Dünya çapında 115 milyon çocuk oldukça zor işlerde çalışıyor. Çocuklar genellikle metal işçiliği, inşaat, tekstil, elektrikli araçlar için pil üretimi gibi yüksek gelirli sektörlerin itici gücünü oluşturuyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün verilerine göre sorun hem sanayileşmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri etkiliyor. Askeri çatışmalar, krizler ve Covid-19 salgını daha fazla aileyi yoksulluğa iterek milyonlarca çocuğu işgücü piyasasına girmeye zorladı. Çocuk işçiliğinin kalıcı olumsuz sonuçları var çünkü bu insanları eğitimden ve buna bağlı olarak yetişkin olarak makul gelir elde etme fırsatlarından mahrum ediyor.

Bulgaristan’da çocuk emek sömürüsünden söz edemeyiz çünkü reşit (18 yaş) olmayanların çalışması onlarca yıldır yasal olarak düzenleniyor ve ihlaller kontrol makamları tarafından katı bir şekilde yaptırıma tabi tutuluyor. Ülkemizde eğitimin zorunlu olduğu resmi yaşa kadar, yani 16 yaşına kadar çocuk işçiliği yasaktır. Bu nedenle, 16 ila 18 yaş arasındaki kişileri işe almak için Çalışma Müfettişliğinden zorunlu izin alınması gereken yerlerde yönetmelik daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Önemli bir şart daha getirilmiştir ve buna göre işverenin reşit olmayan çalıştıracağı ilgili işyerine başvurup izin alması ve yönetmeliğe göre başka faaliyetlere dahil olma hakkının olmamasıdır. Bu işyerinde, Çalışma Müfettişliği tarafından, çalışanın fiziksel ve zihinsel gelişimi için stres veya diğer zararlı faktörlerin varlığına yönelik sık sık kontroller gerçekleştirilir.

Çalışma Genel Müfettişliği’nin bildirdiğine göre, reşit olmayanları çalıştırmaya yönelik daha büyük idari gerekliliklere rağmen, işgücü piyasasında onlara olan ilgi artıyor. Bulgaristan’da otelcilik, restorancılık ve ticaret sektörlerinde bu tür personellere ihtiyaç var. Bu işlerdeki faaliyetlerin çoğu reşit olmayanlar tarafından gerçekleştirilebilir ve bu yıl müfettişler, yaz tatili başlamadan önce bile çalıştırılan reşit olmayanların sayısında zirveye ulaşıldığını bildirdi.

Bulgaristan Ulusal Radyosu’na konuşan Çalışma Genel Müfettişliği’nde uzman Dina Hristova – İgnatova, çalışma ruhsatlarıyla ilgili “Pandemi öncesi senede 9-10 bin civarında ruhsat veriyorduk şimdi 12 bin oldu” dedi ve devamında şunları belirtti:

“Mayıs ve Haziran ayları tatilin başladığı Temmuz ayından itibaren işte olabilmeleri için çalışma ruhsatı talepleri gelmeye başladı. Pandemi sürecinde kapalı olan ve ardından reşit olmayanlara pek fazla talep göstermeyen otel ve restoran sektörlerinden büyük ilgi artışı var. Şu anda ilgide en az üç kat artış olduğunu söyleyebiliriz. Ekonomide yükselişin olduğunu gösteren en önemli nokta kuşkusuz bu işgücüne gösterilen talep ve istihdamdır. İşverenler durgunluk zamanlarında sadece reşit çalışanlara güvenir, o yüzden bu ilgi ilerlemeye işarettir” dedi.

Reşit olmayanların çalışma hakkı sıkı bir şekilde düzenlenmiştir ve aynı zamanda devlet tarafından da son derece dikkatli korunmaktadır. Bu amaçla Çalışma Müfetişliği’nin gençlere tavsiyesi, deneyimsiz de olsalar, her zaman işverenle sözleşme imzalamaları. Okul psikoloğu ve terapisti Kalin Gaytaciev’e göre idari taraf, gençlerin karşılaşabileceği bir zorluk, ancak çalışma fırsatından vazgeçmemeleri gerekir. Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR’nin “Hristo Botev” programına konuşan psikolog, “Çalışmanın çocuğun ruhu üzerinde olumlu ve geliştirici bir etkisi vardır. Bu nedenle çocukluk işe, iş de çocukluğa zarar vermez” dedi ve şöyle devam etti:

“İş, anlam duygusuyla kişisel önemle ilişkilendirildiğinde, çocukların ruhu üzerinde olumlu bir etkisi olur. Çalışmak genç insanda başarma ve önemli hissetme duygusunu doğurur. Böylece çocukluktan yetişkinliğe yumuşak ve güzel bir geçiş olur” dedi.

Foto: pixabay, BGNES

Türkçesi: Bedriye Haliz