Η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της Βουλγαρίας μετά την έναρξη των μεταρρυθμίσεων μετά το 1989, επιτάχυνε τη διαστρωμάτωση και την πόλωση της κοινωνίας μας. Το βιοτικό επίπεδο ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού έπεσε αισθητά. Αυτή η τάση ενίσχυσε το ενδιαφέρον για την έρευνα της φτώχειας και την ανάγκη για καλές πολιτικές για την αντιμετώπισή της. Αυτά αναφέρονται σε έκθεση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής από πριν από 10 χρόνια, σύμφωνα με την οποία η φτώχεια εξαρτάται από τις αλλαγές στην οικονομική κατάσταση της χώρας μας. Παρά το γεγονός που το φαινόμενο της φτώχειας σταδιακά εξαπλώνεται όλο και περισσότερο, δεν καθιερώθηκε επίσημο "όριο της φτώχειας" στη Βουλγαρία, βάση του οποίου να εφαρμοστεί κατάλληλη κοινωνική πολιτική.

Πριν από έναν χρόνο, η κυβέρνηση ενέκρινε φτωχά στη Βουλγαρία να θεωρούνται τα νοικοκυριά που ζουν με μηνιαίο εισόδημα έως 125 ευρώ. Τι στην ουσία μετράει αυτός ο δείκτης ρωτάνε οι πολίτες, αφού υπάρχουν συνταξιούχοι που παίρνουν σύνταξη κατά 50 ευρώ χαμηλότερη από το όριο της φτώχειας; Σύμφωνα με τον καθηγητή Γκάντσο Γκάντσεφ από το Ινστιτούτο Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων, η φτώχεια είναι το κεντρικό πρόβλημα για την ανάπτυξη της χώρας μας τώρα. Μαζί με ομάδα ειδικών, ο επιστήμονας εκπόνησε μελέτη, αφιερωμένη σε διάφορες πτυχές του αγώνα κατά της φτώχειας κατά τα τελευταία χρόνια στη Βουλγαρία.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης από το 1997 έχει ήδη εξαντληθεί εξ ολοκλήρου. Η χώρα μας βρίσκεται πια σε νέα κατάσταση, η οποία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες διεξόδου από την κρίση και αναταραχές στον χρηματοοικονομικό κλάδο. Οι απόψεις ότι η ύπαρξη πολλών φτωχών και πολλών πλούσιων αποτελεί οικονομικό κίνητρο, δε "δουλεύουν" στη χώρα μας, λέει ο καθηγητής Γκάντσεφ και αναφέρει το γεγονός που η Βουλγαρία παραμένει ανάμεσα στις χώρες στην Ευρώπη με μεγαλύτερο διαχωρισμό μεταξύ των φτωχών και των πλούσιων.

Οι Βούλγαροι εξακολουθούν να είναι οι φτωχότεροι ανάμεσα στους πολίτες των χωρών μελών της ΕΕ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που εκπόνησαν τη μελέτη, το πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός που ένα τρίτο των φτωχών δεν είναι άνεργοι, αλλά τα εισοδήματα που παίρνουν τους κρατούν γύρω από το όριο της φτώχειας. Μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των φτωχών ανάμεσα στους Ρομά, τους συνταξιούχους και τους ανειδίκευτους. "Τα χαμηλά εισοδήματα, η μεγάλη και μόνιμη ανεργία επηρεάζουν αρνητικά όλη την εθνική οικονομία", επισημαίνει η Σπάσκα Πετρόβα, υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Γκεόργκι Μπλιζνάσκι.

"Η έρευνα της φτώχειας αποδεικνύει ότι τα μέχρι τώρα μέτρα δεν είναι επαρκή. Η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρέασε την εθνική οικονομία. Οι κοινωνικές επιπτώσεις από την κρίση έχουν αρνητική επίδραση στον στόχο μας για μείωση του αριθμού των φτωχών κατά 260 χιλιάδες άτομα μέχρι το 2020. Στη Βουλγαρία ο κίνδυνος φτώχειας για τους πολίτες είναι πάνω από το μέσο όρο της ΕΕ. Ένα από τα νέα επιχειρησιακά προγράμματα για αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τη φτώχεια στη Στρατηγική "Ευρώπη 2020" εστιάζεται στους φτωχότερους στη Βουλγαρία και θα τους βοηθά τον επόμενο χρόνο", είπε η κα Πετρόβα.

Όλες οι μέχρι τώρα μελέτες της φτώχειας δείχνουν τις περιφερειακές διαστάσεις του προβλήματος. Ως τελικό αποτέλεσμα εκπονήθηκε χάρτης της φτώχειας στη χώρα. Η Νοτιοδυτική Περιοχή της Βουλγαρίας είναι καλύτερα ανεπτυγμένη, αλλά σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές της χώρας παρατηρείται η γενική τάση για εμβάθυνση της φτώχειας. Πολλές ελπίδες εναποτέθηκαν στον τουρισμό ως παράγοντα για την ανάπτυξη της οικονομίας. Καλά νέα από εκεί όμως δεν έρχονται και την απάντηση της ερώτησης "γιατί" μας δίνει ο υφηγητής Πρεσλάβ Ντιμιτρόφ.

"Ακόμη και ελαφριά συρρίκνωση του ΑΕΠ αμέσως προκαλεί ανάλογη μείωση των εσόδων από τουρισμό. Ενδεικτικά της άσχημης κατάστασης είναι και τα εισοδήματα των εργαζομένων στον κλάδο", αναφέρει ο κ. Ντιμιτρόφ. "Από το 2000 μέχρι τώρα οι μισθοί έχουν αυξηθεί κατά 200 ευρώ περίπου και πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι εργαζόμενοι στον τουρισμό προσλαμβάνονται για ορισμένη περίοδο της χρονιάς. Εξάλλου δεν υπάρχει αποτελεσματικός κοινωνικός μηχανισμός για τη διατήρηση των ποιοτικών στελεχών στη Βουλγαρία. Μ’ αυτά τα δεδομένα, το 2024 μπορούμε να αναμένουμε ότι τα εισοδήματα στον τουρισμό θα είναι πάλι κάτω από 500 ευρώ και ο κλάδος θα εξακολουθήσει να "παράγει" φτώχεια και στο μέλλον".

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα