Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

Αγέρα μου κι αν φύσηξες – λαϊκές μορφές του ανέμου

БНР Новини
Φωτογραφία: αρχείο
"Κυνηγά τον άνεμο" λέμε για κάποιον ο οποίος δεν ξέρει τι κάνει. "Ο άνεμος τον φυσάει πάνω σε άσπρη φοράδα" λέμε για κάποιον που είναι αδιάφορος ή αφηρημένος. "Δουλειές του αέρα" - δουλειές αβέβαιες, μη σοβαρές ή για κάτι που προκαλεί αμφιβολία.






Τα αναγνωστικά μας λένε ότι: "Άνεμος ονομάζεται η κίνηση μαζών αέρα στην ατμόσφαιρα που οφείλεται στις, κατά τόπους, διαφορές της θερμοκρασίας", ενώ η πρώτη γνωστή επιστημονική περιγραφή του γίνεται από τον Ιταλό φυσικό Ευαντζελίστα Τοριτσέλι τον 18ο αιώνα.

Αιώνες πριν όμως, οι άνθρωποι ταύτιζαν τους αέρηδες με κάποια ή κάποιες θεότητες ή πρόσωπα της μυθολογίας, τους απέδιδαν υπερφυσικές ιδιότητες και προσπαθούσαν να τους εξευμενίσουν με θυσίες και γιορτές. Όπως σε ολόκληρο τον κόσμο, έτσι και στα μέρη μας, ο λαός έδωσε στους αέρηδες ονόματα που τους χαρακτηρίζουν ανάλογα με την κατεύθυνσή τους, την δύναμη ή άλλες ιδιότητές τους. Ο κρύος άνεμος που φυσά από τα βόρεια λέγεται Δουνάβιος, Ντολνιάκ ή Βορεινός. Ο ζεστός νότιος είναι ο Άσπρος, ο Καλός άνεμος ή Νοτιάς. Ο ανατολικός είναι ο ομιχλώδης, λόγω της ομίχλης που φέρνει από την Μαύρη Θάλασσα, Κριβέτς ή Μαυροθαλασσίτης, ενώ ο δυτικός ακούει στα ονόματα Γκορνιάκατ ή Σοφιανός. Ο νοτιοανατολικός φέρει το όνομα Κοσάβα και ο βορειοανατολικός είναι ο ο Κοζίτσα.

Η παράδοση θέλει τους ανέμους κλεισμένους σε μια σπηλιά ή σε ένα δερμάτινο ασκό, με φύλακα ένα κουφό γέρο, ένα δράκο, μια τυφλή γριά, τον προφήτη Ηλία ή και τον ίδιο τον Θεό. Το φύσημα του ανέμου είναι σημάδι ότι ο κουφός γέρος, ή κάποιος από τους υπόλοιπους φύλακες, άνοιξε την είσοδο της σπηλιάς ή έλυσε το στόμιο του ασκού. Αν το φύσημα διαρκεί πολύ, ο λόγος είναι ότι ο γέρος δεν καταφέρνει να βρει από πού ξέφυγε ο άνεμος και καθυστερεί να κλείσει την τρύπα ή να δέσει τον ασκό.



Στην Νότια Βουλγαρία πίστευαν ότι οι άνεμοι γεννιούνται την παραμονή των Χριστουγέννων και βαφτίζονται στην γιορτή του Ιωάννη του Πρόδρομου και Βαπτιστή. Στα λαϊκά παραμύθια βρίσκουμε πολλές αναφορές στους, συχνά τρομερούς, καυγάδες των ανέμων. Ένα απ’ αυτά μας μιλά για τους αδερφούς άνεμους - τον Κόκκινο, τον Μπλε, τον Άσπρο και τον πίο κακό απ’ όλους - τον ανθρωποφάγο Μαύρο αδερφό. Τα τέσσερα αδέρφια είχαν παντρευτεί τις τέσσερις κόρες ενός φτωχού γέρου. Η γυναίκα του Μαύρου ήταν πολύ δυστυχισμένη από τις κακίες του άντρα της και προσπαθούσε να τον αλλάξει. Προσπαθούσε με πολλούς τρόπους να τον καλοπιάσει και τελικά τα κατάφερε με πονηριά. Όταν ο Μαύρος κοιμόταν η καρδιά του μετατρέπονταν σε αυγό και πήγαινε σε μια αετοφωλιά. Η γυναίκα του πήγε μια βραδιά και την πήρε, σκαρφάλωσε σε μια ψηλή βουνοκορφή και περίμενε την ανατολή. Όταν βγήκε ο ήλιος και ζέστανε το αυγό αυτό έσπασε κι έτσι η γυναίκα του Μαύρου γλύτωσε από τον βασανιστή της.






