Günün Programı
Yazı Boyutu
Bulgaristan Ulusal Radyosu © 2025 Tüm hakları saklıdır

Bulgaristan'da 1946 öncesinde parlamento seçimleri

Bulgaristan’da seçimlerin ve oy kullanımının tarihi - 2. Bölüm

İlk basılı oy pusulaları ve nispi temsil seçim sistemi ilk kez ne zaman uygulandı?

XX. yy.'ın 20'li yıllarında seçim sandığı.
Photo: arşiv

Ülkenin kurtuluşundan (1878) sonra ilk Bulgar anayasası olan Tırnovo Anayasasında genel oy hakkının modern ve demokratik  normları belirlendi. Birinci Dünya Savaşı'na kadar milletvekilleri çoğunluk seçim sistemiyle seçildi. Yıllar geçtikçe, mevzuat gelişti. Oy verme seçim sandıkları  daha erişilebilir hale getirildi. Ve bu katılım oranını artırdı. 1879'daki ilk seçimlerde % 20'den % 50'nin üzerine. Yirminci yüzyılın başlarında bu oran % 80'e varıyor. İlk oy pusulaları seçmen tarafından veya parti propagandasını üstlenenler tarafından doldurulurmuş.

Sofya Üniversitesi'nden tarihçi Dr. Svetoslav Jivkov anlatıyor:

"Oy pusulaları gerçekten elle yazılıdır ve teoride her seçmenin okuma yazması olması gerekir. Ancak pratikte yasa,  seçmenleri kendi oy pusulasını yazmaya zorlamaz. Yani doldurmuş da olabilirdi. O zamanlar erkek nüfusunun % 3 gibi okuryazarlık oranı ile bu da yaygın bir uygulama olduğunu tahmin edebiliriz.”

Dr. Svetoslav Jivkov

Renkli oy pusulaları, 1909 ile 1913 yılları arasında bir reform paketi ile uygulanır. Amaç, okuma yazma bilmeyen seçmenlerin parti rengine göre seçimi kolaylaştırmak. Basılı bültenler meydana getiriliyor, milletvekili olmak isteyenlerin adaylığını öne sürüyor, mecburi olarak.

Bulgaristan, Sırbistan, İsveç, Finlandiya, Belçika ve Küba ile birlikte orantılı sistemi ilk uygulayan ülkeler arasında yer alıyor. Amaç, oyların demokratik dağıtımını artırmaktır. Çünkü çoğunluk sisteminde listelere girmeyen adaylara verilen oyların büyük bir kısmı iptal edilir ve seçim sonuçları adil değildir.

"Çok  koltuklu çoğunluk sisteminde, yirminci yüzyılın ilk yıllarında genelde iktidar olan ilk güç, oyların ortalama % 45-50'sini kazanır. Ancak bazen koltukların % 80'ini alır. Bu bir problemdir. Avrupa'da bir sorundur ve bu nedenle bazı ülkeler orantılı bir sistem yerine tek bölgeli sistemi uygular.”

Daha 1912 yılında Bulgaristan’da orantılı sistemine bir çoğunluk unsuru da eklenir. Böylece seçmen, parti listesindeki istenmeyen milletvekili adayının isminin  üstünü çizme hakkına sahiptir.

​"Siyaset bilimcilerin dilinde buna çoklu olumsuz tercih denir. Ve eğer bir aday bölgedeki bir partiye olumsuz oyların yarısından fazlasını alırsa,  listede birinci olsa bile sonuncu olur. Böylece en istenmeyen adaylar seçmenlerden destek görmez. 1923'te başka bir değişiklik de uygulanır. Bir seçim bölgesi tarafından seçilen koltuk sayısı 15'ten 3'e azaltılır.”

Türkçesi: Müjgan Baharova




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Kategorideki diğer yazılar

Cuma öğleden sonra

On bir ayın sultanı olarak nitelenen Ramazan-ı şerif, Müslümanın özel yaşantısına ve Müslüman toplumunun hayatına alışılagelmişin dışında bazı farklılıklar getirmektedir. Bu, Ramazan ayına özel olan farz oruç, vacip fıtır sadakası, kuvvetli bir sünnet..

Eklenme 14.03.2025 14:00
Şiroka lıka'da Eksarh I.Stefan'ın anıtı

Bulgar Eksarhı I. Stefan’ın şahsiyeti ve yaşamı belgesel fotoğraflarla anlatıldı

Sofya’da Halk Meclisi’nde düzenlenen sergide Bulgar Eksarhı I. Stefan’ın yaşamı belgesel fotoğraflarla anlatıldı. Din adamlarının siyasi hayattan uzak durmaları gerektiğini savunması ve II. Dünya Savaşı sırasında Bulgar Yahudilerinin kurtarılmasında..

Eklenme 09.03.2025 05:35

Ramazan Ayının Özellikleri

Cenâb-ı Allah’ın insanlara bahşettiği en önemli nimetlerden biri mübarek Ramazan ayıdır. Zira Ramazan-ı şerif, insanlığın hidayet rehberi, doğru yolu açıklayıcı, doğru ile yanlışı ayırma kıstası olan son ilâhî kitap Kur’ân-ı Kerim’in nazil olmaya..

Eklenme 07.03.2025 14:05