Οι δραματικές εξελίξεις στη Λιβύη καθηλώνουν την προσοχή όλης του κόσμου και προκαλούν δραστήριες αντιδράσεις. Η Βουλγαρία δεν αποτελεί εξαίρεση και μόνο τις τελευταίες δύο μέρες το υπουργείο Εξωτερικών, ο Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γκεόργκι Παρβάνοφ, έκαναν ειδικές δηλώσεις. Οι βουλγαρικές αντιδράσεις εναρμονίζονται με εκείνες στον κόσμο, όμως έχουν και ιδιαίτερες πτυχές.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι δραστήριες θέσεις της Βουλγαρίας απέναντι στη λιβυκή σύγκρουση διαμορφώνονται εδώ και μερικούς μήνες και υπέστησαν αλλαγές. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου η Σόφια συμπεριφερόταν επιφυλακτικά στο συγκροτημένο από την αντιπολίτευση Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο με το επιχείρημα ότι αναγνωρίζει κράτη και όχι οργανώσεις.

Όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέταζε ποια θέση να λάβει για το Συμβούλιο, ο Πρωθυπουργός Μπορίσοφ προειδοποίησε προσωπικά ότι ανάμεσα στα μέλη του υπάρχουν άτομα, υπεύθυνα για τα βασανιστήρια, στα οποία πέντε Βουλγάρες νοσηλεύτριες υποβάλλονταν επί οκτώ χρόνια λόγω ψευδών κατηγοριών εναντίον τους για σκόπιμη μόλυνση παιδιών της Λιβύης με τον ιό του Έιτζ.

Όταν στις αρχές Ιουνίου η Βουλγαρία εντάχθηκε στην Ομάδα Επαφής για τη Λιβύη, ο υπουργός Εξωτερικών, Νικολάι Μλαντένοφ, δήλωσε ότι πρέπει να παρέχεται υποστήριξη στη Λιβύη, γιατί θέλει να γίνει νέο κράτος και να μη διαιρείται, όπως επιχειρεί ο Καντάφι.
Στα τέλη Ιουνίου όμως η Βουλγαρία αναγνώρισε τη νομιμότητα του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης. Με τη διευκρίνηση όμως ότι το κάνει, κρίνοντας πως αυτό είναι σε θέση να διευθύνει τη δημιουργία μιας δημοκρατικής και ενιαίας Λιβύης που βασίζεται στην ανωτερότητα του νόμου και τηρεί τους διεθνείς κανόνες προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι η Σόφια άφησε να εννοηθεί ότι η αναγνώριση δεν είναι άνευ όρων.

Η αναγνώριση κοινοποιήθηκε τη στιγμή που ο επικεφαλής της βουλγαρικής διπλωματίας, Νικολάι Μλαντένοφ, βρισκόταν για επίσκεψη στη Βεγγάζη, για να έλθει σε άμεση επαφή με την ηγεσία της λιβυκής αντιπολίτευσης. Εκείνη δήλωσε ότι κρίνει ως φιλικές τις σχέσεις με τη Βουλγαρία και θεωρεί ότι η Λιβύη μπορεί να επωφεληθεί της πείρας της στη μετάβαση προς τη δημοκρατία.

Οι συνομιλητές του κ. Νικολάι Μλαντένοφ άφησαν να εννοηθεί ότι πιθανόν γύρω από την υπόθεση των άδικα κατηγορούμενων Βούλγαρων νοσηλευτριών θα βγουν στο φως νέα δεδομένα που θα δείξουν ότι πρόκειται για σκηνοθεσία του καθεστώτος του Καντάφι.
Για τη διατήρηση των επαφών με το Συμβούλιο η Σόφια διαπίστευσε στη Βεγγάζη ειδικό απεσταλμένο, γιατί είχε αποσύρει το προσωπικό της πρεσβείας της στην Τρίπολη.

Εντωμεταξύ οι επαφές μέσω της πρεσβείας της Λιβύης στη Σόφιας αποδείχθηκαν αδύνατες λόγω παράξενων γεγονότων. Λίβυος διπλωμάτης επιχείρησε με βία να γίνει επικεφαλής της πρεσβείας, αφού αυτοανακηρύχθηκε εκπρόσωπος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου, όμως κηρύχθηκε persona non grata από το βουλγαρικό Υπουργείο Εξωτερικών, ενώ το Συμβούλιο αποστασιοποιήθηκε απ’ αυτόν.

Τα μηνύματα της κυβέρνησης και του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά τις τελευταίες δύο μέρες της σύγκρουσης ανάγονται βασικά στο ότι η Βουλγαρία δεν αναγνωρίζει τη νομιμότητα του καθεστώτος του Καντάφι, ότι απευθύνει έκκληση για σύντομη διακοπή της σύγκρουσης και διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και αναμένει ο συνταγματάρχης να παραπεμφθεί ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ως κατηγορούμενος για τα εγκλήματά του. Αυτά τα βασικά μηνύματα της Σόφιας εναρμονίζονται με εκείνα του υπόλοιπου κόσμου.

Το ιδιαίτερο είναι ότι η Βουλγαρία αναμένει στη Χάγη ο Καντάφι να δικαστεί και για τα βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκαν οι Βουλγάρες νοσηλεύτριες στη Λιβύη. Για την υπόθεση αυτή η Σόφια θα ζητήσει ευθύνες δια της δικαστικής οδού και από τους βασανιστές των νοσηλευτριών. Ένδειξη γι’ αυτό είναι το γεγονός ότι η Εισαγγελία στη Σόφια ξανάρχισε την ανάκριση εναντίον τους που είχε διακοπεί πριν μερικούς μήνες λόγω της μη ικανοποίησης των αιτήσεων νομικής αρωγής εκ μέρους της λιβυκής δικαιοσύνης.

Νέα αίτηση νομικής αρωγής θα υποβληθεί στην Τρίπολη μετά την εξομάλυνση της κατάστασης και από την αντίδραση των μελλοντικών αρχών εκεί θα μπορεί να κρίνει κανείς για την ειλικρίνεια των διαβεβαιώσεων που έδωσε η ηγεσία του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου τον Ιούνιο.

Τις δραματικές ώρες που οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις κατελάμβαναν την κατοικία του Καντάφι, η Βουλγαρία στο πρόσωπο του αρχηγού του κράτους, Γκεόργκι Παρβάνοφ, δήλωσε κατηγορηματικά ότι αναμένει να διατηρηθούν η ενότητα και η ακεραιότητα της Λιβύης, να αρχίσει διαδικασία εθνικής συμφιλίωσης και οι δυνάμεις που αγωνίζονται κατά του καθεστώτος να τηρούν αυστηρά τη νομιμότητα και τα δικαιώματα του ανθρώπου και να μην επιτρέψουν ανομία και αυτοδικία.

Η χώρα μας ως μέρος της διεθνούς κοινότητας θα υποστηρίζει και βοηθά τις λιβυκές δημοκρατικές δυνάμεις στην οικοδόμηση του νέου τους κράτους. Πείρα στη συνεργασία με τη Λιβυή η Βουλγαρία κατέχει από δεκαετίες, όμως η εφαρμογή της θα εξαρτάται από τις εξελίξεις εκεί, οι οποίες προς το παρόν, δυστυχώς, παραμένουν δραματικές και ανησυχούν τον κόσμο.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα