Οι ψηφιακές τεχνολογίες και η ψηφιοποίηση έχουν ήδη αλλάξει σημαντικό μέρος του τρόπου ζωής και εργασίας μας και απαιτούν να αποκτούμε συνεχώς νέες γνώσεις και δεξιότητες, να επανεκπαιδεύόμαστε και να βελτιώνουμε τον εαυτό μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ευρωπαϊκή έννοια της «δια βίου μάθησης» γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρη.

Η πρόσβαση στην εκπαίδευση σε όλους τους πολίτες σε όλα τα στάδια της ζωής τους ήταν πάντα προτεραιότητα για την ΕΕ. Και ο ψηφιακός χώρος προσφέρει ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων. Πρόσφατα, το πανευρωπαϊκό δίκτυο κέντρων ψηφιακών ικανοτήτων All Digital κυκλοφόρησε μια αναθεωρημένη έκδοση του Μανιφέστου για την Προώθηση των Ψηφιακών Δεξιοτήτων στην Ευρώπη (https://all-digital.org/manifesto/), το οποίο συνιστά την έμφαση σε πέντε βασικοί τομείς της εκπαίδευσης - περισσότερη προσφορά, καλύτερη προσβασιμότητα, υψηλότερη ποιότητα, ψηφιακή ικανότητα και βιωσιμότητα.

Πώς όμως θα μάθει ένας ηλικιωμένος να χρησιμοποιεί, για παράδειγμα, τη διαδικτυακή τραπεζική; Πιθανότατα θα χρειαστεί βοήθεια από κάποιον άλλο, ή τουλάχιστον γραπτές οδηγίες. Ο δείκτης εισαγωγής των ψηφιακών τεχνολογιών στην οικονομία και την κοινωνία – DESI που χρησιμοποιείται για τη δημιουργία της ευρωπαϊκής «Ψηφιακής Πυξίδας έως το 2030», δείχνει ότι τέσσερις στους δέκα ηλικιωμένους, καθώς και ένας στους τρεις εργαζόμενους Ευρωπαίους, δεν έχουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων του 70% των ηλικιωμένων Ευρωπαίων έως το 2025.

Αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Γι’ αυτό είναι πεπεισμένη η Ντιβίνα Φράου-Μέιγκς, καθηγήτρια κοινωνιολογίας των μέσων ενημέρωσης και τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών στη Σορβόννη. Είναι επίσης περιζήτητη ειδικός από οργανισμούς όπως η UNESCO, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Τον 20^ο αιώνα, είχαμε ακμή στην εκπαίδευση επειδή μεγάλο μέρος ανθρώπων ήθελε να σπουδάσει. Ένα από τα πράγματα που ξεχνάμε είναι ότι σήμερα έχουμε μια γρήγορη αλλαγή γιατί μαθαίνουμε σε όλη τη ζωή μας. Και δεν έχει πλέον σημασία μόνο το τι μας διδάσκουν στο σχολείο, αλλά το πώς εμείς ως ενήλικες συνεχίζουμε να μαθαίνουμε και να χρησιμοποιούμε όσα μαθαίνουμε προς όφελός μας. Στο μέλλον, αυτοί που θα μείνουν πίσω θα είναι αυτοί που δεν ξέρουν πώς να προσαρμοστούν στο ψηφιακό περιβάλλον».

Χρήσιμο σημείο εκκίνησης στον δρόμο του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι οι διάφοροι εκπαιδευτικοί πόροι που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα από αυτά είναι η πολύγλωσση ηλεκτρονική πλατφόρμα για την εκπαίδευση ενηλίκων EPALE (Electronic Platform for Adult Learning in Europe). Παρέχει εκπαιδευτικό περιεχόμενο, σεμινάρια, ευκαιρίες εργασίας και έχει ανοιχτή συνδρομή για επαγγελματίες της εκπαίδευσης ενηλίκων. Η EPALE τους επιτρέπει να συνδέονται μεταξύ τους και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο. Σε πρόσφατη συζήτηση στην ίδια διαδικτυακή πλατφόρμα, η Ντιβίνα Φράου-Μέιγκς τόνισε τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίζουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα στο μέλλον.

«Κάθε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης μας παρέχει μεγαλύτερες ευκαιρίες για αλληλεπίδραση, για ανταλλαγή ιδεών και απόψεων. Με αυτόν τον τρόπο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αφαιρούν ελάχιστα τη σημασία του παραδοσιακού σχολείου. Γι' αυτό είναι πολύ σημαντικό όλα τα σχολεία και τα κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως διαδικτυακές πλατφόρμες και να το θεωρούν αυτό ως πλεονέκτημά τους. Για να βεβαιωθούμε ότι οι αξίες που αναπτύξαμε στον 20^ο αιώνα θα συνεχίσουν να έχουν σημασία. Όλα αυτά - η πρόσβαση στην εκπαίδευση, η ελευθερία του λόγου και η κοινωνική δραστηριότητα - μετατρέπονται σε ψηφιακές αξίες. Και είναι σημαντικό για εμάς τα πανεπιστήμια, τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά κέντρα να εισέλθουν στον ψηφιακό κόσμο πιο γρήγορα».