Ο άνεμος βοηθά τους αγρότες σε διάφορες εργασίες, όπως στο ξεχώρισμα του σταριού από το άχυρο. Στην περιοχή της Στράντζα οι κάτοικοι έκαναν θυσίες για να έχουν καλό άνεμο στην περίοδο του αλωνίσματος.

Πάμπολλα είναι τα δημοτικά τραγούδια που μιλούν για τον Λευκό άνεμο ή τον Γκοριάνινα, αυτόν που φυσά από τα δάση και τα βουνά. Συχνά η ανύπαντρη θερίστρια παρακαλά τον άνεμο να μεταφέρει τα λόγια της στο δάσος, εκεί που ο αγαπημένος της βοσκά το κοπάδι του.

Στο παραμύθι "Το αγόρι και ο άνεμος", ένα από τα πιο αγαπημένα παραμύθια του λαού μας, ο άνεμος παρουσιάζεται στην αρχή ως σκανδαλιάρης και στην συνέχεια ως βοηθός και προστάτης. Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια χήρα μάνα που είχε ένα γιό. Οι δυο τους δούλευαν γερά και ασταμάτητα και κατάφερναν να έχουν πάντα πολύ στάρι στην αποθήκη τους. Μια μέρα η μητέρα έστειλε τον γιό της να φέρει αλεύρι από την αποθήκη. Ο μικρός γέμισε την λεκάνη, αλλά ο αέρας φύσιξε, ενώ πήγαινε σπίτι και το αλεύρι χάθηκε. Αυτό επαναλήφτηκε κάμποσες φορές, το αγόρι θύμωσε κι άρχισε να κυνηγά τον κακό άνεμο. Όταν τον έφτασε του ζήτησε να του γυρίσει το αλεύρι, αλλά ο άνεμος, μια και το αλεύρι είχε χαθεί, του χάρισε μια μαγική μαντίλα η οποία γέμιζε με τρόφιμα όταν της έλεγες ότι θέλεις να φας. Ο μικρός ξεκίνησε τον δρόμο του γυρισμού, αλλά κουράστηκε κι όταν βράδιασε έπεσε να κοιμηθεί σε ένα χάνι. Το πρωί που ξύπνησε, κατάλαβε ότι οι ιδιοκτήτες του χανιού του είχαν κλέψει την μαντήλα. Γύρισε το αγόρι πίσω στον άνεμο, του είπε τι έγινε κι αυτός του χάρισε ένα κόκορα που όταν κακάριζε από το στόμα του έβγαιναν χρυσά νομίσματα. Ο μικρός πήρε το δρόμο για το σπίτι, αλλά κουράστηκε και πήγε να κοιμηθεί στο ίδιο χάνι. Το πρωί ο κόκορας είχε χαθεί όπως και η μαντήλα. Πάλι πήγε ο μικρός στον άνεμο και τον παρακάλεσε. Τότε ο άνεμος του χάρισε ένα ραβδί που όταν ο κάτοχός της της έλεγε να δείρει αυτό το έκανε. Ο μικρός γύρισε στο χάνι, τιμώρησε τους κλέφτες, πήρε τα κλεμμένα, γύρισε στην μητέρα του και έζησαν αυτοί καλά κι μείς καλύτερα…

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης



Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρα του Κηπουρού στο χωριό Τσαρ Ασέν

Η Ημέρα του Κηπουρού θα γιορταστεί σήμερα στο χωριό Τσαρ Ασέν, κοντά στη Σιλίστρα. Η γιορτή είναι αφιερωμένη στις προσπάθειες όλων των κηπουρών και των αγροτών που συμβάλλουν στον πλούτο της κουζίνας του Ντόμπρουτζα. Παραδοσιακά, δεκάδες παραγωγοί..

δημοσίευση: 7/30/24 6:10 AM

Φεστιβάλ κεντήματος στο χωριό Βαρντίμ

Από τις 26 έως τις 28 Ιουλίου στο πλατεία του χωριού Βαρντίμ, στην περιοχή του Σβιστόβ (στον Δούναβη), διεξάγεται Φεστιβάλ κεντήματος. Το πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει, με είσοδο δωρεάν, συναυλίες, χορούς, διαλέξεις, εκθέσεις, παραδοσιακές φορεσιές,..

δημοσίευση: 7/26/24 12:00 PM

Η Ριμπάριτσα φιλοξενεί φολκλορικό φεστιβάλ

Εκτιμητές του βουλγαρικού φολκλόρ συγκεντρώνονται το Σαββατοκύριακο – 20 η και 21 η Ιουλίου, στο χωριό Ριμπάριτσα, της περιοχής του Τέτεβεν, για το 3 ο Εθνικό Φεστιβάλ και την 16 η έκδοση της «Γιορτής των λαϊκών εθίμων και της αυθεντικής..

δημοσίευση: 7/20/24 12:00 PM