Τα αναγνωστικά μας λένε ότι: "Άνεμος ονομάζεται η κίνηση μαζών αέρα στην ατμόσφαιρα που οφείλεται στις, κατά τόπους, διαφορές της θερμοκρασίας", ενώ η πρώτη γνωστή επιστημονική περιγραφή του γίνεται από τον Ιταλό φυσικό Ευαντζελίστα Τοριτσέλι τον 18ο αιώνα.

Αιώνες πριν όμως, οι άνθρωποι ταύτιζαν τους αέρηδες με κάποια ή κάποιες θεότητες ή πρόσωπα της μυθολογίας, τους απέδιδαν υπερφυσικές ιδιότητες και προσπαθούσαν να τους εξευμενίσουν με θυσίες και γιορτές. Όπως σε ολόκληρο τον κόσμο, έτσι και στα μέρη μας, ο λαός έδωσε στους αέρηδες ονόματα που τους χαρακτηρίζουν ανάλογα με την κατεύθυνσή τους, την δύναμη ή άλλες ιδιότητές τους. Ο κρύος άνεμος που φυσά από τα βόρεια λέγεται Δουνάβιος, Ντολνιάκ ή Βορεινός. Ο ζεστός νότιος είναι ο Άσπρος, ο Καλός άνεμος ή Νοτιάς. Ο ανατολικός είναι ο ομιχλώδης, λόγω της ομίχλης που φέρνει από την Μαύρη Θάλασσα, Κριβέτς ή Μαυροθαλασσίτης, ενώ ο δυτικός ακούει στα ονόματα Γκορνιάκατ ή Σοφιανός. Ο νοτιοανατολικός φέρει το όνομα Κοσάβα και ο βορειοανατολικός είναι ο ο Κοζίτσα.

Η παράδοση θέλει τους ανέμους κλεισμένους σε μια σπηλιά ή σε ένα δερμάτινο ασκό, με φύλακα ένα κουφό γέρο, ένα δράκο, μια τυφλή γριά, τον προφήτη Ηλία ή και τον ίδιο τον Θεό. Το φύσημα του ανέμου είναι σημάδι ότι ο κουφός γέρος, ή κάποιος από τους υπόλοιπους φύλακες, άνοιξε την είσοδο της σπηλιάς ή έλυσε το στόμιο του ασκού. Αν το φύσημα διαρκεί πολύ, ο λόγος είναι ότι ο γέρος δεν καταφέρνει να βρει από πού ξέφυγε ο άνεμος και καθυστερεί να κλείσει την τρύπα ή να δέσει τον ασκό.

Ο άνεμος βοηθά τους αγρότες σε διάφορες εργασίες, όπως στο ξεχώρισμα του σταριού από το άχυρο. Στην περιοχή της Στράντζα οι κάτοικοι έκαναν θυσίες για να έχουν καλό άνεμο στην περίοδο του αλωνίσματος.

Πάμπολλα είναι τα δημοτικά τραγούδια που μιλούν για τον Λευκό άνεμο ή τον Γκοριάνινα, αυτόν που φυσά από τα δάση και τα βουνά. Συχνά η ανύπαντρη θερίστρια παρακαλά τον άνεμο να μεταφέρει τα λόγια της στο δάσος, εκεί που ο αγαπημένος της βοσκά το κοπάδι του.

Στο παραμύθι "Το αγόρι και ο άνεμος", ένα από τα πιο αγαπημένα παραμύθια του λαού μας, ο άνεμος παρουσιάζεται στην αρχή ως σκανδαλιάρης και στην συνέχεια ως βοηθός και προστάτης. Μια φορά κι ένα καιρό ήταν μια χήρα μάνα που είχε ένα γιό. Οι δυο τους δούλευαν γερά και ασταμάτητα και κατάφερναν να έχουν πάντα πολύ στάρι στην αποθήκη τους. Μια μέρα η μητέρα έστειλε τον γιό της να φέρει αλεύρι από την αποθήκη. Ο μικρός γέμισε την λεκάνη, αλλά ο αέρας φύσιξε, ενώ πήγαινε σπίτι και το αλεύρι χάθηκε. Αυτό επαναλήφτηκε κάμποσες φορές, το αγόρι θύμωσε κι άρχισε να κυνηγά τον κακό άνεμο. Όταν τον έφτασε του ζήτησε να του γυρίσει το αλεύρι, αλλά ο άνεμος, μια και το αλεύρι είχε χαθεί, του χάρισε μια μαγική μαντίλα η οποία γέμιζε με τρόφιμα όταν της έλεγες ότι θέλεις να φας. Ο μικρός ξεκίνησε τον δρόμο του γυρισμού, αλλά κουράστηκε κι όταν βράδιασε έπεσε να κοιμηθεί σε ένα χάνι. Το πρωί που ξύπνησε, κατάλαβε ότι οι ιδιοκτήτες του χανιού του είχαν κλέψει την μαντήλα. Γύρισε το αγόρι πίσω στον άνεμο, του είπε τι έγινε κι αυτός του χάρισε ένα κόκορα που όταν κακάριζε από το στόμα του έβγαιναν χρυσά νομίσματα. Ο μικρός πήρε το δρόμο για το σπίτι, αλλά κουράστηκε και πήγε να κοιμηθεί στο ίδιο χάνι. Το πρωί ο κόκορας είχε χαθεί όπως και η μαντήλα. Πάλι πήγε ο μικρός στον άνεμο και τον παρακάλεσε. Τότε ο άνεμος του χάρισε ένα ραβδί που όταν ο κάτοχός της της έλεγε να δείρει αυτό το έκανε. Ο μικρός γύρισε στο χάνι, τιμώρησε τους κλέφτες, πήρε τα κλεμμένα, γύρισε στην μητέρα του και έζησαν αυτοί καλά κι μείς καλύτερα…

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης