Ülkemizde güzel şarap hayat iksiri olarak nitelendiriliyor ve daha Hristiyanlık öncesi Bulgar topraklarında bilinen bir içki olarak rağbet görüyor.  

14 Şubat Trifon Zarezan günü Bağcıların ve Şarapçıların günü olarak kutlanıyor. Bulgar topraklarında bağcılığa karşı özel bir ilgi ve üzüme karşı bir kült var, denilebilir. Hava şartları ve iklimdeki kaprislere rağmen bağlar verimli hasat vermeye devam ediyor. 

Daha eski zamanlardan beri 14 Şubat bağcıların ve şarapçıların günü olarak kutlanır. Trifon Zarezan olarak adlandırılan bu bayramda bağa gidilir ve şenliklerle, şarkılarla bağ budama töreni yapılırmış. Sonbaharda ise yine çan sesi eşliğinde ve halk şenliği ile bağ bozumuna başlamanın müjdesi verilirmiş. 

Bu gelenekler hala bazı yerlerde korunuyor ve yine aynı anlamları taşıyor. Eski yerli cins bağların korunması ve yüzlerce ailenin geçim kaynağı olmuş bu eski üzüm arazilerin yok edilmemesi de aynı şekilde önemlidir. 

“Yerli şarap cinsleri gittikçe yok oluyor ve rağbet görmüyor”diyor özel bir iarapçılık dergisi baş editor ve uluslararası yarışmalarda şarap tadımı uzmanı Margarita Levieva.  

•  Trifon Zarezan - bağcıların emeği ile başlayan ve şarap dolu kadehlerle sona eren bir bayram

Şarap üretimiyle ünlü bölgelerde bağ bakımı ailelerin yıllarca hayat tarzını şekillendirmiş.

„Bir- iki dönüm bağlıkta insanlar 10, 15, 20 eski Bulgar cinsi bağ kökü dikermiş. Buna değerli bir taşınmaz kültürel miras gözüyle bakılır. Bu bağ türlerinden bazıları Pleven’de Bağ Enstitüsünde bile yok. Onların bazıları 60- 100 yaşında ve nesiller boyu ailelerin kültürel zenginliği olmuştur. Yerleşim yerlerinde ailelerkültürel takvimini bağ bozumu ve bağcılık işlerine göre ayarlarmış. Bağ sahibi olmak, üzümden şarap yapmak ve onu tadım için köydeşlerine taktim etmek bir onur meseleseymiş. Yaptığın şarabın kalitesinden nasıl bir insan olduğun anlaşılır, algısı yaygın”.  

Ancak 50 yıl önce Cabernet, Chardonnay, Traminer gibi yabancı cins bağlar ekilmeye başlandı ve eski türler yavaş, yavaş yok olmaya başladı. Şu an bu cinsler en yaygın ve şarapçılıkta en çok tercih edilen üzümler oldu.  

•  Folklorda şarap ve üzüm

Ufak çaplı şarap üreticilerinin bahçelerinde “küçük bağlar” adı verilen ve Bulgaristan’ın bağcılık dalında kültürel ve tarihini mirasını koruyan araziler var. 

Levieva: “Sanayi üretimi, dev fabrikalar ve teknolojinin çok gelişmiş olmasına ragmen, şarapçılıkta ve ev üretiminde insan faktörü ve insanların emeği saygıya değerdir” dedi. 

Endüstriel şarap üretiminde üzümün fermentasyonu için bilimsel yaklaşım ve yeni teknolojiler geliştiriliyor, ancak geleneksel tadı ve şarap kültürünün ana değerini ev yapımı şaraplar veriyor.  

Derleyen: Gergana Mançeva (Milena Vodeniçarova, BNR Hristo Botev)  

Çeviri: Sevda Dükkancı