Η Όπερα της Σόφιας αφιέρωσε εορταστική συναυλία στον μεγάλο Βούλγαρο μαέστρο Ρουσλάν Ράιτσεβ (1919 -2006) και παρουσίασε αποσπάσματα έργων που ο ίδιος διηύθυνεστην Βουλγαρία και στον κόσμο. Πριν την αρχήτης συναυλίας, το κοινό είδε ένα ντοκιμαντέρ από το γιο του, τον Πέταρ Ράιτσεφ.

«Όταν ήμουν μαζί του, ήξερα ότι είμαι σε σίγουρα χέρια, ότι δεν θα με αφήσει «να πέσω», δεν θα με προδώσει, αισθανόμουν αγαπημένη και προστατευμένη» λέει η μεγάλη τραγουδίστρια της όπερας Ράινα Καμπαϊβάνσκα.

Στην ταινία παρόμοιες σκέψεις μοιράζονται και η Άννα Τόμοβα-Σίντοβα, η Μπλαγκοβέστα Καρνομπατλόβα, ο Μίντσο Μίντσεφ. Υπάρχουν πλάνα από την συνεργασία του με την Μιρέλα Φρένι, τον Χοσέ Καρέρας, τον Πιέρο Καπουτσίλι, τον Νικολάι Γκιαούροφ, την Γκένα Ντιμιτρόβα και πολλούς άλλους γνωστούς τραγουδιστές και μουσικούς.

«Υπέροχος διευθυντής ορχήστρας – αυτή είναι η άποψη όλων που τον γνώριζαν, λέει ο γιος του Πέταρ Ράιτσεφ. Ήταν τόσο συναισθηματικός, γινόταν ένα με τη μουσική, με τους ερμηνευτές. Ανέπνεε μαζί με τους τραγουδιστές, μαζί του εκείνοι ένοιωθαν να αιωρούνται πάνω σε φτερά.»

Ο Ρουσλάν Ράιτσεβ γεννήθηκε στο Μιλάνο και πέρασε τα πρώτα 13 χρόνια της ζωής του στην Ιταλία.

Η μητέρα του ήταν αριστοκρατικής ουκρανικής καταγωγής ενώ ο πατέρας του, ο Πέταρ Ράιτσεφ, ήταν αξιόλογος τενόρος με συνεχείς συναυλίες σε όλη την Ευρώπη.

«Ο παππούς μου ήταν φίλος με τον Πιέτρο Μασκάνι, τον Ουμπέρτο Τζορντάνο, την Τίτα Ρούφο, τον Σαλιάπιν, λέει ο Πέταρ Ράιτσεβ. Συχνοί επισκέπτες του ήταν ο Αρτούρο Τοσκανίνι, ο Μπρούνο Βαλτέρ, ο Προκόφιεφ και άλλα διάσημα ονόματα. Σε ηλικία 6 ετών, ο πατέρας μου άρχισε μαθήματα πιάνου και στα 10 του πλέον ήταν στο μεσαίο τμήμα του Ωδείου του Μιλάνου. Στη Βουλγαρία, τελείωσε το Λύκειο γερμανικής γλώσσας (1936), μετά έδωσε κατατακτήριες στην Ακαδημία Μουσικής και στο τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Σόφιας. Το παράλογο είναι πως δεν το δέχτηκαν στην Ακαδημία με το επιχείρημα πως του έλλειπαν προσόντα γι’ αυτό άρχισε να σπουδάζει Νομική αλλά δύο χρόνια αργότερα, το 1838, τον δέχτηκαν στο Ωδείο της Βιέννης. Στο τρίτο έτος ο μεγάλος μαέστρος Καρλ Μπιόμ τον προσέλαβε για μαέστρο πρόβας και βοηθό του στην Στάατσοπερ και ο πατέρας μου έλεγε ότι όλα όσα ξέρει για την διεύθυνση ορχήστρας τα χρωστάει στον Μπιόμ.»

