Στο ξακουστό σχολείο στην περιοχή Γκάλατα της πόλης Κότελ, που κτίστηκε το 1869 βρίσκεται η έκθεση "Παλιά χαλιά και υφάσματα του Κότελ". Για την τέχνη των ντόπιων μαστόρων ταπητουργών μας διηγείται η επιμελήτρια του μουσείου του σχολείου, κα Βέρα Τάσκοβα.

"Η πόλη Κότελ είναι το παλιότερο κέντρο ταπητουργίας στη Βουλγαρία. Η έκθεση παρουσιάζει την ανάπτυξη της υφαντουργίας – από την απλή κουρελού, και το κλασικό, και πολύ φημισμένο χαλί του Κότελ έως τα σύγχρονα δείγματα. Τα χαλιά που εκτίθενται είναι από 150 έως 200 χρόνια. Εδώ παρουσιάζονται τα παλαιότερα, πιο γνωστά και πλούσια μοντέλα: τα "περιδέραια", "φλούδες καρπουζιού", "τάβλες", "σγουρά αστέρια" και πολλά άλλα. Σε κάθετο αργαλειό επιδεικνύεται η μοναδική τεχνική ύφανσης της περιοχής. Εκτίθενται και υπέροχα υφάσματα και εικόνες των πρωτότυπων μαστόρων Στογιάνκα Μίλεβα και Πετράνκα Τσεχλάροβα, που σημειώνουν πραγματικό αποκορύφωμα στην σύγχρονη ανάπτυξη της ταπητουργίας. Η έκθεση είναι μοναδική ως προς το είδος της στην χώρα και προσελκύει πολλούς επισκέπτες. Η υψηλή καλλιτεχνική αξία και μοναδικότητα των κλασικών χαλιών του Κότελ και η λεπτεπίλεπτη υλοποίηση των πανό δημιουργούν απίθανα δείγματα τέχνης".

Πως τα χρώματα σ' αυτά τα χαλιά είναι τόσο ανθεκτικά;
"Ουσιαστικά, μόνο το παλαιότερο χαλί που έχουμε, που είναι από περίπου 250 χρόνια, είναι βαμμένο με εξολοκλήρου φυσικές μπογιές", λέει η κα Τάσκοβα. "Τα χρώματα είναι λίγο πιο θαμπά ,αλλά είναι εξαιρετικά ανθεκτικά. Το νεότερο από τα παλιά μας χαλιά είναι μόνο από 110 χρόνια, είναι βαμμένο με ζωηρά και εξολοκλήρου χημικά χρώματα. Τα περισσότερα χαλιά στην αίθουσα αυτή είναι βαμμένα και με φυσικές, και με χημικές μπογιές, επειδή η ύφανσή τους έγινε στην μεταβατική περίοδο όταν στην αγορά άρχισαν να εμφανίζονται και οι πρώτες έτοιμες χημικές μπογιές. Όσον αφορά τις φυσικές μπογιές – το πράσινο γίνονταν από φρέσκο κρεμμύδι, το καφέ από τα τσόφλια καρυδιών, το μαύρο - από την καπνιά της καπνοδόχου".

Στη Βουλγαρία πολύ ξακουστά είναι και τα χαλιά από την πόλη Τσίπροβτσι. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των χαλιών του Κότελ και του Τσίπροβτσι;
"Την ερώτηση αυτή υποβάλλουν όλοι οι Βούλγαροι επισκέπτες μας. Γι' αυτό έχουμε εκθέσει και χαλί από το Τσίπροβτσι για να δείξουμε τις διαφορές μεταξύ των δύο ειδών. Υπάρχει σειρά διαφορών που με την πάροδο του χρόνου λίγο χάνεται - και στις φιγούρες, και στο χρώμα, αλλά η βασική διαφορά είναι στην τεχνική ύφανσης. Στο Κότελ τα χαλιά υφαίνονται με τρόπο που είναι μοναδικός για τη Βουλγαρία και τον κόσμο. Εάν στο κανονικό χαλί οι ίνες της βάσης είναι κοντά η μία στην άλλη, στο Κότελ είναι χωρισμένες δύο δύο. Ο τρόπος αυτός παραχωρεί δυνατότητα για περισσότερες λεπτομέρειες και για τον λόγο το χαλί του Κότελ είναι εξαιρετικά πλούσιο".

Σύμφωνα με την κα Τάσκοβα η παράδοση στο Κότελ είναι ζωντανή. Ίσως για τον λόγο το ενδιαφέρον των ξένων είναι μεγάλο - το 70-80% των επισκεπτών της έκθεσης παλιών χαλιών και υφασμάτων στην πόλη είναι ξένοι.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα
Φωτογραφίες: Σεβκιέ Τσακάρ και ranica.eu