Ως παιδί άκουγε τον οικογενειακό μύθο για τον Λέβσκι και ζωγράφιζε στη φαντασία του μια εικόνα που τον γέμιζε θάρρος, αποφασιστικότητα και γενναιότητα.

Το 1971, ο καλλιτέχνης Άλτσεκ Μίσεφ πέρασε το Σιδηρούν Παραπέτασμα για να δημιουργεί ελεύθερα, ένα δικαίωμα που του αφαιρέθηκε στη χώρα του. Δραπετεύοντας, κινδύνευσε να χτυπηθεί από σφαίρα στα γιουγκοσλαβο-ιταλικά σύνορα. Από την πόλη Άκουι, που έγινε το δεύτερο σπίτι του στην Ιταλία, σήμερα κάνει συχνά ένα φανταστικό ταξίδι στη γενέτειρά του με τη βοήθεια των παιδικών αναμνήσεων.

«Ο προπάππους μου ο Ιβάν ήταν ζωγράφος, αλλά έκανε και τα λεγόμενα "ζωγραφισμένα κάρα" για τον τουρκικό στρατό - λέει ο Άλτσεκ Μίσεφ. - Με αυτόν τον τρόπο ήταν κάτι σαν κατάσκοπος και προειδοποιούσε τον Λέβσκι που κρυβόταν στον μεγάλο κάδο στο σπίτι στο Κοτσερίνοβο, για το που βρίσκονταν οι Τούρκοι στρατιώτες. Αυτό μας διηγόταν η γιαγιά μου σε μένα και σε όλα τα εγγόνια της από μικρή ηλικία. Πιο πολύ όμως μου έκανε εντύπωση το πώς ένας ζωγράφος αναλαμβάνει τον ρόλο του κατασκόπου και κάνει συνωμοσίες και επιτροπές. Όταν ο παππούς Ιβάντσο αιχμαλωτίστηκε, προσπάθησαν να τον αναγκάσουν να αποδεχθεί την τουρκική πίστη. Όμως, ρώτησε τους τέσσερις καδήδες με μακριά γένια, φυσικά, στα τούρκικα: ​​«Ποιο είναι το πιο δυνατό – η αλήθεια ή η θρησκεία;». Και εκείνοι κοιτάχτηκαν και, εντυπωσιασμένοι από αυτή την σκέψη του προπάππου μου, τον άφησαν να φύγει και δεν τον έστειλαν εξορία στο Ντιγιαρμπεκίρ. Αυτή είναι η οικογενειακή μας ιστορία με τον Λέβσκι, η οποία είναι μέρος των αναμνήσεων μας ήδη τέσσερις γενιές».

Ακούγοντας τις ιστορίες για τον προπάππου του, τον Ιβάν Ζογκράφ - αγιογράφο και μετά την Απελευθέρωση, πολιτικό, ο καλλιτέχνης είναι πεπεισμένος ότι ήταν η γιαγιά του που προκαθόρισε την πορεία του στην τέχνη. Με τις πλούσιες ιστορίες της, η ηλικιωμένη γυναίκα τροφοδοτούσε τη φαντασία του, παρακινώντας τον να δημιουργήσει εικόνες και να συμπάσχει με τα γεγονότα, αλλά επίσης απαιτούσε να της δείχνει 20 σχέδια κάθε μέρα. Στον μεγαλύτερο εγγονό της έβλεπε τον διάδοχο του ζωγράφου που έκανε μέρος των τοιχογραφιών στο μοναστήρι της Ρίλα.

«Ο παππούς Ιβάντσο ήταν επίσης δημόσιο πρόσωπο, σε αντίθεση με εμένα - συνεχίζει ο Άλτσεκ Μίσεφ. - Μετά την Απελευθέρωση υπήρξε δήμαρχος του Κοτσερίνοβο για πολλά χρόνια και ως τέτοιος εξελέγη βουλευτής στην πρώτη Εθνοσυνέλευση. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αφορίστηκε, όχι όμως επειδή δεν πίστευε στον Χριστιανισμό, αλλά επειδή, ως δήμαρχος, απέκτησε γη από Τούρκους που έφυγαν από το χωριό και την έδωσαν στους φτωχούς. Ωστόσο, αυτό δεν άρεσε στο κοντινό μοναστήρι, το οποίο πιθανότατα ήθελε να πάρει ολόκληρη την κοίτη του ποταμού Ρίλα, και αυτή η χειρονομία του στοίχισε πολύ».

Η επιθυμία για ελευθερία είναι ένστικτο και δεν καθορίζεται από τις συνθήκες υπό τις οποίες είχες την τύχη ή την ατυχία να γεννηθείς, πιστεύει ο κληρονόμος της οικογένειας. «Η ελευθερία ζωγραφίζεται όταν κοιτάς τη ζωή γύρω σου και εκμεταλλεύεσαι την ευκαιρία να κάνεις κάτι για τους άλλους», λέει.

Ελευθερία είναι επίσης να προκαλέσεις μια συζήτηση σχετικά με μακροχρόνιες αρχές με τις ερωτήσεις σας. Για παράδειγμα,  ο Άλτσεκ Μίσεφ ρωτά αν  "μια θρησκευτική σύνθεση που παραγγέλθηκε από έναν ντόπιο πληθυσμό για την εκκλησία στο χωριό του μπορεί να οριστεί ως σύγχρονη τέχνη;". «Αυτό μου έχει συμβεί ήδη δύο φορές - είναι αυτό ελευθερία;» ρωτά ο καλλιτέχνης, ο οποίος ζωγράφισε μεγάλες εικόνες του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Άννας για δύο γειτονικούς ιταλικούς οικισμούς. Και ο ίδιος δίνει την απάντηση: «Νομίζω ότι ναι».

«Η πνευματικότητα βρίσκεται στη μεγάλη χιλιόχρονη τέχνη – είναι πεπεισμένος ο Άλτσεκ Μίσεφ. - Με τον νεωτερισμό πιστεύουμε ότι καθώς εξελίσσονται τα πράγματα, πρέπει να αφήσουμε πίσω αυτά του παρελθόντος. Επειδή όμως, σύμφωνα με τον Χριστιανισμό, είμαστε φτιαγμένοι και υπάρχουμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, εγώ αναζητώ μόνιμες, αιώνιες αξίες».

• Ο Απόστολος της ελευθερίας και η εποχή του μέσα από τα μάτια των Βουλγάρων ζωγράφων

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα

Φωτογραφίες: Πολιτιστικό Ινστιτούτο του ΥΠΕΞ, nationalgallery.bg, Facebook / UniArt Gallery