Hükümetler arası komisyon kurulmuştu ve yıl sonuna kadar bazı konularda uzlaşı sağlanması hedefleniyordu. Biz bu olumlu neticelerden hala çok uzaktayız. Çalışmalarımızdan memnun olmadığımı itiraf etmek isterim. İyi Komşuluk ve Dostluk Anlaşması bağlamında beklenilen olumlu neticeleri veremedi komisyon üyeleri. Komisyona karşı bakışta önemli bir yaklaşım değişikliği oldu, anlamı konusunda farklı sesler yükseldi.

Makedonya’dan tarihçilerin bu geri adım atmasında Fransa’nın AB’nin genişlemesi sürecine uyguladığı veto etkili oldu mu acaba?

Hayır, sanmıyorum. Bu yılın başında dördüncü oturumumuzda olumlu sonuçları elde ettik. Karma Komisyon üyeleri Kiril ve Metodiy Kardeşlerin bayramını beraber kutlama, 24 Mayıs’ın genelde Bulgar bayramı olduğu, Ortaçağdan Aziz Kliment Ohridski ve Aziz Naum gibi azizlerin günlerini beraber anma, Çar Samuil’in Bulgar hükümdar olduğuna dair uzlaşıya varmıştık. Daha yeni dönemlere gelince belli bir görüş farklılığı yaşandı. Gotse Delçev iki halkı birleştiren önemli bir tarihi figürdür. Ancak bizim Makedon meslektaşlarımız bazı düzeltmelere neden ihtiyaç duyulduğunu anlamak istemiyor.

Kuzey Makedonya Cumhurbaşkanı Stevo Pendarovski Üsküp’te bir televizyonda “Eğer Bulgar ise neme lazım Gotse Delçev” dedi. Bunu nasıl yorumlarsınız?

Meslektaşlarımızın sorunu işte tan burada. Onlar ret mantığı ile hareket ediyor. Onlar “ortak tarih” tanımlamasından kaçınıyor, “paylaşılan tarih” olarak tanımlanmasını istiyorlar. Bu mantık , 9. ve 10. yüzyılda ortak topraklarda Bulgar halklarının hakimiyet sürüdüğüne dair tarihi değiştirmiyor. Ortak bir tarihi geçmiş bilinci Uyanış devrine kadar sürüyor, Makedonya ve Edirne- Trakya Bölgesinde kurtuluş harekatının başlangıcını teşkil ediyor.

Cumhurbaşkanı Pendarovski Karma Komisyonuna uluslararası uzmanlar dahil edilmesi fikrini öne sürdü. Bu iyi mi olur?

Bu iki devlet arasında imzalanan bir anlaşmadır ve içinde başka tarafların müdahil etmesine gerek yok. Bu fikri doğru bulmuyorum. Aracı bilgi danışmanlığı yapacak yabancı tarihçiler olduğunu sanmıyorum. Kendi bilgilerine ve tarihle ilgili bakışına güvenmemek ve çareyi dışarıda aramak ciddi bir problemdir, dedi Prof. Dimitrov.

Komisyonun 2020 yılı çalışmaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

Son oturumda Makedonya’dan meslektaşlarımız erken genel seçimlere engel olmaması bahanesiyle karma komisyonun çalışmalarından geri çekildi. Şimdi komisyon meselesi iç siyasi sorun olarak gösterildi. Genel seçim sonuçlarına göre, ya çalışmalar başlangıç noktasına geri dönecek, ya da tamamen durdurulacak. Bu da İyi Komşuluk ve Dostluk Anlaşması açısından çok kötü ve olumsuz bir sinyal olacaktır.

Bulgaristan’da bir milyona yakın kişinin kökeninde Makedonya ile ortak bağları var. Siyasi açıdan çalkantılı bölge olan bu topraklarda, istikrarlı güvenliğin tek teminatı karşılıklı dostluk ve iyi komşuluk ilişkileri olacaktır.

Fotoğraflar: BGNES ve İvo İvanov

Çeviri: Sevda Dükkancı ​