Το περασμένο Σαββατοκύριακο στην πόλη Βράτσα της Βορειοδυτικής Βουλγαρίας μάθαμε πώς η εμπάθεια μπορεί να αλλάξει τη μορφή της κοινωνίας. Το διεθνές φόρουμ για κοινωνική αλλαγή στην Ανατολική Ευρώπη μέσω της εμπάθειας, που αναζητά τα ενδεχόμενα οράματα του μέλλοντος, διεξάγεται για τρίτο χρόνο. Το Empatheast (είτε «Ανατολική εμπάθεια») αποτελεί μία προσπάθεια αντιπαράθεσης στην όλο και αυξανόμενη ριζοσπαστικοποίηση, στο αίσθημα φόβου στις κοινωνίες και στο κλείσιμό τους σε «μπαλόνια της αλήθειας», τόσο στη Βουλγαρία όσο και στον κόσμο. Το φόρουμ αποσκοπεί στη δημιουργία «σημείων τομής» μεταξύ των διάφορων γενιών, μεταξύ της πόλης και του χωριού, του κέντρου και της περιφέρειας, καθώς και να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τις σχέσεις αυτές με νέο τρόπο. Η επιλογή της πόλης Βράτσα να φιλοξενήσει τη φετινή συνάντηση ίσως δεν είναι τυχαία. Η Βορειοδυτική Βουλγαρία είναι η πιο φτωχή και ερημωμένη περιοχή της Ευρώπης. Περισσότερες λεπτομέρειες για την εκδήλωση μαθαίνουμε από τη διοργανώτριά της, κα Γιανίνα Τάνεβα:

«Το ίματζ της περιοχής σαν πιο φτωχή και προβληματική, όπως τη βλέπουν οι περισσότεροι άνθρωποι, μας προκάλεσε να συγκεντρώσουμε πρακτικούς που κατόρθωσαν να βρουν λύσεις για οποιαδήποτε προβλήματα στον κόσμο και τη χώρα μας. Θέλαμε να μιλήσουμε μαζί τους για τις προοπτικές της περιοχής αυτής και να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε νέα άποψη για τη Βορειοδυτική Βουλγαρία. Εδώ υπάρχουν απίθανοι νεαροί άνθρωποι, υπάρχουν φυσικά και ιστορικά αξιοθέατα, πράγματα που αξίζει να ανακαλυφθούν. Η άλλη αιτία για την επιλογή αυτή είναι ότι στη Βράτσα βρήκαμε υποστήριξη και ανάγκη από τους νέους για τη διεξαγωγή ακριβώς τέτοιου φόρουμ για κοινωνική αλλαγή.»

Στη διάρκεια το φόρουμ Empatheast είχε πολλές και ποικίλες εκδηλώσεις. Μία από αυτές ήταν ο «Καταπέλτης», που είχε ως στόχο οι ιδέες για κοινωνική αλλαγή να παρουσιαστούν στους ντόπιους ανθρώπους, που ασχολούνται με κοινωνική επιχειρηματικότητα. Στο πλαίσιο του φόρουμ υποστηρίχθηκαν τρεις ιδέες, συνδεδεμένες με την περιοχή της Βράτσα. Ποιές είναι αυτές;

«Μία από τις ιδέες είναι να διαμορφωθεί διαδρομή στην περιοχή του χωριού Τσελοπέκ. Πρόκειται για ένα μονοπάτι που περιγράφεται στο έργο «Μία Βουλγάρα» του Ιβάν Βάζοφ, το μονοπάτι, το οποίο περνούσε η γιαγιά Ιλίιτσα. Έτσι οι μαθητές θα μπορούν να βιώσουν την πορεία της, να γνωρίσουν απογόνους της και με τον τρόπο αυτό να δουν και να νιώσουν ότι ήταν αληθινός άνθρωπος και όχι λογοτεχνική ηρωίδα. Οι άλλες ιδέες συνδέονται με την πρόσβαση στον πολιτισμό στα βουλγαρικά χωριά. Παρόλο που τα χωριά είναι οι θεματοφύλακες των παραδοσιακών βουλγαρικών αξιών, η πρόσβαση του εκεί πληθυσμού στον σύγχρονο πολιτισμό, σαν κινηματόγραφο ή μουσική, είναι αρκετά μη ικανοποιητική. Ένα από τα πρότζεκτ που κέρδισαν περιλαμβάνει συναντήσεις ηθοποιών με παιδιά και ηλικιωμένους ανθρώπους από τα χωριά.»

Πού είναι η θέση της εμπάθειας εδώ; Η έλλειψή της παρατηρείται παντού στην καθημερινή ζωή μας. Ορατή είναι η αποξένωση και η έλλειψη διαλόγου μεταξύ των ανθρώπων. Η λογική απάντηση είναι η δημιουργία σχέσεων και επαφών στα διάφορα επίπεδα της ζωής μας. Και η εμπάθεια βοηθά.

«Κατορθώσαμε να προσελκύσουμε τη Λέσχη των σχολικών συμβουλίων στη Βράτσα. Είναι οι δικοί μας εθελοντές απ’ όλα τα σχολεία της περιοχής, που ήταν η «ραχοκοκαλιά» της εκδήλωσης και για τους οποίους ξέρω ότι όλα αυτά άξιζαν. Είναι παιδιά ηλικίας 14 με 17 ετών, που έλαβαν γνώσεις και εμπειρία από τους διεθνείς πρακτικούς και είδαν ποια μπορεί να είναι η χώρα μας, η επικοινωνία μεταξύ μας και η ποιότητα των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Πιστεύω ότι σ’ αυτό υπάρχει νόημα.»

Να τι μας ευχήθηκε η κα Γιανίνα Τάνεβα στο τέλος της συζήτησης μας:

«Εμείς είμαστε θαυμάσια προετοιμασμένοι για τη χθεσινή ημέρα, αλλά για να είμαστε προετοιμασμένοι για τη αυριανή, το μοναδικό που μας μένει είναι να εγκαταλείψουμε τους φόβους μας, να ακούμε τους άλλους. Επειδή ο φόβος έρχεται εκεί όπου δεν υπάρχουν πληροφορίες και γνώσεις. Είναι σαφές ότι πια δεν έχει που να φύγουμε και ο κόσμος δεν προσφέρει περισσότερες εναλλακτικές. Γι’ αυτό ας κάνουμε ένα κράτος, στο οποίο υπάρχουν ποιοτικές ανθρώπινες σχέσεις και με κατανόηση και χωρίς φόβο να προχωρούμε εμπρός.»

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Φωτογραφίες: Empatheast