134 χρόνια από την αρχή της Απριλιανής Εξέγερσης του 1876

Η Απριλιανή εξέγερση του 1876 αποτελεί το αποκορύφωμα του απελευθερωτικού αγώνα του βουλγαρικού λαού κατά της Τουρκοκρατίας.

Κύριος διοργανωτής της εξέγερσης είναι η Επαναστατική Επιτροπή, που ιδρύθηκε το 1875 στην ρουμανική πόλη Γκιούργκεβο. Κατά τα σχέδιά της τα βουλγαρικά εδάφη διαιρούνται σε 4 επαναστατικές περιοχές - η περιοχή της πόλης Τίρνοβο (Κεντρική Βόρεια Βουλγαρία), Σλίβεν (Νοτιοανατολική Βουλγαρία), Βρατσα (Βορειοδυτική Βουλγαρία) και Πλόβντιφ (Κεντρική Νότια Βουλγαρία). Η προετοιμασία σε κάθε μια περιοχή γίνεται από αρχηγό και 2 βοηθούς.

Η καλύτερη προετοιμασία γίνεται στην Επαναστατική Περιοχή με κέντρο την πόλη Πλόβντιφ. Αρχηγός της περιοχής είναι ο Γκεόργκι Μπενκόβσκι, ο οποίος διακρίνεται για το οργανωτικό του ταλέντο. Σύμφωνα με την απόφαση της Επαναστατικής Επιτροπής του Γκιούργκεβο, οι αρχηγοί στο Πλόβντιφ συγκαλούν στις 14 Απριλίου 1876 συνέλευση στην τοποθεσία Ομπόριστε, όπου να καθορίσουν την ημερομηνία της εξέγερσης και να συζητήσουν τα προβλήματα της προετοιμασίας. Λόγω προδοσίας όμως οι τοπικές τουρκικές αρχές έμαθαν για τις αποφάσεις και προέβησαν σε άμεση δράση. Στις 19 Απριλίου έφιππη αστυνομική ομάδα από την πόλη Πλόβντιφ έφτασε στην πόλη Κοπρίβστιτσα για να συλλάβει την ντόπια Επαναστατική Επιτροπή. Ο αρχηγός της επιτροπής, Τόντορ Κάμπλεσκοφ όμως, μαζί με τους συναδέλφους του επιτέθηκε το κονάκι όπου βρισκόταν η τουρκική αστυνομική ομάδα. Κατά την ανταλλαγή πυρών το μεγαλύτερο μέρος των Τούρκων ζαπτιέδων σκοτώθηκε. Τα γεγονότα αυτά έγιναν στις 20 Απριλίου 1876 και η ημερομηνία θεωρείται αρχή της Απριλιανής εξέγερσης.

Ο Κάμπλεσκοφ απέστειλε στους αρχηγούς της επαναστατικής επιτροπής του Παναγκιούριστε την λεγόμενη «Αιματηρή επιστολή». Πρόκειται για μια επιστολή, γραμμένη με το αίμα ενός από τους ζαπτιέδες που καλεί όλους τους Βούλγαρους να ξεσηκωθούν κατά των Τούρκων. Μόλις έλαβε τούτη την επιστολή ο Μπενκόβσκι κήρυξε την εξέγερση και κατευθύνθηκε με έφιππη ομάδα προς τα χωριά στο βουνό Σρέντνα γκορά. Σταδιακά η εξέγερση απλώθηκε στα χωριά στα δυτικά μέρη του βουνού, στην κοιλάδα του ποταμού Εύρου και στους πρόποδες του βουνού Ρίλα.

Η γρήγορη εξάπλωση της εξέγερσης ανησύχησε τις τουρκικές αρχές. Η Υψηλή Πύλη προέβη στη γρήγορη κατάπνιξή της, στέλνοντας οπλισμένα στρατεύματα και βασιβουζούκους. Παρ’ όλο που είναι ανεπαρκώς οπλισμένοι οι Βούλγαροι προβάλλουν αντίσταση: "Ύστερα από άνιση μάχη στις 26 Απριλίου οι βασιβουζούκοι του αρχηγού Τοσούν Μπέι έβαλαν φωτιά στην πόλη Κλεισούρα. Λίγες μέρες αργότερα, στις 30 Απριλίου, κατέλαβαν και την πόλη Παναγκιούριστε.

Η πόλη Κοπρίβστιτσα, πάλι, κινδυνεύει να πυρποληθεί, αλλά σώθηκε χάρη στα λύτρα που πλήρωσαν οι ντόπιοι προύχοντες. Με την πτώση της Κοπρίβστιτσα η εξέγερση στο βουνό Σρέντνα γκορά καταπνίχτηκε.

