες σε διάφορες τοποθεσίες.

«Το κύριο ενδιαφέρον της ομάδας μας είναι η μελέτη του Ήλιου και της δραστηριότητας στην ιονόσφαιρα που προκαλείται από την ηλιακή δραστηριότητα. Αυτήν τη στιγμή προσλαμβάνουμε ειδικούς και αναπτύσσουμε μια αρκετά δυνατή ομάδα. Τολμώ να πω ότι θα είναι πλήρως προετοιμασμένη για τη νέα τεχνολογία και επιστήμη. Είναι πολύ σημαντικό για εμάς να συμβαδίζουμε με τη σύγχρονη επιστήμη».

Κείμενο: Νταρίνα Γκριγκόροβα (από συνέντευξη της Τάνια Μιλούσεβα, ΒΕΡ Χοριζόντ)

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα