"Έχω ακούσει να λένε ότι η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα είναι μια παρεξήγηση – γυναίκα, και ποιήτρια, και τόσο έξυπνη. Οι κριτικοί συχνά την κατηγορούν για "στοχαστικότητα". Τα λόγια της διακεκριμένης διανοούμενης, καθηγήτριας Γιούλια Κράστεβα δείχνουν τη στάση των κριτικών απέναντι στα έργα μιας από τις μεγαλύτερες ποιήτριες της νέας βουλγαρικής λογοτεχνίας.

Η στοχαστικότητα, που χαρακτηρίζει τα έργα της Μπλάγκα Ντιμιτρόβα, χαρακτηρίζεται από τους κριτικούς κατά τη διάρκεια του ολοκληρωτικού καθεστώτος ως απόκλιση από τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και τη σωστή καλλιτεχνική απεικόνιση της πραγματικότητας.

Τόσο πριν από τις δημοκρατικές αλλαγές, όσο μέχρι το τέλος της ζωής της, η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα βαδίζει επίμονα πέρα από τους καθιερωμένους κομματικούς και λογοτεχνικούς κανόνες. Το 1988 αποφασίζει ότι έχει έρθει ο καιρός να βγει από το άνετο γραφείο της και να λάβει μέρος στην κοινωνική ζωή όχι μόνο ως δημιουργός αλλά και ως πολίτης. Η ποιήτρια και συγγραφέας είναι μια από τους ιδρυτές της Επιτροπής Οικολογικής Προστασίας του Ρούσε και της Λέσχης για την Υποστήριξη της Διαφάνειας και των Μεταρρυθμίσεων. Είναι παρούσα και στο ξακουστό πρωινό με πρόσκληση του Φρανσουά Μιτεράν μαζί με άλλους διακεκριμένους Βουλγάρους διανοούμενους στην πρεσβεία της Γαλλίας.

Η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα είναι μια από τους πρώτους στους καταλόγους των ιδεολογικά ακατάλληλων δημιουργών που συντάσσει η νομενκλατούρα στην προσπάθειά της να καταπνίξει τις όλο και πιο δυνατές φωνές της αλλαγής. Μετά τις 10η Νοεμβρίου του 1989, όταν αρχίζουν οι πολιτικές αλλαγές, η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα είναι ανάμεσα στους πολλούς διανοούμενους και ανθρώπους της τέχνης που υποστηρίζουν την Ένωση Δημοκρατικών Δυνάμεων στις προσπάθειές της η Βουλγαρία να ακολουθήσει τον δρόμο της δημοκρατίας. Ελπίζουν σε αληθινή και αμετάκλητη αλλαγή, αναθεώρηση του παρελθόντος και αναζήτηση ευθύνης από τους υπαίτιους για την καταστροφή της χώρας.

Το 1991 η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα γίνεται βουλευτής της Ένωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων στην 36^η Βουλή και έναν χρόνο αργότερα γίνεται η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας σε προεδρικό ζευγάρι μαζί με τον Πρόεδρο, Ζέλιου Ζέλεφ. Πριν δεχτεί την υποψηφιότητα αντιπροέδρου, ζητά τη συμβουλή της φίλης της Μαρία Αντόνοβα, η οποία την ενθαρρύνει. Αργότερα στις αναμνήσεις της για τις συναντήσεις της με την ποιήτρια η Αντόνοβα γράφει ότι τίμιος άνθρωπος σαν την Μπλάγκα δεν μπορεί να αντέξει πολύ στην "τοξική" ατμόσφαιρα της πολιτικής συγκυρίας. Ιδού η φωνή της ίδιας της Μπλάγκα Ντιμιτρόβα, η οποία απαντά στις κατηγορίες για "μπλε ολοκληρωτισμό", που απευθύνουν οι αντίπαλοί της Ένωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων (που έχει επιλέξει το μπλε χρώμα):

Το καλοκαίρι του 1992 ανάμεσα στη Μπλάγκα Ντιμιτρόβα και τον Ζέλιου Ζέλεφ επέρχεται ρήξη λόγω της συνέντευξης Τύπου, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ασκεί ανοιχτή κριτική στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Φίλιπ Ντιμιτρόφ. Πιστή στους φίλους της από την Ένωση Δημοκρατικών Δυνάμεων, η Ντιμιτρόβα προειδοποιεί ότι ετοιμάζεται ανατροπή της κυβέρνησης, αλλά ο πρωθυπουργός δεν την πιστεύει. Μετά την αποτυχημένη ψήφο εμπιστοσύνη και τον ερχομό στην εξουσία της κυβέρνησης του Λιούμπεν Μπέροφ, η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα υποβάλλει την παραίτησή της από το αξίωμα Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ζέλιο Ζέλεφ δήλωσε μ’ αυτή την αφορμή:

Η φιλία μεταξύ των δύο όμως δεν αποκαθίσταται ποτέ. Η συγγραφέας του μυθιστορήματος "Πρόσωπο" αποσύρεται οριστικά από την πολιτική ζωή της χώρας το 1999, γεμάτη απέχθεια για την υποκρισία της. Στις 2 Μαΐου του 2003 η Μπλάγκα Ντιμιτρόβα εγκαταλείπει τον κόσμο μας μετά από βαριά ογκολογική ασθένεια, αλλά η σεμνότητα και η τιμιότητά της παραμένουν ως παράδειγμα για το πώς πρέπει να ζει ο άνθρωπος.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα