Bulgaristan’daki yaşlı insanlar toplumun terkedilmiş kesimi oldukları hissi ile yaşıyorlar. Çoğunluğun içinde, onların yaşamlarına zor maddi koşullar ve yoksulluk, sağlık sorunları ve yalnızlık eşlik ediyor. Ancak şimdi sanki durumları değişiyor gibi görünüyor.

Büyüyen ekonomi fonunda Bulgaristan’daki yaşlı insanların hayat koşullarını iyileştirme önlemleri çoğalıyor. 1 276 200 emekli Noel için emekli aylıklarına 20 avroluk ek ikramiye alacak. Bu para miktarı çok değil ve yaşlıların hayatını daha lüks de yapmayacak, ancak en azından bu ikramiye Noel sofralarında daha zengin bir içerik imkanı sunacak.

Botevgrad’lı bir emekli olan Dimitır Dianov şunları paylaşıyor: “Hükümetin emeklilere Noel ikramiyesi tahsis etmesi güzel. Bu iyi, ancak sayılarının azaltılması gereken idari sektöre de dikkat çevirilmeli, çünkü burada çok büyük para miktarları boşa harcanıyor. Ve sürekli konuştuğumuz bu e-devletin zamanı geldi. En sonunda bu olmalı”.

Veriler, Bulgaristan’da 2 154 800 emekli ve ortalama emekli aylığının 197 avro olduğunu gösteriyor. Hatta bazı mal ve hizmetlerin Avrupa genelinde ortalama fiyatların çok daha altında olduğu Bulgaristan’da bile ülke vatandaşlarının satın alma gücü paritesi daha gelişmiş ülkelere kıyasla sadece yüzde 50'sini oluşturuyor. Böyle bir emekli maaşı yaşam için gerekli tüm masrafları karşılamak için yeterli değildir. Bu emekli maaşı 178 avro olan fakirlik çizgisine çok yakındır. Ancak 2020’den itibaren fakirlik çizgisi de 186 avroya çıkarak yükselecek.

İktidarın emeklilere yönelik yeni sosyal politikası kapsamında 65 yaşın üstünde 100 000 kişiye ücretsiz grip aşısı sağlanacak. Sayılarının 2 milyonun üstünde olan emeklilere bakıldığında bu aşılar az görünüyor. Medyalarda aile hekimlerinin ve yaşlı hastaların yeterince aşı olmadığına dair şikayetler çok. Bu eleştirilere ise, yetkililer 2 yıla kadar emeklilerin dörtte biri için aşı sağlanacağı sözü ile karşılık veriyorlar.

Yaklaşan 2020 yılı da yöneticilerin yaşlıların sorunlarına yönelik dikkat vaat ediyor. 1 Temmuz 2020’den itibaren asgari emekli maaşı 128 avro olacak, aynı şekilde bu yılki yüzde 5.7 ile artmalarının ardından bu tarihten itibaren ülkedeki bütün emekli maaşları yüzde 6.7 ile yükselecek.

Bunlar hükümetin emeklilerin hayatını kolaylaştırmaya çalıştığını gösteriyor. Eski Sosyal Politikalar Bakanı ve Balkanlar Sosyal Ekonomi Enstitüsü Müdürü İvan Neykov’a göre, “sadece emekli maaşlarına güvenen insanlar için emekli aylıklarının yüzde 6.7 ile artması insanların yaşam standartlarına somut bir değişiklik getirmeyecek. Çünkü beklenen yıllık ortalama yüzde 3’lük enflasyon farkı hızla kapatacaktır”.

70 yaşındaki Teodora Golgoçeva Sofya’da yaşayan bir emekli. Aylıklarda artış ile ilgili şunları söyledi:

“Noel ikramiyesi de, emekliler için ücretsiz grip aşıları da güzel bir şey. Ancak bu yeterli değil ve temel sorunu çözmeyecektir. Emekli maaşlarının yeni ekonomik gerçeklerle paralel olarak yeniden hesaplanması gerekiyor. 120 avroluk bir emekli maaşı ile normal bir yaşam sürmek imkansız, herşey pahalılaşıyor, sadece ilaçlarım aylık 50 avronun üstüne çıkıyor. Devlet sürekli ekonominin ne kadar iyi olduğunu söylüyor ve uçaklar, otobanlar, polisler v.s şeyler için para harcıyor. Bizleri ise sadece zaman zaman hatırlıyorlar…” diyor emekli Teodora Golgoçeva.

Bulgaristan’daki emekli maaşlarının çok düşük olduğunu söylerken emekli yaşına erişen kişilere çalışma ve emekli aylığı ile beraber çalışma maaşı da alma hakkının da tanındığını unutmamalıyız. Bunun gerçek bir etkiye sahip ölçü olduğunu gelirlerini artırmak ve topluma faydalı olmaya devam etmek için ülkedeki emeklilerin yüzde 60’ının çalışmaya devam ediyor olmaları gösteriyor.

Bulgaristan’da herkes ulusun yaşlandığını ve ülkemizde Avrupa genelinde en kısa yaşam kaydedilmesine rağmen emeklilerin toplumda giderek daha fazla olduklarının farkında.

Ancak nüfusun yaşlılık oranında artış emekli maaşlara ayrılan paranın da artması anlamına geliyor. Gelecek yıl emekli aylıklarına ayrılan para 5 milyar avroyu geçecek. Bu ise bu yıla kıyasla 373 milyon avroluk büyüme demektir. Ve bu şekilde ortalama emekli maaşı 211 avroya ulaşacak.

Çeviri: Özlem Tefikova