Δυσαρεστημένοι ανθρακωρύχοι και εργαζόμενοι στον ενεργειακό τομέα, διαμαρτυρήθηκαν, αυτές τις μέρες στη Σόφια, κατά της απειλής διακοπής, για δυο έτη, της εξόρυξης άνθρακα και της λειτουργίας των θερμοηλεκτρικών σταθμών για περιβαλλοντικούς λόγους. Τους διαμαρτυρόμενους διαδηλωτές υποστήριξαν αμφότερα τα εργατικά συνδικάτα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρούμεν Ράντεφ και, εξ’ ονόματος της κυβέρνησης, η υπουργός Ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα. Ο ΠτΔ δήλωσε, στην πολωνική πόλη Κατοβίτσε, στη Συνδιάσκεψη των κρατών της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP 24) ότι «η περαιτέρω αύξηση της φιλοδοξίας σχετικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δεν ανταποκρίνεται στα εθνικά μας συμφέροντα», τονίζοντας ότι η Βουλγαρία είναι σε καλό δρόμο σε ό, τι αφορά στην πλήρωση του στόχου της μείωσης των εκπομπών κατά 20% μέχρι το 2020, σε σύγκριση με το 1990. Το 2016 οι εκπομπές αυτές μειώθηκαν κατά 49%, σε σύγκριση με το 1988 και κατά 4,4% σε σύγκριση με το 2015.

Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα δεν είναι νέο. Με την υπογραφή της Σύμβασης για το κλίμα, από τουλάχιστον 200 κράτη, στο Παρίσι το 2015, θεσπίστηκαν υποχρεωτικά πρότυπα ρύπανσης από μεγάλες μονάδες καύσης, δηλαδή θερμοηλεκτρικών σταθμών. Πέρυσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε έγγραφο που αποσαφηνίζει τις απαιτήσεις για την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα δικαιώματα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου με ακόμα πιο λεπτομερείς προθεσμίες.

Η Βουλγαρία πλήττεται σε μεγάλο βαθμό από τα περιβαλλοντικά αυτά μέτρα. Η χώρα έχει κάνει τεράστιες προσπάθειες για να συμμορφωθεί με τα περιβαλλοντικά πρότυπα, αλλά στο παρόν στάδιο δεν μπορεί να στερηθεί τον άνθρακα και τις 4 μεγάλες θερμοηλεκτρικές μονάδες που λειτουργούν με καύση άνθρακα στο συγκρότημα Maritza East, τα οποία εξασφαλίζουν το 45% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Στην πραγματικότητα κανείς δεν θέλει να καταργήσει αυτό το είδος παραγωγής ενέργειας. Τα νέα μέτρα απαιτούν την τοποθέτηση εξοπλισμού επεξεργασίας λυμάτων, οι οποίοι θα μπορούσαν να επιτύχουν ορισμένους κανόνες της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Όμως, αυτές οι εγκαταστάσεις είναι τόσο ακριβές, ώστε κανένας από τους βουλγαρικούς θερμοηλεκτρικούς σταθμούς δεν μπορεί να τις τοποθετήσει και παράλληλα να αποφύγει την μεγάλη αύξηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Δεν μπορούν να τις τοποθετήσουν ούτε και οι σύγχρονοι «αμερικάνικοι» θερμοηλεκτρικοί σταθμοί, οι οποίοι χρησιμοποιούν λιγνίτη εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας.

Ωστόσο, οι οικολόγοι, σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν είναι διατεθειμένοι να δεχτούν συμβιβαστικές λύσεις. Η Greenpeace, για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι οι βουλγαρικές αρχές προτιμούν να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα, αντί να προσπαθούν να παρατείνουν τη ζωή των ανθρώπων. Δεν αρκεί αυτό, αλλά συνεχώς αυξάνονται οι φωνές εκείνων που επιμένουν σε ακόμα πιο περιοριστικά μέτρα. Ακριβώς αυτός είναι ο σκοπός της συνάντησης του ΟΗΕ στο Κατοβίτσε, παρά την αντίσταση πολλών χωρών.

Τι μπορούν να κάνουν οι βουλγαρικές αρχές για να σώσουν τη βιομηχανία και ταυτόχρονα να σεβαστούν τους παγκόσμιους και τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς; Αν το κόστος της επένδυσης για τον εκσυγχρονισμό είναι δυσανάλογο σε σχέση με τα περιβαλλοντικά οφέλη, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να ζητήσει παρέκκλιση, τηρώντας, ταυτόχρονα, τις περιβαλλοντικές προδιαγραφές της οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρέκκλιση σημαίνει ότι για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, οι ενεργειακές μονάδες της Βουλγαρίας θα έχουν τη δυνατότητα να μην συμμορφωθούν με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς, χωρίς να τιμωρηθεί το κράτος από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το αν και πότε θα συμβεί αυτό δεν είναι γνωστό. Μέχρι στιγμής η Σόφια αρκείται να αγοράζει ποσοστώσεις εκπομπών βλαβερών αερίων. Υπενθυμίζουμε ότι η Βουλγαρία έχει ήδη καταδικαστεί από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, λόγω της υπεραυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις. Ωστόσο, μέχρι τώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ζητήσει από το Δικαστήριο να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης