İkinci Dünya Savaşı, Yahudilere ve Ari olmayan ırklara karşı eziyetlerle tarih sayfalarına geçen 20. yüzyılın en karanlık dönemlerinden biridir. Faşist rejimler tarafından aşağılanıp takip edilen milyonlarca Yahudi toplu mezar ve toplama kamplarında hayatından olurlar. Antisemitizm sadece Roma- Berlin- Tokyo arasında kurulan Üçlü Pakt ülkelerinde değil, Almanya’nın Nazi yasalarına göre mevzuatını düzenleyen Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Slovakya, Hırvatistan ve Finlandiya’da da hız alır. Çoğu Yahudi kökenli yurttaşlarını ölüm saçan toplama kamplarına gönderme emrine uyar. Nitekim, Bulgaristan, Yahudileri savunan insani davalarıyla geniş kamu çevrelerini celbetmeyi başararak, 48 binden fazla Yahudiyi kurtardı.
Olay, Sofya Metropoliti Stefan ve Plovdiv Metropoiti Kiril’in şahsında Bulgar Ortodoks Kilisesi’nin Plovdiv’ten yüzlerce Yahudi’nin sınır dışı edilmesini önlediği 10 Mart 1943 günü meydana geldi. Bunu izleyen günlerde Halk Meclisi başkan yardımcısı Dimitar Peşev ile 43 milletvekili Bulgaristan ile Üçüncü Reich’inonbinlerce Yahudi’nin toplama kamplarına gönderilmesine ilişkin imzaladığı gizli anlaşmayı gün ışığına çıkarıp Nazi Almanyası’nın bu planlarını suya düşürüyorlar.
Milletvekiili Petar Mihalev, tüccar Asen Suiçmezov, öğretmen Vladimir Kurtev ve avukat İvan Momçilov’un bu çalışmalara büyük katkıları var. İsrail’deki ‘Yad Vashem’ anıt kompleksinde onlar Holokost zamanında Yahudilerin kurtarılması için hayatlarınıı feda eden Musevi kökenli olmayanlara verilen ‘Dünya Salihleri’ unvanınasahiptir. Dimitar Peşev’in Küstendil’de müzeye çevrilmiş evi Bulgaristan Yahudilerinin kurtarılmasını milli borcu bilen Küstendil yurttaşlarını korunan önemli belgelerle tanıtıyor.
Mart 1943 olaylarının anısını canlı tutan Bulgaristan’dan farklı olarak Nazilerle yardımcılarının canavarlıklarının gerçekleştiği bazı ülkelerde bu konuda ses çıkarılmıyor.İnsanlığa karşı en ağır cinayetlerin sahnesi olan Avrupa’da bu günlerde ne yazık ki Nazi ideolojilerinin propagandası ve yürüyüşlerine yeniden tanık oluyoruz. Bunun için karanlık geçmişin bugünü ve yarınımıza hakim olmasına izin vermemek için yaşanan Holokost’u her zaman hatırlatmamız gerek.
Foto: registersofia.bg, arşiv
Çeviri: Neli Dimitrova
Avrupa'nın kalbinde yer alan 16 seçim sandığından biri olan Brüksel'de, gün ortasına kadar son derece yüksek katılım kaydedildi. Bulgaristan Radyosuna konuşan Sandık Kurulu Başkan Yardımcısı Aneta Todorova , Bulgaristan saati saat 15:00..
Bulgaristan'da hareket ve görme engelli insanlar , hareket etmede ve yaşamlarında birçok zorlukla karşı karşıya kalıyor. Ancak fiziksel engeller şöyle dursun, bilgi ve idari hizmetlerdeki erişim düzeyinde de engeller mevcut. Tüm..
Dünyaca ünlü keman sanatçısı ve Amsterdam Kraliyet Concergebow Orkestrası Baş Kemancısı Vesko Pantaleev – Eschkenazy, Bulgaristan Radyosuna konuşurken “Oy verme hakkımı kullanabiliyor ve bunu yapmamın mümkün olduğu bir yerde bulunuyorsam sandık başına..