Οι πολεμικές ενέργειες συνέχισαν στους πρόποδες του βουνού Ροδόπη. Στις 30 Απριλίου οι βασιβουζούκοι πολιορκούν την πόλη Μπρατσίγκοβο. Στις 5 Μαΐου εκτός από τους βασιβουζούκους ήρθαν και τακτικά τουρκικά στρατεύματα. Η κατάσταση των Βούλγαρων χειροτέρεψε, αλλά αυτοί συνέχισαν να δίνουν επίμονη μάχη. Οι τοπικοί προύχοντες, όμως, προέβησαν σε διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους που οδήγησαν στη σύλληψη των επαναστατών με επικεφαλής τον Βασίλ Πετλέσκοφ. Καθ’ οδόν για τη Σόφια ο ίδιος αυτοκτόνησε.

Στις 2 Μαΐου άρχισε η τραγωδία της πόλης Μπατάκ. Οι τοπικοί επαναστάτες, πολιορκημένοι από τον άτακτο στρατό του Αχμέντ αγκά Μπαρουτανλί ηττήθηκαν. Ο πολυάριθμος αντίπαλος μπήκε στην πόλη και προχώρησε σε μαζική σφαγή. Εντός 3 μερών εξοντώθηκαν πάνω από 3000 άτομα - γυναίκες, άνδρες και παιδιά. Ηρωική αντίσταση προέβαλε επίσης ο πληθυσμός της πόλης Πέρουστιτσα, όπου οι επαναστάτες βρήκαν καταφύγιο στην εκκλησία. Η εκκλησία, όμως, πυρπολήθηκε από τον τουρκικό στρατό.

Το ξέσπασμα της εξέγερσης βρήκε την επαναστατική επιτροπή του Τίρνοβο σε δύσκολη κατάσταση. Παρ’ όλο που ένα μέρος των αρχηγών συλλήφθηκαν, οι ντόπιοι κάτοκοι οργάνωσαν μια ομάδα, «τσέτα», με επικεφαλή τον παπά Χαριτόν και με οπλαρχηγό τον Πέταρ Παρμάκοφ. Στις 29 Απριλίου η ομάδα εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι του Ντριάνοβο και κατά τη διάρκεια 9 μερών έδωσε αδιάκοπη μάχη με τον αντίπαλο. Στις 7 Μαΐου το μοναστήρι καταστράφηκε από πυρά πυροβολικού, οι ξεσηκωμένοι δοκίμασαν να σπάσουν την πολιορκία. Οι περισσότεροι όμως σκοτώθηκαν, οι υπόλοιποι δικάστηκαν. Οι φλόγες της εξέγερσης απλώθηκαν και στις περιοχές του Γκάμπροβο και του Σεβλίεβο.

Μια από τις πιο ηρωικές σελίδες της απριλιανής επανάστασης είναι η ιστορία της ένοπλης ομάδας των επαναστατών - μεταναστών με αρχηγό τον μεγάλο Βούλγαρο ποιητή Χρίστο Μπότεφ. Αυτοί κατέλαβαν το βαπόρι «Ραντέτσκι» και μ’ αυτό τον τρόπο πέρασαν από την ρουμανική στη βουλγαρική όχθη του ποταμού Δούναβη. Στην πορεία της προς το Αίμο η τσέτα έδωσε μάχες και ο Μπότεφ σκοτώθηκε.

Στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου του 1876 η Απριλιανή εξέγερση πνίγηκε σε αίμα. Κατά τη διάρκεια ενός μήνα σκοτώθηκαν 30 000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Πυρπολήθηκαν και λεηλατήθηκαν εκατοντάδες χωριά και πόλεις. Χιλιάδες εξεγερμένοι φυλακίστηκαν ή εξορίστηκαν. Παρ’ όλο που απέτυχε, η εξέγερση έπαιξε μεγάλο ρόλο στην βουλγαρική ιστορία. Αποκάλυψε την ακράδαντη βούληση του βουλγαρικού λαού να πολεμάει σκληρά για την ανεξαρτησία του και να απελευθερωθεί μια για πάντα από την οθωμανική κυριαρχία. Ο δίκαιος αγώνας του και η αυτοθυσία του βρήκαν απήχηση ανάμεσα στην ευρωπαϊκή δημοκρατική και φιλελεύθερη σκέψη. Άρχισε μαζικό κίνημα υποστήριξης των απελευθερωτικών αγώνων των Βουλγάρων.

Η Απριλιανή εξέγερση βάζει το Βουλγαρικό εθνικό ζήτημα στη διεθνή σκηνή και επιβάλλει την ανάγκη της άμεσης επίλυσής του. Είχε ως αποτέλεσμα τη σύγκλιση της Συνδιάσκεψης της Κωνσταντινούπολης του 1876-1877 με τη συμμετοχή των Μεγάλων δυνάμεων και τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο από το 1877-1878.

Μετάφραση: Βικτόρια Βάντσεβα

Διαδώστε

134 χρόνια από την αρχή της Απριλιανής Εξέγερσης του 1876

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια

Το Ψυχοσάββατο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ τιμάμε τη μνήμη των νεκρών

Μετά το «ΟΧΙ» ακολούθησαν δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα

Ημέρες Κροατικής Αρχαιολογικής Κληρονομιάς στη Σόφια