Bir hafta önce bir dizi olay, vatandaşların kitlesel memnuniyetsizliğini körükledi. “Evet, Bulgaristan” lideri Hristo İvanov’un Hak ve Özgürlükler Hareketi'nin fahri lideri Ahmet Doğan’ın yazlık “sarayı” Karadeniz kıyısında “Rosenets” kumsalına girmeye çalışması, NSO – Ulusal Koruma Dairesi korumalarının buna müdahale etmesi ve yaşanan arbede gündemde olan birçok sorunu yeniden gündeme getirdi. Vatandaşların memnuniyetsizliği bu olay ardından iyice alevlendi.

Cumhurbaşkanı Rumen Radev “mafya dışarı” sloganını başlattı

Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in tepkisi gecikmedi ve Ahmet Doğan ile parti mensubu, tartışmalı isim Delyan Peevski’nin neden devlet korumasına sahip olduğunu, neden halkın vergileriyle bu kişilerin Ulusal Güvenlik Dairesi görevlileri tarafından korunduğu sorusunu masaya yatırdı.

Radev’in bu soruyu yönelttiği açıklamasından bir gün sonra, Özel Yetkili Savcılık ve Askeri- İl Savcılığı ekipleri Cumhurbaşkanlık binasına girdi ve aramalar yaptı. Cumhurbaşkanı Radev’in iki müsteşarı tutuklanarak, devlet başkanı merkezinden kelepçelerle çıkarıldı. Danışmanlar, nüfuz ticaret ve devlet sırrı niteliğinde bilgiyi sızdırma suçlamasıyla göz altına alındı.

Bu yaşananlar ise toplumda “kurumsal darbe” algısını uyandırdı.

“Dondukov 2” adresinde Cumhurbaşkanlık merkezinde savcılık operasyonu devam ederken, önündeki meydana insanlar toplanmaya başladı. Çevreci avukat Mihail Ekimciev de olmak üzere, birçok gözlemci olup, bitenleri “Anayasayı katletme ve Cumhurbaşkanlık müessesine karşı savcılık darbesi” sözleriyle tanımladı. Vatandaşların isyanı her gün meydanlara yansıdı ve geniş protestolar dinmedi. Her akşam toplanan binlerce vatandaş hükümetin ve Başsavcı İvan Geşev’in istifası istiyor, yolsuzluk karşıtı ve “Mafya dışarı” şeklinde sloganlar atıyor.  

Protestocular: Politik model değişmeli

Bir hafta içinde protestolar ülke içine de yayıldı. Eylemler 2013- 2014 hükümet karşıtı protestolarla da kıyaslandı, ancak belli bir lider olmadan, politik modelde değişiklik taleplerinin beklenilen sonuca varamayacağı endişeleri ifade edildi. Gözlemciler, bu endişelerine gerekçe olarak bütün siyasi alternatif denemelerini yoke den oligarşik sisteme işaret ettiler.

“Yönetim üçgeni” memnuniyetsizlikle sallanıyor

Bulgaristan’da “Yönetim üçgeni” olarak bilinen meydanda /Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve Millet Meclisi/her akşam toplanan binlerce kişiden de, sosyal medyadaki paylaşımlardan da anlaşılacağı üzere, vatandaşlar yolsuzluğa son verilmesi, 30 yıldan beri yönetim ile özdeşleşen yasa ihlallerine nokta konulmasını istiyorlar. 30 yıl sonra sosyalizmden demokrasiye geçiş meydanlardan başladı. O yüzden bazı gözlemciler şimdiki protestoları da “politik modeli değiştirme eylemi” olarak görüyor ve onlara büyük umutlar bağlıyorlar.

Protestolar politik modeli değiştirecek mi? Analizler biraz çekimser ve ğek umut verici değil. Covid-19 pandemisinin yol açtığı ve gittikçe derinleşen ekonomik kriz, bazı figürlerin protestodaki enerjiyi kendi yararına kullanma teşebbüsü beklentileri biraz çıkmaza sokuyor. İnsanların büyük kısmı mevcut yönetimin alternatifi olmadığı görüşünü paylaşıyor. İstifaların ilk başladı. Borisov üç bakanına veda etti.

Protestocuların tümü bir konuda hemfikir- değişiklik mutlaka gereklidir!

Yazı: Yoan Kolev, Darina Grigorova

Fotoğraflar:BGNES

Çeviri: Sevda Dükkancı