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ρουσλάν Ράιτσεφ βοήθησε στην ενίσχυση του βουλγάρικου μουσικού πολιτισμού.Ξεκίνησε ως μαέστρος πρόβας στην Όπερα της Σόφιας αλλά μετά έγινε διευθυντής ορχήστρας. Αργότερα διατέλεσε και γενικός διευθυντής της Κρατικής Συμφωνικής Ορχήστρας και της Όπερας της Βάρνας την οποία ίδρυσε μαζί με τον πατέρα του.

Το 1951 έγινε γενικός διευθυντής της Κρατικής Συμφωνικής Ορχήστρας στο Πλόβντιβ. Μετά συνεργάστηκε με την Φιλαρμονική και την Όπερα του Ρούσε. Από το 1959 έγινεμόνιμος διευθυντής στην Όπερα της Σόφιας μέχρι το 1974 όταν έφυγε για την Γερμανία όπου έγινε γενικός διευθυντής στο νέο Θέατρο Όπερας στοΦλένσμπουργκ.

Παρά τις καλύτερες συνθήκες εργασίας, τέσσερα χρόνια αργότερα ο Ράιτσεφ αποχώρησε και ανέλαβε την ηγεσία της Όπερας της Σόφιας ως γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής. Με τους καλλιτέχνες του εθνικού μας Θεάτρου Όπερας έκανε εξαιρετικά επιτυχημένες περιοδείες στη Βιέννη, την Ελβετία, την πρώην Γιουγκοσλαβία και τη Ρουμανία.

Ήταν ο πρώτος Βούλγαρος που έλαβε προσωπικές προσκλήσεις ως φιλοξενούμενος διευθυντής στη Σκάλα του Μιλάνου, στο Παλέ Γκαρνιέ, στο Θέατρο Μπολσόι, στο Θέατρο Μαρίνσκι, σε θέατρα όπερας στην Ρώμη, την Νάπολη, το Μόναχο, την Στοκχόλμη κ.α. και ήταν ο πρώτος Βούλγαρος που τιμήθηκε με την υψηλή γαλλική ακαδημαϊκή διάκριση «Ιππότης του Τάγματος Τέχνης και Λογοτεχνίας».

Το 1992 για δεύτερη φορά έλαβε το αξίωμα γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας της Σόφιας και ταυτόχρονα ήταν γενικός διευθυντής της Συμφωνικής ορχήστρας της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας. Αυτός ο πραγματικά μοναδικός, κοσμοπολίτης μουσικός παρέμεινε στην θέση του διευθυντήως τα 85 του χρόνια. Το αξιοσέβαστο βιογραφικό βιβλίο, το οποίο συνέταξε προσεκτικά ο γιος του, καταγράφει περισσότερες από 2000 συμφωνικές συναυλίες, 1800 μουσικές παραστάσεις, εκατοντάδες ηχογραφήσεις.

Δεν μπορούμε να φανταστούμε την ενέργεια και την αγάπη για την τέχνη που κρύβεται πίσω από αυτήν τηνστατιστική. Στη συναυλία στην αίθουσα «Βουλγαρία» με αφορμή την 80η επετειό του, όταν ο ίδιος διηύθυνε την Συμφωνική ορχήστρατης Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας, ο ξεχωριστός καλλιτέχνης είπε: «Πέρασα όλη μου την ζωή υπηρετώντας την μουσική, υπηρετώντας την Βουλγαρία! Παντού στον κόσμο, ο Τύπος ανέφερε πάντα: «Βούλγαροςμαέστρος». Και αυτό είναι το σημαντικότερο, αγαπητοί ακροατές, αγαπητοί φίλοι, με όλη μου την καρδιά υπηρετούσα εσάς!»

Φωτογραφίες: αρχείο Πέτερ Ράιτσεφ και Αλμπένα Μπέζοβσκα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα