Osmanlı belgelerine göre, Momçilgrad belediyesine bağlı bugünkü Bivolyane köyü yakınlarında, Elmalı Baba Tekkesi'nde eğitim gören 500'den fazla derviş yaşamıştır. Burası bir zamanlar Balkanlar'da dervişlerin en büyük merkezi olarak bilinir. Tekkenin 3.000'den fazla kitap içeren zengin kütüphanesinin büyük bir kısmı kaybolmuştur. Kırcali'deki BNR muhabiri Valya Apostolova'nın röportajına göre yerli halk, bu tekkede Hz. Muhammed’in sevgili kızı Fatıma’nın mezarının bulunduğuna inanır.

Hristiyan Tapınak Şövalyeleri’nin bir benzeri olan, Bektaşi tarikatının gaziler zümresinden olan bu dervişler, Elmalı Baba Tekkesi’nde İslam’ı yayar ve bu propagandanın ulaştığı her yere Osmanlı ordusunun da ulaştığına inanılır. Elmalı Baba Tekkesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’daki ilk başkenti olan bugünkü Yunanistan’da bulunan Dimetoka’dan başlayan bu propagandanın merkezidir. “Bunlar Bektaşi tarikatının dervişleri, bekar dervişler”, diyor yerel tarihçi ve yakındaki Zvinitsa köyündeki Okuma Evi’nin başkanı Muharrem Aliosman ve şöyle devam ediyor:

“Onlar eğitimli insanlardır, çünkü tekkelerde alfabeyi öğrenirler, Kuran okumayı bilirler, el yazma eserler yazarlar. Eğitim merkezi hakkında pek çok malumat var. Çok sayıda el yazma eserlerin bulunduğu büyük bir kütüphanesi varmış, fakat geçen yüzyılın 20-li yıllarında eserler kaybolur. Belki bir gün ortaya çıkarlar. Fakat ben bir araştırmacı olarak, tekkeyle ilgili el yazmaları muhafaza eden kişilere rastladım. Dervişlerin eğitimine şifacılık da dâhildir. Hatta şu an hocalar arasında bu bilgi, dua ile iyileştirme şeklinde korunur, suya Kuran’dan bazı ayetler okunur. İnsanlar duaların ve bitkilerin gücüyle şifa bulurlar.”

Derviş adayı, yeteneklerini kanıtlamak için üç gün boyunca dar ve karanlık bir odada, aç ve susuz kalarak imtihandan geçmek zorundadır.

"Derviş, başkalarının düşüncelerini okuyabilecek seviyeye gelene kadar orada kalır. Ertesi gün kendisine tekke şeyhinin rüyasında ne gördüğünü sorarlar.

Rüyasında ne gördüğünü bilirse eğer, artık derviş olduğu kanıtlanır. Tasavvuf gibi derviş öğretileri, insanların manevi gelişimi için gerekli pratiklerdir. Bu seviyeye ulaşanlara veli adı verilir ve bizde onlara türbeler inşa edilir. Onlar hasta iyileştirebiliyorlar. Bir kısmı uçabiliyor, yağmur yağdırabiliyor, geleceği görebiliyor… Onların eski bir kehanetine göre bu topraklar çöle dönecek, sular yok olacak”, diye anlatıyor Aliosman.

Bivolyane köyü civarındaki dini merkez XIV. yüzyıldan XIX. yüzyıl başına kadar faaliyettedir. Bugün Elmalı Baba Tekkesi restore edilmiştir. Burada altı erkek mezarı olan bir hazire ve ayrı bir kadın mezarı vardır. Onun da Hz. Peygamberin tek evladı olan Fatıma’ya ait olduğuna inanılır.

“Ya dervişler? Onlar yok olmadı. Bulgaristan’da bugün de çok sayıda derviş var”, diye vurguladı tarihçi ve araştırmacı Georgı Kulov ve şunları belirtti:

“Onlar derviş olduklarını açıklamazlar, fakat manevi olarak yücelmiş, Aleviliğe adanmış, onun öğretisini ve Bektaşilikle, Alevilikle ilgili bilgiyi kendi dostları ve diğer insanlar arasında yayan kişilerdir.”

Alevilik, İslami bir akımdır. Bir görüşe göre, onun Balkanlar’daki takipçilerinin çoğu Bogomillerin torunlarıdır. Onlar ritüellerini şarapla icra ederler, mum yakarlar, alkol içerler. Maye adı verilen yıllık kutlamalarda kurban keserler. Bunlardan ilki eylül başında, Elmalı Baba Tekkesindedir.

İlgili yazılar:

• Bulgaristan’daki Aleviler 

• Alevi Babası Halil İbrahim Koz ile Alevîlik üzerine

Çeviri: Nergis Hüseyin