Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2024 Tüm hakları saklıdır

Halk kıyafeti yapımında canlanan eski yöntemler

Küstendil bölgesine ait halk kostümünde altın, gümüş ve ipeğin uyumu

Photo: BNR - Blagoevgrad

UNESCO’nun 2021 yılı “Yaşayan İnsan Hazinesi” ödülünü Saya adı verilen antik Küstendil halk kostümünün yapımıyla ilgili projesi sayesinde kazanan Madlen Bojilova Amin BNR’nin Blagoevgrad Radyosuna konuk oldu. Madlen bir süre önce yurt dışından memleketi Svoge’ye döndü ve 100 yıl önceki eski teknikleri kullanarak kendisine geleneksel bir halk kostümü dikecek birini aramaya koyuldu. Fakat bu arayışları sonuç vermeyince kendi kalk kıyafetini dikmeye karar verdi. Yerel müzede Küstendil bölgesine ait halk kıyafeti örneğini görünce çok etkilenen kadın, kendisi için tam da bu kostümü dikme kararı verir. Böylece uzun araştırmalar ve yoğun çalışmanın ardından Madlen, son 100 yılda unutulmaya yüz tutmuş teknolojileri geri kazandırmayı ve güzelliğiyle büyüleyen, Küstendil bölgesinin halk kıyafetinde kodlanan antik sembolleri çözmeyi başardı.


Sanskrit dilinde Saya’nın gölge, zarif bedenimizin görüntüsü anlamına geldiği ortaya çıktı. İlkel kesimi, Saya’nın antik dönemde yaratılmış çok eski bir kıyafet türü olduğunun en güçlü göstergelerinden biridir. Halk kıyafetindeki önlük kırmızı veya turuncu olacak şekilde iki renktedir. Ancak bu renkler tesadüfi değildir, çünkü bu renklere karşılık gelen belirli enerji merkezleri için bir nevi kalkan görevi görmekteler. Madlen Saya halk kıyafeti hakkında şunları söyledi:

“Paftalar da, “ogırleça”nın (elbisenin üst kısmı) olduğu gibi birbirine yakın iki el şeklinde olur ve enerji alanlarını korur. Bu ruhun bulunduğu kalbi çevrelediği için yaratılışın sembolüdür.  Kadınlar alınlarına altın pendar koyarlar, ki bunun da bir sembolü var. Gelinlerin başlarına gül takması ise evliliğe hazır oldukları anlamına gelir. Tüm bunlar nesilden nesile aktarılır ve insanlar bunun neden böyle olduğunu, sembollerin ne anlama geldiğini bile sormazmış, çünkü ataların aktardığına sorgusuz sualsiz inanılırmış.”

Küstendil bölgesine ait otantik halk kıyafetini tüm tekniklere uygun yaratmak Madlen Bojilova Amin’in 4 yılını aldı. Eskiden halk kıyafetinin yapılışında gerçek altın, gümüş ve ipek kullanılırmış. En zor kısım altın çorbacı bikme denilen telkari kısmıymış. Madlen halk kıyafetinin içinde tam olarak ne olduğunu öğrenmek için küçük bir parça eski sırmayı laboratuvara incelenmek üzere götürdüğünü paylaştı ve şöyle devam etti:


“Özünde, etrafına gümüş ipliğin spiral olarak sarıldığı pamuk ve ipek ipliği olduğu ve bunun da gümüş sırma olduğu ortaya çıktı. Bu gümüş sırma 24 ayar altının içine batırıldığı anlaşıldı. Kordonların bir kısmı keçi kılından yapılmış. Gelinler için aynı zamanda keçi kılından çoraplar da yapılırmış.  Bu çoraplar düğün gününde gelinlere verilirmiş ve yeni eve ilk girişlerinde onları giymeleri gerekiyormuş, çünkü böylece nazardan korunduklarına inanılırmış.”

“Yaşayan İnsan Hazinesi” ödülünün sahibi olan kadın, sadece geçmişten günümüze uzanan geleneksel malzemeler kullandığını paylaştı. Madlen, tesadüfen ipekböceği yumurtalarının kendisine getirildiğini ve ipek kozası yetiştirmeye başladığını paylaştı. “Burada, dağlarda koyun yetiştiren tanıdıklarım var, bana deri veriyorlar. Sonra deriler yıkanıp geriliyor, önce eğirip ip haline getiriyor ve yatay tezgahta önlük olarak dokunuyor” diyen Madlen devamında şunları söyledi:


“Müşteriler bana yapmam için başka halk kıyafetleri de getirmeye başladı. Şu anda bir Makedon kostümü üzerinde çalışıyorum. Artık tüm bu mirası başkalarına aktarmak istiyorum. Bu amaçla eski bir ev kiralayıp orada insanlara ipek böceği yetiştirmeyi, yün eğirmeyi, el kordonları ve uzun süredir üretilmeyen ipek kordonlar dahil olmak üzere nasıl yapılacağını öğretmek için yılda birkaç kez eğitim düzenlemek gibi bir fikrim var.”

2023 yılında Madlen Bojilova Amin Özbekistan’da düzenlenen uluslararası el sanatları festivaline de katılarak Küstendil halk kostümünü tanıttı ve Bulgaristan bayrağını gururla dalgalandırdı.

Tarakliya'daki Bulgarlar halk kıyafetlerinden vazgeçmiyor

Banat milli giysilerinin çeşitliliğini Rumence ve İngilizce çıkan bir kitap tanıtıyor

Veska Çerneva’nın kağıttan kar taneleri

Yazı: Veneta Nikolova /Kaynak: BNR-Blagoevgrad Radyosu’ndan Vanya Bahçivanova’nın röportajı/

Тürkçesi: Bedriye Haliz




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Cenneti sıkıcı bir yer olarak gören bilge yazar

Bulgaristan'da nesiller boyu okurun sevdiği yazar Yordan Radiçkov hayatta olsaydı bugün 95. yaş gününü kutlayacaktı. 2004 yılında hayata veda eden sevilen yazar Radiçkov'a özel 2014 yılında yayınladığımız bir yazıyı dikkatinize sunuyoruz:  Ocak 2014’te,..

Eklenme 24.10.2024 15:53

Filibeli Ahmet Hilmi’yi vefatının 110. yılında anıyoruz

“Filibeli Ahmet Hilmi’nin  “Hayalin derinliklerinde”-  bir Sufi’nin masalını Bulgar okurlarına 2021 yılında kazandırmış olduk. Çevirinin çok uzun bir yolu var. Biz yolumuza Ahmet Hilmi nasıl  “Filibeli”  oldu sorusunda yola çıkalım”. Stüdyoda konuğumuz..

Eklenme 17.10.2024 13:29

Silviya Katsarova'nın 70. yaşgününde 70'lerden Türkçe şarkılar

Bulgaristan’ın en sevilen ses sanatçılarından olan Silviya Katsarova  70. doğum gününü NDK- Kültür Sarayında muazzam bir konserle kutladı. Sanatçı sık- sık BNR Türkçe Yayınlar Bölümünde radyomuzla ile bağlantılarından bahsederken, 2020 yılında..

Güncelleme 17.10.2024 11:01