Έως τις 12 Σεπτεμβρίου, η Εθνική Πινακοθήκη Σόφιας παρουσιάζει μια μεγάλη έκθεση του γνωστού με τις θαλασσογραφίες του Βούλγαρου ζωγράφου Αλέξαντερ Μουτάφοφ /1879-1957/. Η θάλασσα ήρεμη και θυελλώδης, μια πηγή των συναισθημάτων για κάποιον, που είναι γοητευμένος από αυτή - για δεκαετίες ο καλλιτέχνης υποκλίνεται με το έργο του με τη δύναμη και την ομορφιά της.

Γεννημένος ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από την οθωμανική κυριαρχία, ο ίδιος έχει την ευκαιρία να αναπτυχθεί σε μια ταραγμένη, αλλά γόνιμη περίοδο για τη Βουλγαρία. Επίσης να σπουδάσει σε διάσημες ευρωπαϊκές ακαδημίες ως "Albertina" στο Τορίνο και σ' αυτή του Μοναχού, να εξελιχθεί ως καλλιτέχνης και να πειραματίζεται.

"Κινείται σε διαφορετικές κατευθύνσεις - από τα συμβολικά πάθη του στα νεανικά του χρόνια, ενώ αργότερα, με την επιρροή του στενού φίλου του, του καλλιτέχνη Νικόλα Πετρόφ, κατευθύνεται στον ιμπρεσιονισμό", λέει για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία η ιστορικός της τέχνης Δωροθέα Σοκόλοβα. "Επηρεάζονται ο ένας τον άλλον, και αυτό οδηγεί στην διαφοροποίηση των θεμάτων και της τεχνικής τους. Τα έργα του Μουτάφοφ από αυτήν την περίοδο είναι πολύ λυρικά και όμορφα, δεν είναι τόσο καλά διατηρημένα, αλλά εκπροσωπούνται σ' αυτή την έκθεση. Στην συνέχεια οι πόλεμοι διακόπτουν αυτή την λαμπρή περίοδο (στο Βαλκανικό Πόλεμο του 1912-13, ήταν εθελοντής). Κατά το Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετέχει ως πολεμικός ζωγράφος".

Από την περίοδο της παγκόσμιας σύγκρουσης σώζονται εκατοντάδες ακουαρέλες και ζωγραφιές του ζωγράφου. Στην έκθεση εκθέτονται και έργα αυτής της περιόδου Μουτάφοφ.

"Ο ίδιος ζωγραφίζει εξ ολοκλήρου θαλασσινά τοπία, και επομένως γίνεται ο μεγαλύτερος Βούλγαρος καλλιτέχνης στο χώρο της θαλασσογραφίας και, όπως λέει ο διακεκριμένος μας κριτικός τέχνης μας Νικόλα Μαβροντίνοφ, σε πατέρα όλων των Βουλγάρων καλλιτεχνών θαλασσινών τοπίων", αναφέρει η κα Σοκόλοβα. "Στις αρχές της δεκαετίας του '20 ο Μουτάφοφ έχει ήδη μια σαφή ιδέα για την θαλασσογραφία την οποία θα αναπτύξει και τα έργα του είναι αποκλειστικά μόνο σ' αυτή την κατεύθυνση", τονίζει η Δωροθέα Σοκόλοβα.

Ο καλλιτέχνης γοητεύθηκε με την παλιά πόλη της Σωζόπολης. Την ανακάλυψε για την τέχνη. Συνεχώς ζωγραφίζει τους ψαράδες, τα παλιά σπίτια, αναδημιουργεί την ρομαντική ατμόσφαιρα της παραλίας της πόλης, η οποία, μετά από τα έργα του θα τραβήξει το ενδιαφέρον πολλών καλλιτεχνών. Οι θαλασσογραφίες του Μουτάφοφ είναι και από άλλα μέρη κοντά στη θάλασσα: Γάλατα, το ακρωτήριο Εμινέ, κλπ. Αλλά η Σωζόπολη είναι στην φαντασία του - με τους βράχους, την θάλασσα, το κύμα από κοντά, τους ψαράδες... Το 1937 ό ίδιος έχτισε σπίτι εκεί, όπου βρίσκεται και το ατελιέ του, που σήμερα, μετατράπηκε σε μουσείο.

Ποιος είναι ο ρόλος του Μουτάφοφ στην τέχνη της θαλασσογραφίας;
"Έχει ειδική θέση", σημειώνει η Δωροθέα Σοκόλοβα. "Όταν ρωτούσαν τον Μουτάφοφ από ποιον έμαθε να ζωγραφίζει θαλασσινά τοπία, απαντούσε: "Από κανέναν". Ο Μουτάφοφ δεν είναι ζωγράφος ακαδημαϊκού τύπου παρά, το γεγονός ότι, τα ώριμα έργα του καθορίζονται ως ρεαλιστικά".

Κατά την δεκαετία του '30 ο Μουτάφοφ παραμένει πιστός στην αγάπη του προς την Μαύρη θάλασσα, ανεξάρτητα από την αφηρημένη τέχνη του. Είναι ένας από τους υποστηρικτές στο να γνωρίσουμε τη Μαύρη Θάλασσα. Είναι μέλος της Βουλγαρικής Εθνικής συμφωνίας για την θάλασσα, που ιδρύθηκε το 1920 από τους αξιωματικούς του Ναυτικού. Ο στόχος της οργάνωσης είναι η προώθηση των υδάτινων πόρων της Βουλγαρίας και της θάλασσας στο όνομα της εθνικής ευημερίας. Ο καλλιτέχνης εικονογραφεί όλες τις εκδόσεις της.

Η προαναφερόμενη έκθεση περιλαμβάνει 200 από τα έργα του. Λείπει όμως το έργο του "Μπλε βάρκα", το οποίο κέρδισε μετάλλιο στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1937. Για το έργο η Δωροθέα Σοκόλοβα ξέρει ότι είναι σε ιδιωτική συλλογή, αλλά ακόμα δεν βρέθηκε.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
Φωτογραφίες: Εθνική Πινακοθήκη