Ανεξάρτητα από το αν γίνεται λόγος για πόλεμο, φυσική καταστροφή ή επιδημία είναι λογικό κάθε ασυνήθιστη περίσταση που είναι πέρα από τον έλεγχό μας να μας δημιουργήσει την  αίσθηση ότι είμαστε ευάλωτοι και αβοήθητοι. Αυτό είναι κάτι που οδηγεί σε ψυχικά τραύματα. Οι ζημιές για την ψυχική υγεία των πολιτών μετατρέπεται σε παράλληλη επιδημία στην Ευρώπη. Η μαζική ψυχική υγεία στην ήπειρο βρίσκεται σε κίνδυνο. Στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δείχνει πως το πρόβλημα βάλλει ιδιαίτερα τους νέους.

Όσον αφορά την Βουλγαρία παρόμοιες έρευνες γίνονται από το Κέντρο Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης του Βουλγάρικου Ερυθρού Σταυρού (ΒΕΣ), με έδρα το Πλόβντιβ και τα αποτελέσματα είναι παρόμοια. Οι πολίτες όλης της χώρας μπορούν να αναζητούν ψυχολογική υποστήριξη στα τηλέφωνα του ΒΕΣ: 0800 11 466 και 0800 18 054. Στο Κέντρο αυτό εργάζονται ψυχολόγοι οι οποίοι έχουν κάνει δωρεάν συνεδρίες με πάνω από 4 000 Βουλγάρους που παραπονιούνται ότι έχουν ψυχολογικά προβλήματα σε σχέση με την πανδημία. Τις περισσότερες φορές πρόκειται για γυναίκες αλλά όλο και συχνότερα βοήθεια ζητούν νεαροί άνθρωποι.

«Τα προβλήματα είναι δυναμικά, λέει η Τάνια Γκεοργκίεβα, διευθύντρια της Περιφερειακής Οργάνωσης του ΒΕΣ. Το 2020 τα παράπονα αφορούσαν συνήθως πανικό αλλά το 2021 παρακολουθούμε μια μόνιμη ανησυχία. Οι λόγοι είναι η συνεχιζόμενη απομόνωση, ο φόβος της ανεργίας, η απώλεια αγαπημένων και οικείων προσώπων. Αυξάνονται οι περιπτώσεις κατάθλιψης. Οι γυναίκες που έχουν ζητήσει βοήθεια από το Κέντρο είναι το 43% των πελατών μας ενώ το 33% είναι άντρες. Αλλά το προφίλ των ανθρώπων που αναζητούν υποστήριξη αλλάζει. Έρχονται όλο και πιο νέοι άνθρωποι και μάλιστα από όλη την χώρα ενώ στην αρχή ήταν περισσότερο από την πρωτεύουσα. Και αυτό την στιγμή που οι γραμμές βοήθειας που προσφέρουμε δεν είναι ιδιαίτερα γνωστές».

Υπάρχουν τόσες φοβίες. Από την μόλυνση, την αρρώστια και τον θάνατο, από την μοναξιά, την ανεργία και την φτώχεια, για την απώλεια των οικείων και την αδυναμία να τους προστατεύσεις, μα πάνω απ’ όλα ο φόβος πως χάνεις τον έλεγχο επί της ίδιας σου της ζωής.

«Υπάρχουν Βούλγαροι που έχουν υποτάξει όλη τους την καθημερινότητα στην αναζήτηση πληροφοριών για την πανδημία, λέει η Μπιλιάνα Καρατζόβα, συντονιστής του Κέντρου Επικοινωνίας στο Πλόβντιβ. Το να περνάμε όμως τόσες πολλές ώρες διαβάζοντας ειδήσεις στο διαδίκτυο έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Αυτοί οι άνθρωποι αναζητούν τρόπους να επιβιώσουν αλλά μεταφέρονται σε ένα εικονικό περιβάλλον με την ανησυχία τους να μεγαλώνει όλο και περισσότερο και να οδηγεί σε κατάθλιψη και κρίσεις πανικού».

Τι συμβαίνει με τους νέους;

«Οι νέοι που είναι πιο δραστήριοι παραπονιούνται για την ανεργία, λέει η κυρία Καρατζόβα. Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν χάσει πρόσφατα την δουλειά τους ή έχουν μείνει άνεργοι περισσότερο καιρό. Συνήθως η συνέπεια είναι η κοινωνική απομόνωση η οποία βαθαίνει όλο και περισσότερο και κάνει όλο και πιο δύσκολη την εύρεση νέας εργασίας ενώ αυτό τους κάνει να κλείνονται όλο και περισσότερο στον εαυτό τους. Έτσι μπαίνουν σε έναν φαύλο κύκλο. Αυτό παρατηρούμε με τους συναδέλφους σαν μια συνεχιζόμενη τάση».

Ο φόβος, η ανασφάλεια και η απομόνωση επιδρούν και στην οικογένεια.

«Πολλοί άνθρωποι στρέφονται προς τους ψυχολόγους λόγω ψυχολογικής κατάρρευσης που έχει σχέση με χωρισμό από τον σύντροφό τους (ανεξάρτητα παντρεμένοι ή όχι), λέει η κυρία Καρατζόβα. Η πανδημία του κορονοϊού έχει γίνει καταλύτης για τις ασταθείς οικογενειακές σχέσεις στις οποίες λείπει αρμονία».

Κλεισμένοι στα σπίτια τους οι άνθρωποι εκνευρίζονται ενώ αυτοί που έχουν πρόβλημα με την βία κλεισμένοι αναγκαστικά στα σπίτια τους γίνονται ακόμα πιο επιθετικοί την στιγμή που τα θύματα δεν έχουν πως να διαφύγουν. Στην Βουλγαρία το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας εντάθηκε με την πανδημία. Από την Περιφερειακή Εισαγγελία στην Σόφια κρούουν κώδωνα κινδύνου ότι τα σήματα για βιαιοπραγίες έχουν αυξηθεί πάνω από 3 φορές τους πρώτους 6 μήνες του 2021. Γι’ αυτό πρέπει να επαγρυπνούμε περισσότερο και να στρεφόμαστε στους αρμόδιους θεσμούς όταν υποπέσει στην αντίληψή μας συμπεριφορά που είναι αντικοινωνική. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα τα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της εποχής μας και πώς θα βγούμε πιο δυνατοί από αυτήν την κρίση.

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Pixabay, ΒΕΣ