Bulgaristan ekonomisi çok ciddi bir iş gücü yetersizliği yaşıyor. Başbakan Boyko Borisov’un da söylediği gibi işsizlik oranı sadece yüzde 3.7, sadece çalışmak istemeyenler çalışmıyor. Aynı zamanda, çeşitli tahminlere göre daha perspektifli iş arayışı içerisinde olup da ülkeden ayrılanların oranı 1, 5 ile 2 milyon arasında. Ülkeden ayrılanların sayısı hala ülkeye geri dönenlerden daha yüksek.

İş gücü yetersizliği, işletmeleri ve yetkilileri gizli rezerv aramaya zorluyor. Ülkedeki emeklilerin yüzde 60’ından fazlasının çalışmaya devam etmesi tesadüfi değildir. Aynı şekilde çalışma çağında olup ancak ne çalışan ne de eğitim gören yaklaşık 200 bin Bulgaristan vatandaşı da mevcut. Bulgaristan’ın yurtdışında bulunan işçileri ve çalışanları da unutulmuş değil. İş gücü yetersizliğini giderme çabalarında kurumların dikkatini çekiyor olmaları sebepsiz değil. Çünkü bu kişiler daha gelişmiş ülkelerdeki işverenlerin kriterleri ve gereksinimlerine göre çalışmaya alışıklar, meslek alanlarında üretken ve yetkin olma becerisine sahipler ve nihayetinde bu vatandaşlar Bulgaristan ekonomisi için paha biçilmez bir insan kaynağıdır.

Ancak bu insanların çoğunun yurt dışında çalışma nedenlerinin seyahat etme aşkı olmadığını da belirtmek lazım. Bu vatandaşlar AB’nin diğer ülkelerinde daha iyi çalışma koşulları ve daha yüksek maaşlar dolayısıyla vatanlarını ve yakınlarını bırakıp yurtdışına çıkmışlardır. Bu konuda inandırıcı bir kanıt da, dünya çapındaki Bulgarların ülkemizde yaşayan yakınları için yıllık 1 milyar avronun üzerinde para gönderiyor olmalarıdır. Ki bu onları Bulgaristan’da en büyük yabancı yatırımcı yapıyor.

Artık her vatandaşı etkileyen maaşlar, fiyatlar, satın alma gücü, refah, insanların işlerinden ve yaşamlarından memnun olmaları gibi ekonomik göstergeler ve çıkarlar zamanında yaşıyoruz.

Bu nedenle yurt dışındaki Bulgarları tekrar Bulgaristan’a çekmek görevi çok zor, çünkü devletin imkanları sınırlı, ülkedeki yaşam standardı düşük, gelirler son derece düşük ve bu göstergede Bulgaristan AB sıralamasında son yerde kalıyor.

Ancak, yurtdışındaki Bulgarların ülkelerine karşı sıcak hisler besleyip beslemediği fark etmeksizin, yalnızca özlem ve nostaljiye güvenmek de bir yaklaşımdır, ancak daha başından beri başarısızlığa mahküm bir yaklaşım.

Aslında sosyolojik araştırmalar Bulgarların yüzde 70’nin gerekli koşullar sağlandığında ülkelerine geri dönmek istediklerini gösteriyor.

Bu bağlamda, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2020 yılından itibaren yurt dışında çalışan genç Bulgarları ülkelerine geri çekmeye yönelik hazırladığı özel programını yürürlüğe sokuyor. Avrupa “İnsan Kaynakları Geliştirme” Operasyonel Programı kapsamında yurtdışında Bulgaristan’a dönenler için bir yıl boyunca maaşlarına ek olarak 600 avroluk ek destek paketi hazırlanıyor. Bunu Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanı Yardımcısı Zornitsa Rusinova belirtti.

Bunlar Bulgaristan için az para değil ve ülkenin ortalama maaşına yakın bir miktar söz konusu. Bulgaristan’a geri dönen vatandaşlara yönelik teşvik paketi, ev kirası masraflarını, çocuk bakıcısı, çocuğun ana okul masrafları, ailedeki yabancı uyruklu bireylerin Bulgarca dili eğitimi masraflarının karşılanmasını da içeriyor. Programın toplam maliyeti yaklaşık 5 milyon avro ve yurt dışında çalışan ve 54 yaşın altında olan her Bulgaristan vatandaşı bu programa başvurabilir.

Vatandaşların çoğu programla ilgili ilk yorumlarında şüpheciler. Bir ekonomik göçmen sosyal medyada şu yorumu paylaşıyor “Yakınlarının daha iyi, daha sakin yaşadığını, adil maaşların ödendiğini, iyi sağlık hizmetleri ve kaliteli eğitim olduğunu gören her Bulgaristan vatandaşı ülkesine geri dönecektir. Devletin para vermesi gerekmiyor, kendimizi Bulgar toplumunun önemli bir parçası hissetmemize yardımcı olmalıdır.”

Yukarıda geçen örnekte olduğu gibi, insanların birçoğu açıkça ülkedeki yaşam ve çalışma koşullarının iyileşmesini geri dönüşleri için ön koşul olarak gösteriyor. Tabi ki Sofya’daki yetkililerin yurtdışındaki ekonomik göçmenleri ülkeye geri çekmeye yönelik önlemlere duyarsız kalmayacak olanlar da var. Bu önlemlerin olumlu sonuç verip vermeyeceğini gelecekte görebiliriz.

Çeviri: Özlem Tefikova