Tüketim toplumunun neredeyse kutsadığı “Black Friday” fenomeni ile Bulgaristan tüketicileri yaklaşık 6-7 yıl önce tanıştı. Dışarıdan gelen bu tüketim içgüdüsüne yönelik ilk tepkiler tartışmalı olmaya devam ediyor. Bulgaristan’daki tüccarlar da, müşteriler de bu ucuz fiyat “şenliğine” şüphe ile bakıyorlar.

Hatta vatandaşlar ayın son Cuma gününde beklenen “Black Friday” kapsamındaki indirimlere karşı protesto eylemleri bile düzenlediler. Gururlu vatandaşlarımıza göre bu en acımasız derecede bir tüketim kampanyasıdır. “Black Friday” karşıtı hareketin sözcüsü “Bizler sabahın erken saatlerinde siteler önünde farklı şeylerin fiyatlarının indirilmesini beklemeyeceğiz. Bir şeyi beğensek bile, bunun tam fiyatını ödemekte ısrar edeceğiz” diye konuştu.

Hiç şüphesiz “Black Friday” ve ardından gelen “Syber Monday” – “Siber Pazartesi” giderek daha fazla popüler oluyor ve iş çevreleri ve tüketicilerin daha fazla dikkatini çekmeye başlıyor. Resmi olarak bu yıl “Black Friday” 29 Kasım’da olsa dahi, Bulgaristan’da “Black Friday” indirimleri neredeyse bütün Kasım ayı boyunca devam etti. Rekabet eden tüccarlar acele ederek satışını yaptıkları mallarda yüzde 40 ile yüzde 70 arasında indirim yaptılar.

En büyük internet mağazalarından birisi erken indirim kampanyasının ilk iki saatinde 7 milyon avro tutarında mal satışı gerçekleştiğini bildirdi. Bu gerçek de olabilir, internet mağazasının kendi reklamının bir parçası da olabilir, ancak Bulgaristan vatandaşlarının yüzde 95’nin “Black Friday”in ne olduğunu biliyor olmaları da bir gerçektir. Ki bu vatandaşların çoğu “Black Friday” indirimlerini online alışveriş ile ilişkilendiriyorlar. Doğal olarak AMV’ler de “işin içinde” ve mağazaları indirimleri kaçırmamak için acele eden müşterilerle dolu. Uzmanlara göre, ticaret cirosunun 800 milyon avro civarına ulaşması bekleniyor. Bu ise geçen yıla kıyasla üçte bir daha yüksektir.

Ancak bu ticaret “şenliği” toptancı ve üreticilerden aldıkları daha küçük indirimler nedeniyle büyük zincirlerle rekabet edemedikleri için küçük tüccarların zevkine göre değil. Bu ise onlara nihai alıcılar için fiyatları çok indirme imkanı vermiyor.

İndirimlerden söz ederken, “Black Friday” hakkında halkın şüphelerinin temelinde de onların yattığını söylememiz gerekiyor. Bu şüpheli vatandaşlar indirimlerin gerçek fiyat üzerinden yapıldığına inanmıyor, bu fiyatların satıcılar tarafından yerleştirilen “sahte fiyatlar” olduğunu düşünüyorlar.

Tüketicileri Koruma Komisyonu Başkanı Dimitır Margaritov, “İnsanların en sık şikayet ettikleri şey bu günlerdeki indirimlerin gerçek olmadığı oluyor” diye konuştu ve şöyle devam etti: “Biz ihlallerin ne olduğunu sık sık dile getiriyoruz ve bu da insanlarda kampanyanın ihlallerle dolu olduğu izlenimini bırakıyor. Gerçek şu ki, bu indirim günleri kapsamında bizim yaptığımız kontroller 250-300’den az olmuyor, ve vakaların yaklaşık yüzde 10’unda farklı türden ihlaller tespit ediyoruz.”

Nihayetinde çoğu ticaretle uğraşan insan “Black Friday” indirimlerinde dürüst davranıyor. Ve çoğu insan da bu cazip tekliflere güveniyorlar. Sosyolojik araştırmalara göre, “Black Friday” arifesinde ankete katılan vatandaşların yüzde 73’ü bu günde alış veriş yapacaklarını ve ortalama 50 ile 400 avro arasında harcayacaklarını belirtiyorlar. En çok aranan mallar giyim eşyaları, elektronik ev aletleri, ayakkabılar ve kozmetik ürünler olacak.

“Black Friday” Bulgaristan ekonomisi için olumlu bir şey, çünkü ekonominin büyümesinin ana motoru iç tüketimdir. Yani Bulgaristan vatandaşları nekadar daha fazla alış veriş yaparsa, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla daha fazla artıyor ve daha fazla iş yerleri açılıyor.

Diğer yandan AB genelinde Bulgaristan halkının en düşük gelirli vatandaşlar ve Avrupa standartlarına göre oldukça kısıtlı satın alma gücüne sahip oldukları gerçeği de göz ardı edilemez.

Bu tabi ki ekonomik büyüme için bir fren oluşturuyor. Ancak bu bağlamda son yıllar içerisinde olumlu eğilimler gözlemleniyor. Bulgaristan halkının gelirleri istikrarlı ve nispeten hızlı bir şekilde artıyor. Farklı kaynaklara göre bu büyüme yıllık yüzde 10’un üstüne çıkıyor ve sadece çalışanlar için değil, aylıkları her yıl yaklaşık yüzde 5-7 ile büyüyen emekliler için de geçerli.

Fotoğraflar: BGNES

Çeviri: Özlem Tefikova