Ήδη την πρώτη εργάσιμη εβδομάδα του νέου έτους η βουλγαρική κυβέρνηση ενέκρινε ανανεωμένο στρατηγικό σχέδιο για τη διαχείριση των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων, μέχρι το 2030. Το προηγούμενο σχέδιο συντάχθηκε το 2004 αλλά, λόγω των νέων οδηγιών της ΕΕ που αφορούν την ασφαλή διάθεση των πυρηνικών αποβλήτων, το υπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας αποφάσισε να το ανανεώσει.

Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και όλα τα κράτη της ΕΕ με πυρηνικούς σταθμούς, περιλαμβανομένης και της Βουλγαρίας. Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, ο καλύτερος τρόπος αποθήκευσης των επικίνδυνων αποβλήτων είναι η ταφή τους βαθιά στη γη.

Στο ανανεωμένο στρατηγικό σχέδιο προβλέπονται τρεις εναλλακτικές λύσεις για τα πυρηνικά απόβλητα: ανακύκλωση, άμεση ταφή και ταφή μετά τη διάλυση των ραδιενεργών στοιχείων σε ειδικές αποθήκες.

Πέντε κράτη της Κοινότητας ήδη προτίμησαν την επεξεργασία των αποβλήτων, ενώ άλλα δύο καταρτίζουν σχέδια για την άμεση ταφή τους. Δεν υπάρχει ακόμα μια ενιαία πολιτική στον τομέα αυτό και προς το παρόν ο στόχος είναι να εγγυηθεί η ασφαλής αποθήκευση των πυρηνικών καυσίμων για τα επόμενα πενήντα-εκατό χρόνια. Πρωταγωνίστριες χώρες στην προτίμηση της άμεσης ταφής των πιο επικίνδυνων αποβλήτων, βαθιά στη γη, είναι η Γαλλία, η Σουηδία και η Φινλανδία.

Από το στρατηγικό σχέδιο της κυβέρνησης προκύπτει ότι η Βουλγαρία θα διαλέξει την χρήση των χρησιμοποιημένων ράβδων πυρηνικών καυσίμων που ήδη ανακυκλώθηκαν. Αναμένεται να γίνουν συζητήσεις για τον τρόπο διάθεσης των τελικών αποβλήτων. Εδώ η χώρα μας θα πρέπει να αποφασίσει αν θα δέχεται για ταφή τα τελικά τοξικά απόβλητα ή θα συμμετέχει σε σχέδια αποθήκευσής τους, από κοινού με άλλες χώρες ή θα επιστρέφει τα απόβλητα στη χώρα, από την οποία εισάγει το φρέσκο καύσιμο για τον πυρηνικό σταθμό στο Κοζλοντούι.

Προς το παρόν η Βουλγαρία θα συνεχίσει να εξάγει για επεξεργασία και αποθήκευση το χρησιμοποιημένο καύσιμο από τον Κοζλοντούι στη Ρωσία. Εξετάζεται και το ενδεχόμενο διάθεσης των καυσίμων στο υφιστάμενο σταθμό στο Κοζλοντούι και – στο μέλλον - στο Μπέλενε. Αυτό το ενδεχόμενο αποσκοπεί και στην περικοπή των τεράστιων δαπανών που καταβάλλει η Βουλγαρία στη Ρωσία για μεταφορά, επεξεργασία και αποθήκευση των αποβλήτων. Στόχος είναι να παραμείνουν εκεί, μέχρι τη στιγμή που θα καταρτιστούν νέες τεχνολογίες περαιτέρω χρήσης των πυρηνικών καυσίμων.

Στη Ρωσία, από την οποία εισάγουμε τώρα καύσιμο για τον πυρηνικό σταθμό, και που δέχεται πίσω τα χρησιμοποιημένα καύσιμα, φυλάσσονται πάνω από 640 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων από το σταθμό στο Κοζλοντούι. Τι θα γίνει όμως, όταν μετά την επεξεργασία τους, έστω και μετά από πολύ καιρό, αυτά επιστρέψουν στη Βουλγαρία; Το πρόβλημα είναι όντως σοβαρό, μια και στο Κοζλοντούι αποθηκεύθηκαν 925 τόνοι αποβλήτων από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Τα πυρηνικά καύσιμα όμως θα διπλασιαστούν, μετά την αναμενόμενη κατασκευή και θέση σε λειτουργία του δεύτερου πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε.

Παράλληλα η χώρα μας θα εφαρμόζει σύγχρονες τεχνολογίες για τον περιορισμό των αποβλήτων. Δεν αποκλείεται η Βουλγαρία να στέλνει τα απόβλητά της στις διεθνείς αποθήκες της Ευρώπης. Σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο, μέχρι το 2012 στο Κοζλοντούι θα ολοκληρωθεί και ο χώρος ξηρής αποθήκευσης των χρησιμοποιημένων καυσίμων, με δυνατότητα αποθήκευσης των αποβλήτων μέχρι και 50 χρόνια. Έως το 2015 πρέπει να τεθεί σε λειτουργία ο χώρος αποθήκευσης αποβλήτων χαμηλής και μεσαίας ραδιενέργειας από το σταθμό.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